Janusz Warmiński

Janusz Warmiński
Ilustracja
Janusz Warmiński w latach 60.
Imię i nazwisko

Janusz Lewandowski-Warmiński

Data i miejsce urodzenia

30 września 1922
Warszawa

Data i miejsce śmierci

2 listopada 1996
Warszawa

Zawód

aktor, reżyser

Współmałżonek

Aleksandra Śląska

Lata aktywności

1945–1996

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1943–1989) Krzyż Partyzancki Medal 30-lecia Polski Ludowej Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
POL Zasłużony Kultury Narodowej (1987)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Inscenizacja Skoro go nie ma w reżyserii Janusza Warmińskiego (1973)[1]
Grób Janusza Warmińskiego i jego żony Aleksandry Śląskiej na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Janusz Warmiński, właśc. Janusz Lewandowski-Warmiński[2] (ur. 30 września 1922 w Warszawie, zm. 2 listopada 1996 tamże) – polski aktor, reżyser teatralny, dyrektor Teatru Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie w latach 1952–1958 i 1960–1996[3].

Życiorys

W czasie II wojny światowej walczył w szeregach Armii Krajowej (pseudonim Murzyn). W stopniu podchorążego uczestniczył w powstaniu warszawskim, dowodząc plutonem w Grupie „Kampinos”[4].

Eksternistyczny egzamin aktorski zdał w 1945. W latach 1945–1947 był aktorem i asystentem reżyserów w Teatrze Polskim w Poznaniu, a w latach 1947–1949 w Teatrze Wojska Polskiego w Poznaniu. Lata 1949–1952 spędził w Teatrze Nowym w Łodzi. Był, obok m.in. Kazimierza Dejmka, Danuty Mancewicz, Barbary Rachwalskiej, Janusza Kłosińskiego i Wojciecha Pilarskiego, jednym z założycieli tego teatru. W 1950 zadebiutował jako reżyser przedstawieniem Makar Dubrawa Aleksandra Korniejczuka.

W latach 1952–1958 i 1960–1996 kierował warszawskim Teatrem Ateneum im. Stefana Jaracza. Przez lata swojej dyrekcji uczynił z Ateneum jeden z najważniejszych warszawskich teatrów, podnosząc rangę jego repertuaru. Warmiński stworzył i utrzymywał jeden z najciekawszych zespołów aktorskich. W czasie kierowania teatrem często wykorzystywał współczesny repertuar zachodni. Reżyserował także nowe teksty dramatopisarzy niemieckojęzycznych. Często sięgał po światową klasykę literatury. W latach 70. zrealizował szereg polityczno-historycznych spektakli nawiązujących do historii Polski. Był aktywny prawie do końca życia. Ostatnią premierę zrealizował 10 czerwca 1995. Przygotował też siedem przedstawień dla Teatru Telewizji.

Był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, z której wystąpił po ogłoszeniu stanu wojennego[5]

Razem z żoną Aleksandrą Śląską pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 339-3-5,6)[6].

Zrealizowane przedstawienia

Teatr Nowy w Łodzi

  • 1950 – Makar Dubrawa – reżyseria (debiut)
  • 1950 – Zwycięstwo – reżyseria
  • 1951 – Horsztyński – reżyseria
  • 1960 – Śmierć komiwojażera – reżyseria (polska prapremiera)

