Juliusz Szawdyn

Juliusz Szawdyn
Konrad Niewiadomski
Konrad
Ilustracja
Juliusz Szawdyn „Konrad” (pierwszy z lewej) w czasie powstania warszawskiego
kapitan kapitan
Data i miejsce urodzenia

17 grudnia 1908
Dyneburg

Data i miejsce śmierci

30 listopada 1987
Warszawa

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Armia Krajowa

Jednostki

III Zgrupowanie Konrad,
Zgrupowanie Krybar,
36 Pułk Piechoty Legii Akademickiej AK

Stanowiska

dowódca zgrupowania AK,
dowódca kompanii

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa,
powstanie warszawskie

Juliusz Szawdyn vel Konrad Niewiadomski, pseud. „Konrad” (ur. 17 grudnia 1908 w Dyneburgu, zm. 30 listopada 1987 w Warszawie) – kapitan rezerwy Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej, oficer Armii Krajowej, dowódca Zgrupowania „Konrad”, powstaniec warszawski.

Życiorys

Był synem Wincentego i Wandy. Ukończył gimnazjum w Dyneburgu. Był studentem Wyższej Szkoły Handlowej w Poznaniu. Należał do akademickiej korporacji Mercuria. W 1930 roku był przewodniczącym Komisji Rewizyjnej Koła Naukowego WSH[1].

Juliusz Szawdyn został zastępcą dowódcy III Zgrupowania Obwodu Śródmieście AK po jego utworzeniu wiosną 1943 roku. Po śmierci dowódcy, Juliusza Kozłowskiego (w trakcie produkcji granatów) w kwietniu 1943 roku Szawdyn objął dowództwo zgrupowania, które przyjęło nazwę „Konrad” od jego pseudonimu. Według stanu na dzień 1 lutego 1944 roku zgrupowanie liczyło 352 żołnierzy. W skład zgrupowania weszły: 1 kompania (dowódca por. Henryk Jaworski „Wrzos”) i 2 kompania (por. NN „Jan Skrzetuski”). W końcu czerwca 1944 roku do zgrupowania włączono 3 kompanię wywodzącą się z Grupy Wojska Polskiego „Edward” w składzie 134 żołnierzy. Zgrupowanie liczyło zatem przed powstaniem 486 żołnierzy[2], lub według innych wersji 466 żołnierzy[3]. Zadaniem oddziałów zgrupowania miało być opanowanie przyczółków: mostu średnicowego oraz Mostu Poniatowskiego, jak również kwater niemieckich przy ul. Smolnej nr 9, 11 i 13, a w dalszej kolejności współdziałanie w opanowaniu budynków Muzeum Narodowego.

1 sierpnia oddziały zgrupowania (liczącego 330 żołnierzy) walczyły bez powodzenia o przyczółki tych mostów. 5 sierpnia oddziały zgrupowania na rozkaz dowódcy Rejonu 1, zostały włączone do Grupy Bojowej „Krybar”, zaś od 3 września do Grupy „Powiśle”. Po wycofaniu się z Powiśla zgrupowanie funkcjonowało w Grupie „Róg” w Śródmieściu, tworząc od 20 września 2 kompanię strzelców I batalionu 36 pułku piechoty Legii Akademickiej AK. Juliusz Szawdyn był dowódcą tej kompanii.

W czasie powstania walczył w stopniu porucznika.

Po upadku powstania dostał się do niewoli niemieckiej.

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 283-1-10/11)[4].

Przypisy

  1. ↑ Archiwum Korporacyjne – Merkuria. [dostęp 2014-05-28].
  2. ↑ Włodzimierz Rosłoniec: Grupa „Krybar” Powiśle 1944. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1989, s. 38.
  3. ↑ Piotr Rozwadowski (red.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. T. I. Warszawa: 2005, s. 275.
  4. ↑ Cmentarz Stare Powązki: TOMASZ ŻEBROWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-22].

Bibliografia