Janusz Uklejewski

Janusz Bogdan Uklejewski (ur. 21 maja 1925 w Grudziądzu, zm. 17 lutego 2011 w Gdyni) – artysta fotografik, archiwista Pomorza.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Jana (1897–1973), uczestnika powstania wielkopolskiego, i Rozalii z domu Kaczmar­czyk (1898–1974), krawcowej[1]. Zawodu fotografa uczył się podczas II wojny światowej, w latach 1940–1944, w zakładzie Ireny Złotnickiej, w Dęblinie[2][3]. Tam pracując wykonał i zachował nielegalnie 65 odbitek z filmu przekazanego przez jednego z członków załogi niemieckiego obozu dla jeńców rosyjskich i włoskich w Dęblinie (Stalag 307) do wywołania i reprodukcji. Przekazał je Rosjanom tuż po zajęciu tego miasta (lipiec 1944). Materiał ten stał się jednym z istotnych elementów śledztwa podjętego w 1947 przez polsko-rosyjską Komisję dla zbadania działalności i określenia liczby ofiar tego obozu.

W latach 1945–1948 był żołnierzem I Samodzielnego Batalionu Morskiego Marynarki Wojennej. Był fotoreporterem Wojskowej Agencji Fotograficznej (1948–1952), Centralnej Agencji Fotograficznej w Warszawie (1952–1990) oraz redakcji „Gazety Morskiej”, „Marynarza Polskiego” i „Morza”[3].

Autor kilkuset wydanych pocztówek z polskimi statkami, okrętami, portami i latarniami morskimi, w których wykształcił swój indywidualny styl fotografowania tego rodzaju obiektów.

Od 1951 był członkiem rzeczywistym Związku Polskich Artystów Fotografików (nr legitymacji 103).

Dwukrotnie żonaty. Pierwszą żoną była Henrietta z domu Szymańska (1923–1992), pielęgniarka, z którą miał córkę Bożenę po mężu Kołodziej (ur. 1949) i syna Jerzego (ur. 1950). Po raz drugi ożenił się z Haliną z domu Chudoba (zm. 2011), księgową[1].

Zmarł w Gdyni, pochowany 22 lutego 2011 w grobie rodzinnym na cmentarzu Witomińskim[4] (sektor 53-19-19)[5].

Wystawy indywidualne (wybór)

  • „Fotografie Janusza Uklejewskiego” – BWA, Sopot (1949)
  • „Jubileusz 50-lecia Gdyni” – Gdynia (1976)

Wystawy zbiorowe (wybór)

  • „Salon Fotografii Polski Północnej” (Grand Prix-Złocisty Jantar) – Gdańsk (1962)
  • World Press Foto – Haga, Holandia (wyróżnienie)
  • Interfoto (wyróżnienie) – Praga, Czechosłowacja
  • „Początek drogi. Sierpień 1980 – grudzień 1981” – Muzeum Narodowe, Warszawa (2005)

Fotografie w zbiorach

Ordery i odznaczenia

Źródło:[6].

Nagrody i wyróżnienia

  • I nagroda Ministra Kultury i Sztuki na konkursie fotografii marynistycznej w Warszawie (1950)
  • I nagroda na ogólnopolskich wystawach marynistycznych w Warszawie (1962 i 1972)
  • I nagroda Salonu Fotografii Polski Północnej „Złocisty Jantar” (1962)
  • I nagroda redakcji „Prawda” w Moskwie (1972)
  • I nagroda w konkursie SDP i Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki nt. budowy Portu Północnego (1973)
  • Nagroda Prezydenta Miasta Gdyni za całokształt twórczości artystycznej i prasowej (1974)
  • Grand Prix na II Międzynarodowej Wystawie Marynistycznej w Rostocku (1976)
  • Nagroda Ministra Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej
  • Nagroda Ministra Żeglugi (trzykrotnie)
  • Bursztynowy Notes – nagroda gdańskiego środowiska dziennikarskiego za całokształt pracy (2005)

Źródło:[6].

Przypisy

  1. a b UKLEJEWSKI JANUSZ BOGDAN, artysta fotografik – Encyklopedia Gdańska [online], gdansk.gedanopedia.pl [dostęp 2024-10-22].
  2. 80 tys. jeńców radzieckich wymordowali Niemcy pod Dęblinem, „Rzeczpospolita i Dziennik Gospodarczy”, 24 października 1947, nr 293, s. 7 (tu mylnie podane nazwisko „Uklejewicz”).
  3. a b Janusz Uklejewski. artinfo.pl. [dostęp 2014-04-08].
  4. Zmarł Janusz Uklejewski. kultura.trojmiasto.pl, 2011-02-22. [dostęp 2011-02-24]. (pol.). (kwatera 53-19-19).
  5. Cmentarze Komunalne w Gdyni [online], gdynia.grobonet.com [dostęp 2024-10-22].
  6. a b Grażyna Bral i inni red., Słownik dziennikarzy i publicystów Pomorza 1945–2005, Gdańsk: Stowarzyszenie Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej, Oddział Morski w Gdańsku, 2008, s. 178.

Bibliografia