Teatr Ateneum w Warszawie

  • 1953 – Południk 49 – inscenizacja i reżyseria
  • 1953 – Ostatni – reżyseria
  • 1953 – Panna Malczewska – reżyseria
  • 1954 – Chwasty – reżyseria
  • 1954 – Pojedynek – reżyseria
  • 1955 – Neapol, miasto milionerów – reżyseria
  • 1957 – Yerma – reżyseria
  • 1957 – Soledad – reżyseria
  • 1957 – Tartuffe, czyli Świętoszek – reżyseria
  • 1958 – Tramwaj zwany pożądaniem – reżyseria
  • 1960 – Śmierć komiwojażera – reżyseria
  • 1961 – Więźniowie z Altony – reżyseria
  • 1962 – Andorra – reżyseria
  • 1963 – Marie – Octobre – reżyseria
  • 1964 – Nocna opowieść – reżyseria
  • 1965 – Zamek – opracowanie dramaturgiczne i reżyseria – Janusz Warmiński
  • 1965 – Świadkowie albo nasza mała stabilizacja i śmieszny staruszek – reżyseria (wspólnie ze Zdzisławem Tobiaszem)
  • 1966 – Mąż i żona – reżyseria
  • 1966 – Incydent w Vichy – reżyseria
  • 1967 – Niemcy – reżyseria
  • 1967 – Idziemy do wnuka – reżyseria
  • 1968 – Biografia – reżyseria
  • 1969 – Cena – reżyseria
  • 1970 – Aby podnieść różę – reżyseria
  • 1970 – Kurdesz – reżyseria
  • 1970 – Wszystko o ogrodzie – reżyseria
  • 1971 – Biesy – reżyseria
  • 1972 – Kuchnia – adaptacja tekstu i reżyseria
  • 1973 – Wspólnik – reżyseria
  • 1973 – Skoro go nie ma – reżyseria
  • 1974 – Bal manekinów – opracowanie dramaturgiczne i reżyseria
  • 1975 – Panna Tutli Putli – adaptacja i reżyseria
  • 1976 – A miłość nigdy się nie kończy – opracowanie i reżyseria
  • 1977 – Mewa – reżyseria
  • 1978 – Tryptyk listopadowy – opracowanie dramaturgiczne, inscenizacja i reżyseria
  • 1981 – Polonez – reżyseria
  • 1981 – Po Hamlecie – reżyseria
  • 1982 – Wierzyciele – reżyseria
  • 1983 – Hamlet – reżyseria
  • 1984 – Matka – reżyseria
  • 1986 – Wiśniowy sad – reżyseria
  • 1987 – Garaż – reżyseria
  • 1989 – Ciemność w południe – reżyseria wspólnie ze Stanisławem Mączyńskim
  • 1990 – Małżeństwo pana Mississippi – reżyseria
  • 1992 – Detektyw – reżyseria
  • 1995 – Za i przeciw – reżyseria

Teatr Telewizji

  • 1993 – Detektyw – reżyseria
  • 1979 – Bal manekinów – opracowanie tekstu i reżyseria
  • 1973 – W domu z powrotem – adaptacja i reżyseria
  • 1971 – Cena – reżyseria
  • 1970 – Granica – scenariusz i reżyseria
  • 1968 – Łagodna – adaptacja i reżyseria
  • 1964 – Śmierć komiwojażera – reżyseria
  • 1964 – Człowiek z głową (autor)

Role teatralne

Ordery i odznaczenia

Nagrody i wyróżnienia

  • Nagroda Państwowa II stopnia za reżyserię własnej sztuki Zwycięstwo w Teatrze Nowym w Łodzi (1951)
  • Nagroda artystyczna miasta Warszawy (1966)
  • I miejsce w plebiscycie „Tygodnika Kulturalnego” dla spektaklu Cena Arthura Millera w Teatrze Telewizji (1971)
  • Nagroda Ministerstwa Kultury i Sztuki I stopnia (1975)
  • Nagroda Komitetu ds. Polskiego Radia i Telewizji (1978)
  • Nagroda teatralna tygodnika „Przyjaźń” za reżyserię Mewy Antona Czechowa w Teatrze Ateneum w Warszawie (1978)
  • Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy (1988)
  • Nagroda Klubu Biznesmenów „Złota karta” (1993)
  • Dyplom Ministerstwa Kultury ZSRR (1979)

Ponadto Medal Komisji Edukacji Narodowej dla Teatru Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie z okazji pięćdziesięciolecia działalności (1979)

Przypisy

  1. ↑ Skoro go nie ma, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2023-02-13].
  2. ↑ Według inskrypcji na nagrobku
  3. ↑ Historia – Teatr Ateneum. teatrateneum.pl. [dostęp 2019-02-27]. (pol.).
  4. ↑ Powstańcze biogramy – Janusz Warmiński. 1944.pl. [dostęp 2015-07-23].
  5. ↑ Andrzej Seweryn: Wajda był moim mistrzem, profesorem i sędzią. audio.onet.pl. [dostęp 2022-11-15].
  6. ↑ Cmentarz Stare Powązki: Aleksandra Śląska, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-05-15].
  7. ↑ M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1458 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  8. ↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

Linki zewnętrzne