Jan Zavřel

Jan Zavřel
generał podporucznik intendent
Data i miejsce urodzenia

30 sierpnia 1864
Skaštice

Data i miejsce śmierci

11 czerwca 1923
Luhačovice

Przebieg służby
Lata służby

1885–1923

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Departament Gospodarczy Ministerstwa Spraw Wojskowych

Stanowiska

szef departamentu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa

Odznaczenia
Oficer Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Krzyż Jubileuszowy Wojskowy

Jan Zavřel[1], niem. Johann Zavřel (ur. 30 sierpnia 1864 w Skašticach, zm. 11 czerwca 1923 w Luhačovicach) – generał podporucznik intendent Wojska Polskiego i generał intendent czechosłowackiej Armii.

Życiorys

Jan Zavřel urodził się 30 sierpnia 1864 roku w Skašticach, w powiecie kromieryżskim. Od września 1874 roku do czerwca 1881 roku uczył się w Państwowym Gimnazjum w Przerowie, a od sierpnia 1881 roku do sierpnia 1885 roku w Szkole Kadetów Artylerii w Wiedniu. 1 września 1885 został mianowany na stopień kadeta–zastępcy oficera i wcielony do 16 Ciężkiego Dywizjonu w Rokycanach[2]. W 1887 został przeniesiony do 6. Galicyjskiego Batalionu Artylerii Fortecznej w Krakowie[3]. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 września 1888 w korpusie oficerów taborowych[4]. W tym samym roku został przeniesiony do 3 Pułku Taborów[5]. Na stopień nadporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 listopada 1893[6]. W 1895, pozostając oficerem nadetatowym 3 Pułku Taborów, został przydzielony do Pułku Ułanów Obrony Krajowej Nr 4 w charakterze oficera służby lokalnej z równoczesnym przeniesieniem do Departamentu IVa c. i k. Ministerstwa Obrony Krajowej w Wiedniu[7]. W latach 1896–1898 był słuchaczem nadzwyczajnym (niem. Außerordentliches Hörer) Kursu Intendentów Wojskowych w Wiedniu[8]. Po ukończeniu kursu został przydzielony do Departamentu V Intendentury c. i k. Ministerstwa Obrony Krajowej[9]. 26 kwietnia 1899 został mianowany na stopień podintendenta Obrony Krajowej[10].

Na intendenta Obrony Krajowej (niem. Landewhrintendant) został awansowany ze starszeństwem z 28 kwietnia 1908 roku. 1 stycznia 1913 roku pełnił służbę w Departamencie XII c. i k. Ministerstwa Obrony Krajowej w Wiedniu[11].

Od marca 1916 roku do lipca 1917 roku pełnił służbę w c. i k. Komendzie Legionów Polskich na stanowisku szefa Intendentury. Na podstawie Dziennika Rozporządzeń c. i k. Ministerstwa Obrony Krajowej Nr 74 z 24 maja 1916 roku został awansowany na starszego intendenta wojskowego I klasy (niem. Militäroberintendant 1. Klasse)[12]. 25 czerwca 1917 roku został zwolniony z tego stanowiska rozkazem nr 90340 c. i k. Naczelnej Komendy Armii. 13 lipca 1917 roku dowódca Legionów Polskich, pułkownik Zygmunt Zieliński w rozkazie nr 315 stwierdził: „w chwili opuszczenia przez niego ważnego posterunku służbowego w Legionach wyrażam mu uznanie za doskonałą służbę. W marcu 1916 r. przydzielony do Legionów Polskich na nowo zorganizował tak trudny dział służby gospodarczej, a rozumiejąc rolę organizacyjną Legionów Polskich, jako kadr Wojska Polskiego, wyszkolił cały zastęp zawodowo wykształconych oficerów gospodarczo-administracyjnych. Szereg kursów stojących pod jego nadzorem w zupełności odpowiedział swojemu zadaniu. Żegnając tego doskonałego oficera i organizatora służby gospodarczej, raz jeszcze wyrażam mu gorące uznanie i podziękowanie, i życzę mu powodzenia w dalszej jego służbowej pracy”[13].

8 listopada 1918 roku, na podstawie dekretu Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego, przyjęty został do Wojska Polskiego z Armii Czesko-Słowackiej i mianowany szefem Sekcji Gospodarczej Ministerstwa Spraw Wojskowych z „poleceniem bezzwłocznego zorganizowania służby gospodarczej i całego zarządu wojskowego”[14]. 21 listopada 1918 roku Józef Piłsudski mianował go generałem podporucznikiem intendentem[15]. Od 10 grudnia 1918 roku, po reorganizacji Ministerstwa Spraw Wojskowych, kierował pracami Departamentu IV Gospodarczego. 13 marca 1919 roku został zwolniony ze służby w Wojsku Polskim.

