Urodził się w Warszawie, w rodzinie Adama i Walentyny z Kietlińskich. Rodzice posiadali też dom letni w Nałęczowie, w którym często przebywał. Ukończył rządową szkołę realną (gimnazjum) w Warszawie; już wówczas zauważono jego wyjątkowe uzdolnienia plastyczne i muzyczne.
W 1904 rozpoczął studia na Wydziale Inżynierii i Budownictwa Instytutu Politechnicznego im. Mikołaja II, a równolegle rozpoczął naukę w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych. Gdy po strajku studentów w 1905 Instytut Politechniczny został zamknięty, J. Nagórski wyjechał do Francji. Rozpoczął studia w zakresie architektury w paryskiej École des Beaux-Arts, równocześnie uczęszczał na zajęcia do prywatnej szkoły rysunku, tzw. Académie Julian. W czasie nauki otrzymał pięć medali (rodzaj wyróżnień w EBA). Odbył dwa staże: w 1907 praktykował u Bronisława Brochwicz-Rogoyskiego przy budowie centrali telefonicznej Cedergren w Warszawie, a w 1908 przy budowie teatru w Nancy. W 1909 otrzymał zaświadczenie Certificat d’études – section d’architecture (posługiwał się nim jako dyplomem, którego formalnie nigdy nie uzyskał).
Po powrocie do Warszawy rozpoczął pracę samodzielnego architekta (początkowo współpracował z arch. Marianem Kontkiewiczem, z którego siostrą ożenił się). Jego twórczość można podzielić na trzy podstawowe etapy. Początkowo (przed 1914) tworzył w stylu historyzmu m.in. z elementami tzw. stylu narodowego i secesji, po 1918 został zwolennikiem neoklasycyzmu w jego najbardziej monumentalnej, państwowotwórczej postaci, a od końca lat 20. wszedł do obozu tzw. umiarkowanego modernizmu. Przez cały okres swojej aktywności zawodowej pozostał jednak wierny kulturze francuskiej. Oprócz prac z obszaru tzw. „czystej architektury” zajmował się też scenografią teatralną, urbanistyką; był też cenionym malarzem-portrecistą (wystawiał na Salonach TZSP), a nawet rzeźbiarzem.
W październiku 1939 roku odpowiadając na apel Stefana Starzyńskiego o odbudowę zniszczonego bombardowaniami miasta rozpoczął współpracę z przedsiębiorcą budowlanym, R. Strzeszewskim. Założył też własne biuro projektowe, którym kierował architekt Jan Łukasik. Biuro to wykonało dokumentację projektową szeregu prac adaptacyjnych w obiektach przejętych przez władze okupacyjne (m.in. Pałacu Rady Ministrów czy pałacu Brühla). Sprawa ta z negatywnym wydźwiękiem trafiła na łamy prasy podziemnej (za naganne kontakty z okupantem groziła kara cywilna tzw. infamii, czyli ostracyzmu środowiskowego), ale po wyjaśnieniach została anulowana (nie było więc ani procesu, ani wyroku).
Zginął 7 sierpnia 1944 w egzekucji ludności cywilnej, dokonanej przez Niemców, najprawdopodobniej na terenie tzw. Bazaru Janasza przylegającego do Hali Mirowskiej. W 2013 roku Muzeum Politechniki Warszawskiej zorganizowało wystawę poświęconą J. Nagórskiemu.
Życie prywatne
Był dwukrotnie żonaty: pierwszą jego żoną była Jadwiga Kontkiewiczówna (siostra arch. Mariana Kontkiewicza), z którą miał córkę – Wandę (po mężu Ożga). Drugą jego żoną była Halina Zyman. Miał pięcioro rodzeństwa; braci: Zygmunta, znanego prawnika, Adama, przyjaciela W. Tatarkiewicza i J. Lechonia oraz Bohdana, inż. specjalistę od budowy portów oraz dwie siostry; Hannę i Walentynę.
Twórczość
Juliusz Nagórski pracował jako architekt, urbanista i konserwator budynków zabytkowych, ponadto był dekoratorem wnętrz oraz autorem ich wyposażenia. Tworzył ołtarze kościelne, wyposażenia sklepów i aptek, biur, urzędów i banków. Projektował również prywatne ogrody zoologiczne, kaplice cmentarne, fabryki, kamienice, budynku dworcowe oraz wiele innych obiektów użyteczności publicznej. Ogółem był autorem ponad dziewięćdziesięciu obiektów oraz współautorem licznych nieruchomości. Mało znanym zajęciem Juliusza Nagórskiego były malarstwo i rzeźba, tworzył grafiki i pejzaże oraz modele pomników.
Dorobek architektoniczny (wybrany)
W Warszawie
Kamienica przy ulicy Koszykowej 8 (dla W. Kleinadla);
Kamienica przy ulicy Smolnej 15 (dla Józefa Wernera)[1];
Kamienica przy ulicy Smolnej 17 (dla firmy „Steinhagen i Saenger”)[1];
Kamienica u zbiegu ulic Marszałkowskiej 75 i Wilczej 35 dla Jana Fruzińskiego – przebudowa i rozbudowa;
Oficyna pałacu ks. Michała Korybut Woronieckiego przy ulicy Mokotowskiej 62;
↑Jerzy Łoziński, Andrzej Rottermund (red.): Katalog zabytków sztuki. Miasto Warszawa. Część I – Stare Miasto. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczna i Filmowe, 1993, s. 391. ISBN 83-221-0628-9.
Bibliografia
Czy wiesz kto to jest?, praca zbiorowa pod redakcją Stanisława Łozy, Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej Warszawa 1938, s. 514.
Marek Tomiczek, Juliusz Nagórski – monografia architekta, Lokomobila, Warszawa 2015, s. 40–45.
Marek Rudzki, Ferowanie fałszywych wyroków – Sprawa architekta Juliusza Nagórskiego, „Przegląd Polski, Nowy Dziennik”, Nowy Jork, 14 stycznia 2000, s. 12–13.
