Jezioro Myśliborskie – duże jezioro w zachodniej Polsce, położone w województwie zachodniopomorskim, w powiecie myśliborskim, w gminie Myślibórz, w granicach administracyjnych miasta Myślibórz.
Położenie i opis
Jezioro położone jest w środkowej części powiatu myśliborskiego, na terenie Pojezierza Myśliborskiego, którego jest największym akwenem[1]. Nad jego południowym brzegiem rozciągają się zabudowania Myśliborza. Wokół zbiornika przeważają łąki i pola uprawne, przy czym bezpośrednio przy jeziorze istnieje pas drzew i krzewów[2]. Odpływem jeziora jest rzeka Myśla, która niesie wody na południe. Do zbiornika uchodzi szereg niewielkich cieków: Kanał Kruszwin od zachodu, Kanał Będziński i Kanał Czółnów od wschodu oraz Kanał Głęboki od północy[3]. W południowej części jeziora znajduje się niewielka wyspa[2][4].
Jezioro nadaje się do uprawiania żeglarstwa i turystyki wodnej. Organizowane są na nim międzynarodowe regaty m.in. Regaty im. Leonida Teligi i Regaty o Błękitną Wstęgę Jeziora Myśliborskiego[5]. Nad zbiornikiem oprócz Myśliborza, położonych jest szereg miejscowości: Czółnów, Dąbrowa, Kruszwin, Utonie[3].
Hydronimia
Jezioro pojawia się w źródłach w 1780 roku – początkowo jako Soldinsche See, a następnie: Soldiner See (1833), Soldyńskie (1883), Myśliborskie Jezioro (1951), J. Myśliborze (1964)[6]. Obecna nazwa Myśliborskie Jezioro została wprowadzona 4 kwietnia 1950 roku[7]. Państwowy rejestr nazw geograficznych jako nazwę urzędową jeziora podaje Myśliborskie Jezioro, wymieniając nazwę oboczną Jezioro Myśliborskie[8].
Morfometria
Według danych Instytutu Rybactwa Śródlądowego powierzchnia zwierciadła wody jeziora wynosi 617,7 ha[9], natomiast A. Choiński, poprzez planimetrowanie na mapach 1:50 000, określił wielkość jeziora na 595 ha[10]. Jeziorna jednolita część wód powierzchniowych ma powierzchnię 637 ha[11].
Średnia głębokość zbiornika wodnego to 8,4 m, a maksymalna – 22,3 m. Objętość jeziora wynosi 51 943,4 tys. m³. Maksymalna długość jeziora to 6500 m, a szerokość 1600 m. Długość linii brzegowej wynosi 21 tys. m[9].
Według Atlasu jezior Polski (red. J. Jańczak, 1996) lustro wody znajduje się na wysokości 58 m n.p.m., natomiast według numerycznego modelu terenu udostępnionego przez Geoportal 58,2 m n.p.m.[3][9]
Według Mapy Podziału Hydrograficznego Polski leży na terenie zlewni szóstego poziomu Bezpośrednia zlewnia jez. Myśliborskiego[12]. Identyfikator MPHP to 191259[12].
Zagospodarowanie
W systemie gospodarki wodnej jezioro tworzy jednolitą część wód o kodzie PLLW10946[12]. Administratorem wód jeziora jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie. Utworzył on obwód rybacki, który obejmuje między innymi wody jezior: Myśliborskiego, Czółnów (Czółnowskie), Łubie (Głazów), Jezioro Renickie (Ławy), Jezioro Wierzbnickie (Obwód rybacki Jeziora Myśliborskie na rzece Myśla – nr 5)[13]. Gospodarkę rybacką na jeziorze prowadzi Gospodarstwo Rolno-Rybackie Grzegorz Siwek[14]. W odłowach gospodarczych w latach 2010–2019 dominował leszcz. Ustępowały mu płoć i szczupak[15].
Jezioro pełni również funkcje rekreacyjne. Na jeziorze funkcjonują dwa kąpieliska wyznaczone z zasadami dyrektywy kąpieliskowej: Kąpielisko przy ul. Cienistej w Myśliborzu oraz Kąpielisko usytuowane przy ul. Szarych Szeregów w Myśliborzu. W 2023 roku jakość wód na obydwu kąpieliskach oceniono jako doskonałą[16][17].
Czystość wód i ochrona środowiska
Do końca lat 80. do jeziora odprowadzane były duże ilości miejskich zanieczyszczeń. Z tego powodu w latach 1983 i 1984 z powodu skażenia bakteriologicznego zamykano działające wówczas wokół jeziora plaże. Pod koniec lat 80. gospodarka ściekowa wokół jeziora została w dużej mierze unormowana poprzez budowę miejskiej oczyszczalni ścieków. Na początku lat 90. w dalszym ciągu problemem pozostawało wykorzystywanie gnojowicy, pochodzącej z okalających jezioro gospodarstw rolnych, do nawożenia gruntów rolnych. Podczas badań w 1993 roku stwierdzono, że wody jeziora mieściły się w II klasie czystości. Wykazano umiarkowane stężenia azotu i fosforu. Latem w wodach jeziora wzrastało stężenie chlorofilu, co świadczyło o zwiększonej produkcji pierwotnej. Przeźroczystość wód oscylowała wokół 2 m[4].
