W granicach administracyjnych Olsztyna obecnie leży 16 jezior, z czego 14 przekracza 1 ha powierzchni. Łącznie wszystkie jeziora zajmują 725 ha, co równa się 8,25% powierzchni całego miasta. W zachodniej części Olsztyna jeziorność wynosi 40%, a we wschodnich stronach 8%.
Największym i zarazem najgłębszym olsztyńskim jeziorem jest jezioro Ukiel, potocznie nazwane przez mieszkańców Krzywym. Jego powierzchnia wynosi 412 ha, a maksymalna głębokość dochodzi do 43 metrów. W pobliżu ulicy Jeziornej nad jeziorem Ukiel znajduje się kąpielisko miejskie.
Drugie co do wielkości jezioro w Olsztynie to Jezioro Kortowskie, które z jeziorem Ukiel połączone jest przez rzekę Kortówkę. Jego powierzchnia wynosi 89,7 ha, a maksymalna głębokość – 17,2 metry.
Drugim co do głębokości olsztyńskim jeziorem jest Tyrsko, potocznie nazywane przez mieszkańców Olsztyna jeziorem Żbik (Duży Żbik, dla odróżnienia od Małego Żbika). Maksymalna głębokość akwenu to 30,6 metrów, a jego powierzchnia – 18,6 ha.
Najmniejsze jezioro Olsztyna to Jezioro Modrzewiowe. Jego powierzchnia zajmuje 0,25 ha. Jednym z płytszych jezior jest natomiast Jezioro Trackie. Mimo iż jest ono trzecim według wielkości olsztyńskim jeziorem (52,8 ha), to w najgłębszym miejscu liczy sobie 4,6 metrów.
Poniższa tabela przedstawia powierzchnię i głębokość wszystkich 16 olsztyńskich jezior.
Do drugiej połowy XIX wieku istniało w Olsztynie znacznie więcej jezior. Wówczas przeszły one w ręce prywatne, co było dla nich równoznaczne z wyrokiem śmierci, gdyż właściciele oczekiwali największych dochodów z parcel budowlanych, nie z rybołówstwa.
Największym osuszonym w owych czasach jeziorem było jezioro Fajferek, leżące w okolicach ulic Warszawskiej, Jagiełły i Jagiellończyka. Jego istnienie zakończyło się w 1882 roku, mimo że 37 lat wcześniej Zarząd Miejski otworzył nad nim kąpielisko.
Woda została spuszczona również z jezior: Motka, Małego Klebarskiego, Płocidugi czy Pelnogi (Połnogi). Osuszone zostały również trzy miejskie stawy: Mały Staw, Staw Duży, Górny Staw (okolice obecnego skrzyżowania ulic Kościuszki i Piłsudskiego), a także jezioro Choinki.