16 grudnia 1921 roku awansował na generała intendenta czechosłowackiej Armii. 1 lutego 1923 roku został przeniesiony w stan spoczynku. Zmarł 11 czerwca 1923 w Luhačovicach. Pochowany na cmentarzu wyszehradzkim w Pradze.

Obaj synowie generała byli oficerami Wojska Polskiego. W ewidencji wojskowej figurowali pod nazwiskiem „Zawrzel”. Starszy z braci, Jan (ur. 9 września 1894 w Krakowie) był kapitanem artylerii ze starszeństwem z 1 czerwca 1919[16], a młodszy – Leon Benedykt (ur. 1899) był kapitanem administracji[a]

Ordery i odznaczenia

Uwagi

  1. ↑ Leon Benedykt Zawrzel ur. 18 maja 1899 w Wiedniu. Był oficerem 33 pułku piechoty w Łomży i 22 pułku artylerii lekkiej w Rzeszowie. Od kwietnia 1933 odbywał praktykę poborową w PKU Gródek Jagielloński[17], a następnie pełnił w niej służbę na stanowisku kierownika II referatu. Od 8 kwietnia 1936 pełnił służbę w Oddziale II Sztabu Głównego. Awansował na kapitana ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 85. lokatą w korpusie oficerów administracji, grupa administracyjna[18]. Był odznaczony Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi[19].

Przypisy

  1. ↑ W dekrecie Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego z dnia 8 listopada 1918 roku i dekrecie Józefa Piłsudskiego z 21 listopada 1918 roku oraz w pracy Reginy Czarneckiej, Organizacja Ministerstwa (...) występuje jako Jan Zavrel. Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, Generałowie (...), s. 179 podali, że generał nazywał się Jan Kazimierz Wacław Zawrzel i urodził się w 1873 roku, natomiast Piotr Stawecki, Słownik biograficzny (...), s. 365 podał, że nosił nazwisko Jan Kazimierz Zavrzela i urodził się w 1873 roku.
  2. ↑ Militär-Schematismus 1886 ↓, s. 660, 684.
  3. ↑ Militär-Schematismus 1888 ↓, s. 663, 713.
  4. ↑ Militär-Schematismus 1889 ↓, s. 766.
  5. ↑ Militär-Schematismus 1889 ↓, s. 774.
  6. ↑ Schematismus 1894 ↓, s. 899.
  7. ↑ Schematismus 1896 ↓, s. 15, 410, 440.
  8. ↑ Schematismus 1897 ↓, s. 962.
  9. ↑ Schematismus 1899 ↓, s. 19, 507, 541, 594.
  10. ↑ Schematismus 1900 ↓, s. 631.
  11. ↑ Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrat Vertretenen Königreiche une Länder für 1913, Wiedeń 1913, s. 40, 497.
  12. ↑ Komenda Legionów Polskich i Dowództwo Polskiego Korpusu Posiłkowego 1914-1918, Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. I.120.1.294, s. 7 [1].
  13. ↑ Odprawy Komendy Legionów Polskich, Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. I.120.1.295b, s. 469 [2].
  14. ↑ Dziennik Rozporządzeń Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 21 listopada 1918 roku.
  15. ↑ Dziennik Rozporządzeń Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 6 z 27 listopada 1918 roku.
  16. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 343, 944, tu jako Jan Kazimierz Wacław (ur. 10 września 1894).
  17. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933, s. 85.
  18. ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 444.
  19. ↑ Leon Zawrzel. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.13542 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-10].
  20. ↑ Odprawy Komendy Legionów Polskich, Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. I.120.1.295b, s. 237 [3].

Bibliografia

  • Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1886. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1885. (niem.).
  • Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1888. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1887. (niem.).
  • Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1889. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1888. (niem.).
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1894. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1894. (niem.).
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1896. Wiedeń: styczeń 1896.
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1897. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1896. (niem.).
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1899. Wiedeń: styczeń 1899. (niem.).
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1900. Wiedeń: styczeń 1900. (niem.).
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
  • Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
  • Jan Zavřel, [4].
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
  • Piotr Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa: Bellona, 1994, ISBN 83-11-08262-6, OCLC 830050159.
  • Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione.
  • Regina Czarnecka, Organizacja Ministerstwa Spraw Wojskowych (MSWojsk.) w latach 1918-1921, Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej Nr 27 z 2005.