John Hume (ur. 18 stycznia 1937 w Londonderry, zm. 3 sierpnia 2020 tamże[1]) – brytyjski i północnoirlandzki polityk, długoletni lider północnoirlandzkich laburzystów, poseł do Izby Gmin, deputowany do Parlamentu Europejskiego I, II, III, IV i V kadencji. Laureat Pokojowej Nagrody Nobla.
Życiorys
Przygotowywał się do zostania księdzem katolickim, jednak po trzech latach porzucił naukę w seminarium. Kształcił się też w zakresie języka francuskiego i historii na Narodowym Uniwersytecie Irlandii, studiował później m.in. we Francji, a w 1964 został absolwentem St. Patrick's College w Maynooth. Pracował jako nauczyciel w Derry, wkrótce wraz z wspólnikami zorganizował lokalną kasę oszczędnościowo-kredytową, pierwszą na terenie Irlandii Północnej. Wkrótce został prezesem krajowego związku takich instytucji finansowych. Organizował również stowarzyszenie budownictwa mieszkaniowego w rodzinnej miejscowości.
Zaangażował się w działalność organizacji narodowych. W 1969 został niezależnym deputowanym do parlamentu północnoirlandzkiego. W 1971 należał do założycieli Socjaldemokratycznej Partii Pracy (SDLP), od 1979 do 2001 przewodniczył tej organizacji. Od 1973 do 1974 zasiadał w Northern Ireland Assembly, w 1974 w regionalnym rządzie pełnił funkcję ministra handlu. W 1975 wszedł w skład Northern Ireland Constitutional Convention, a w 1982 w skład kolejnego Northern Ireland Assembly.
W latach 1983–2005 sprawował mandat deputowanego do Izby Gmin (z okręgu wyborczego Foyle). Od 1979 do 2004 był posłem do Europarlamentu pięciu kolejnych kadencji. Zasiadał w grupie socjalistycznej, pracował głównie w Komisji Polityki Regionalnej, Transportu i Turystyki[2]. W 2005 zrezygnował z działalności politycznej. Został powołany na prezesa klubu piłkarskiego Derry City[3].
Brał aktywny udział w procesie pokojowym w Irlandii Północnej. W latach 90. uczestniczył w wielostronnych negocjacjach z udziałem głównych stron konfliktu, które doprowadziły do zawarcia porozumienia wielkopiątkowego. Wspólnie z Davidem Trimble'em otrzymał za to w 1998 Pokojową Nagrodę Nobla. W 2010 został zwycięzcą zorganizowanego przez Raidió Teilifís Éireann plebiscytu na najwybitniejszego Irlandczyka[4].
Przypisy
Bibliografia
XX wiek |
- 1901: Dunant, Passy
- 1902: Ducommun, Gobat
- 1903: Cremer
- 1904: IPM
- 1905: Suttner
- 1906: Roosevelt
- 1907: Moneta, Renault
- 1908: Arnoldson, Bajer
- 1909: Beernaert, Estournelles de Constant
- 1910: MSPB
- 1911: Asser, Fried
- 1912: Root
- 1913: La Fontaine
- 1917: Czerwony Krzyż
- 1919: Wilson
- 1920: Bourgeois
- 1921: Branting, Lange
- 1922: Nansen
- 1925: Chamberlain, Dawes
- 1926: Briand, Stresemann
- 1927: Buisson, Quidde
- 1929: Kellogg
- 1930: Söderblom
- 1931: Addams, Butler
- 1933: Angell
- 1934: Henderson
- 1935: Ossietzky
- 1936: Lamas
- 1937: Cecil
- 1938: Biuro Nansenowskie
- 1944: Czerwony Krzyż
- 1945: Hull
- 1946: Balch, Mott
- 1947: Kwakrzy
- 1949: Boyd Orr
- 1950: Bunche
- 1951: Jouhaux
- 1952: Schweitzer
- 1953: Marshall
- 1954: WKNZdsU
- 1957: Pearson
- 1958: Pire
- 1959: Noel-Baker
- 1960: Luthuli
- 1961: Hammarskjöld
- 1962: Pauling
- 1963: Czerwony Krzyż
- 1964: King
- 1965: UNICEF
- 1968: Cassin
- 1969: MOP
- 1970: Borlaug
- 1971: Brandt
- 1973: Kissinger, Lê
- 1974: MacBride, Satō
- 1975: Sacharow
- 1976: Williams, Corrigan
- 1977: AI
- 1978: Sadat, Begin
- 1979: Matka Teresa
- 1980: Esquivel
- 1981: WKNZdsU
- 1982: Myrdal, Robles
- 1983: Wałęsa
- 1984: Tutu
- 1985: Lekarze przeciw Wojnie Nuklearnej
- 1986: Wiesel
- 1987: Arias
- 1988: Siły pokojowe ONZ
- 1989: Dalajlama
- 1990: Gorbaczow
- 1991: Suu Kyi
- 1992: Menchú
- 1993: Mandela, de Klerk
- 1994: Arafat, Peres, Rabin
- 1995: Pugwash, Rotblat
- 1996: Belo, Ramos-Horta
- 1997: ICBL, J. Williams
- 1998: Hume, Trimble
- 1999: Lekarze bez Granic
- 2000: Kim
|
---|
XXI wiek |
- 2001: ONZ, Annan
- 2002: Carter
- 2003: Ebadi
- 2004: Maathai
- 2005: MAEA, el-Baradei
- 2006: Grameen Bank, Yunus
- 2007: MZdsZK, Gore
- 2008: Ahtisaari
- 2009: Obama
- 2010: Liu
- 2011: Johnson-Sirleaf, Gbowee, Karman
- 2012: Unia Europejska
- 2013: OPCW
- 2014: Satyarthi, Yousafzai
- 2015: Tunezyjski Kwartet na rzecz Dialogu Narodowego
- 2016: Santos
- 2017: ICAN
- 2018: Mukwege, Murad
- 2019: Ali
- 2020: Światowy Program Żywnościowy
- 2021: Ressa, Muratow
- 2022: Bialacki, Memoriał, Centrum Wolności Obywatelskich
- 2023: Mohammadi
- 2024: Nihon Hidankyō
|
---|