Badania z 2014 roku zaliczyły wody jeziora do wód o umiarkowanym stanie ekologicznym, co odpowiada III klasie jakości. Wskaźnikiem, który zadecydował o trzeciej klasie, był stan fitoplanktonu i makrofitów, podczas gdy stan fitobentosu oceniono jako dobry. W tym samym roku stan chemiczny wód określono jako dobry, nie stwierdzając przekroczenia żadnego z badanych wskaźników[18]. W 2021 roku zbadano kilka substancji priorytetowych w tkankach ryb, stwierdzając przekroczenie norm dla PBDE i rtęci. Stan ichtiofauny oceniony na podstawie dziesięcioletnich odłowów rybackich był dobry[19].
Akwen znajduje się na obszarze chronionego krajobrazu o nazwie B (Myślibórz)[20]. Do północnego brzegu jeziora przylegają obszary zaliczane do obszarów specjalnej ochrony siedlisk Natura 2000 Pojezierze Myśliborskie[21].
Przypisy
- ↑ AndrzejA. Richling AndrzejA. i inni, Regionalna geografia fizyczna Polski : praca zbiorowa, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2021, s. 110-111, ISBN 978-83-7986-381-5, OCLC 1288191487 [dostęp 2022-04-02] .
- ↑ a b LeszekL. Klessa LeszekL. i inni, Życie jezior: praca zbiorowa, KrystynaK. Kamińska (red.), Przyroda Województwa Gorzowskiego, Gorzów Wielkopolski: Klub Działalności Podwodnej LOK [Ligi Obrony Kraju] "Marlin" : na zlec. Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, 1996, s. 19-20, ISBN 978-83-905760-1-5 [dostęp 2023-09-18] .
- ↑ a b c Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2024-04-27].
- ↑ a b DorotaD. Cydzik DorotaD., DanutaD. Kudelska DanutaD., HannaH. Soszka HannaH., Atlas stanu czystości jezior Polski badanych w latach 1989-1993, Instytut Ochrony Środowiska, 1995, s. 496-499 .
- ↑ O regionie [online], mysliborz.pl, 23 lutego 2024 [dostęp 2024-05-10] [zarchiwizowane z adresu 2024-02-23] (pol.).
- ↑ Instytut Języka Polskiego PAN, Elektroniczny słownik hydronimów Polski – Myśliborskie [online], eshp.ijp.pan.pl [dostęp 2024-04-27] .
- ↑ Zarządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 4 kwietnia 1950 r. (M.P. z 1950 r. nr 52, poz. 588)
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 84585
- ↑ a b c JerzyJ. Jańczak JerzyJ. (red.), Atlas jezior Polski, t. I, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 1996, s. 88-89, ISBN 83-86001-29-1 .
- ↑ Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 218. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ Myśliborskie. Karta charakterystyki jcwp [online], Hydroportal. Warstwa: Plany gospodarowania wodami .
- ↑ a b c Hydroportal, Informatyczny System Osłony Kraju [dostęp 2024-04-27] . Brak numerów stron w książce
- ↑ Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, Ujednolicony wykaz obwodów rybackich 2022 [online], dane.gov.pl [dostęp 2024-04-30] .
- ↑ Pomorze Zachodnie Travel, Jezioro Myśliborskie [online], eturystyka.wzp.pl, 30 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-30] [zarchiwizowane z adresu 2024-04-30] (pol.).
- ↑ Wyniki odłowów ryb jeziornych 2011-2023 [xlsx], Portal jakości wód GIOŚ [dostęp 2024-04-29] .
- ↑ Kąpielisko przy ul. Cienistej w Myśliborzu [online], Serwis kąpieliskowy Głównego Inspektoratu Sanitarnego .
- ↑ Kąpielisko usytuowane przy ul. Szarych Szeregów w Myśliborzu [online], Serwis kąpieliskowy Głównego Inspektoratu Sanitarnego .
- ↑ Ocena stanu jednolitych części wód jezior w latach 2014–2019 na podstawie monitoringu – tabela [online], Główny Inspektorat Ochrony Środowiska [dostęp 2024-05-13] .
- ↑ Ocena stanu jednolitych części wód jezior w latach 2016-2021 na podstawie monitoringu – tabela [online], Portal jakości wód GIOŚ [dostęp 2024-05-14] .
- ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, B (Myślibórz) [online], crfop.gdos.gov.pl [dostęp 2024-05-10] (pol.).
- ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Obszar Natura 2000 Pojezierze Myśliborskie [online], crfop.gdos.gov.pl [dostęp 2024-05-10] .
