PROFILPELAJAR.COM

Białobrzegi – 8 km na NE od Solca nad Wisłą, ok. 60 km na NE od klasztoru świętokrzyskiego, 5 km na NW od wsi klasztornej Braciejowice znanej już w XIII w.^[1]

Główny artykuł: Białobrzegi w powiecie lipskim.

Nazwa własne miejscowości w dokumentach źródłowych

Rok 1428 „Byalebrzegy”, 1465 „Bialobrzegi”, 1508, 1517, 1519 „Byalobrzegy”, 1510 „Bialebrzegy”, 1526 „Bialobrzegi”, 1529 „Byalebrzegi”, 1530 „Bialobrzeg”, 1531 „Byalebrzegij”, 1538 „Bialebrzegi”, 1540 „Bÿalobrzegi”, 1563 „ Biallobrzegÿ”, 1569 „Białobrzegi”, 1787 „Białobrzegi”.

Obecnie brzmiąca nazwa wsi przyjęła się ostatecznie od drugiej połowy XVI wieku.

Podległość administracyjna świecka i kościelna

1508 był to powiat radomski^[2],
1827 powiat solecki,
1510 parafia Solec^[3],

Od 1526 parafia Chotcza^[4].

Granice, topografia

1470-80 graniczy z Boiskami (Długosz L.B.t.III s.241),
1517 i 1519 graniczy z Solcem i Boiskami i Goszczą,
1592 graniczy z Solcem, Boiskami i Jarnołtowicami i Boiskami,
1660 graniczy z Baranowem i Jarnołtowicami^[5],
1789 graniczy z Baranowem, Jarnołtowicami i Wolą Solecką^[6].

Kalendarium własności

Wieś była własnością szlachecką.

1428 właścicielem był Jaśko z Białobrzeg^[7],
1465 dziedzicem był Mikołaj^[8],
1508 Bogdan i Włodek z Krępy płacą ze źrebów w Białobrzegach, Krepie i Lipie (Paw. 472),
1526 odnotowano pobór z 1 łana^[4],
1530-1, 1538, 1540, 1563 pobór z 2,5 łana^[9],
1569 dziedzicem był Krzysztof Łyczko podstarości Solca płaci pobór z 2,5 łana i od 2 zagr.^[10],
1576 starościna solecka daje pobór z 2/3 łana i od 2 zagrodników z rolą^[11],
1577 Michał Chościcki i Mikołaj Radziwiłł dają pobór z 2,5 łana i od 2 zagr. z rolą,
1592 dziedzicem był Jan Zieliński (AG 6343),
1641, 1652 1662 płacono pogłówne od 53 mieszkańców^[12],
1787 wieś liczy 156 mieszkańców, w tym 7 Żydów^[13],
1789 własność W. Zapolskiego daje 1835,11 zł dochodu^[14],
1827 Białobrzegi posiadały 22 domy i 158 mieszkańców.

Powinności dziesięcinie

Dziesięcina należy do klasztoru świętokrzyskiego i plebana z Chotczy.
1465 z ról 2 dziedzica i roli zwanej Czuch dziesięcina należy do plebana z Chotczy^[15],
1529 dziesięcina snopowa wartości 0,5 grzywny należy do stołu konwentu świętokrzyskiego (LR 351),
1595 dziesięcina snopowa niegdyś pleb. Chotczy (Acta Visitationis capituli cracoviensis, rps w AMetr. III 81v),
1602 jak w 1465 r., 1641 dziedzic Jakub Zieliński obiecuje nie przeszkadzać kl. święt. w pobieraniu dziesięciny snopowej z Białobrzegów^[16],
1652 Paweł Zieliński płaci konwentowi świętokrzyskiemu za dziesięcinę z Białobrzegów 20 zł rocznie (AG nab. 936 1, 2),
1660 kl. ma zostać wynagrodzony za zatrzymanie należnych mu dziesięcin snopowych z Białobrzegów^[16],
1721 dziesięcina od kmieci niegdyś należała do plebana Chotczy, obecnie pobiera ją klasztor świętokrzyski, który dysponuje dokumentami potwierdzającymi jego roszczenia (AV XX 756),
1740 Teofil z Wędyk zobowiązuje się odsyłać corocznie konwentowi świętokrzyskiemu za dziesięcinę z Białobrzegów po 28 zł do Boisk^[16],
1819 za dziesięcinę kmiecie płacą konwentowi świętokrzyskiemu 100 zł rocznie^[17]

Przypisy

↑ Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu.
↑ (Pawiński Kodeks Dypl. Małop. 472).
↑ (Archiwum Skarbu Koronnego, dział w AG. I/10 44V).
↑ ^a ^b (Archiwum Skarbu Koronnego, dział w AG. I/8 176v).
↑ (Lustracja województwa sandomierskiego 1660-1664, wyd. H. Opawko, K. Schuster, cz. I-II, Wr. 1971-1977 – 1660-4 I 185, 191).
↑ (Lustracja województwa sandomierskiego 1789, wyd. H. Madurowicz-Urbańska, cz. I-II, Wr. 1965-1967 1789 II 20, 23, 25).
↑ (Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. I-IV, wyd. F. Piekosiński IV 1259).
↑ (J. Wiśniewski, Dekanat Iłżecki, Radom 1909-1911 15-6).
↑ (Archiwum Skarbu Koronnego, dział w AG).
↑ (Archiwum Skarbu Koronnego, dział w AG. I/8 584, Paw 323).
↑ (Archiwum Skarbu Koronnego, dział w AG. I/8 480).
↑ (Archiwum Skarbu Koronnego, dział w AG. I/67 74).
↑ (Spis I 392, II 114).
↑ (Osadnictwo i gospodarka powiatu radomskiego w XVI-XVIII w., red. Z. Guldon, S. Zieliński (Radom i region radomski w dobie szlacheckiej Rzeczypospolitej, 1-2), t. 1-2, Radom 1995. II 232).
↑ (J. Wiśniewski, Dekanat Iłżecki, Radom 1909-1911 16).
↑ ^a ^b ^c (J. Gacki, Benedyktyński klasztor na Łysej Górze, W. 1873. 282).
↑ (Akta Okupacji klasztoru świętokrzyskiego, 1819 r. 9v).