PROFILPELAJAR.COM

Jan Schmidt
Data i miejsce urodzenia	28 marca 1873 ; Stejderyszki
Data i miejsce śmierci	23 października 1928 ; Suwałki
Miejsce spoczynku	cmentarz parafialny przy ul. Bakałarzewskiej (Suwałki)
Rodzice	matka Malwina (z d. Paszkiewicz), ojciec Bronisław
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Schmidt (ur. 28 marca 1873 w Stejderyszkach, zm. 23 października 1928 w Suwałkach) – prezydent Suwałk, działacz społeczny.

Życiorys

Urodził się we wsi (folwarku) Stejderyszki^[1] (powiat sejneński, gmina Świętojeziory), w rodzinie ziemiańskiej Malwiny z Paszkiewiczów i Bronisława Schmidta^[2]. Na chrzcie otrzymał imiona: Jan, Dominik, Władysław^[3]. Ukończył suwalskie Gimnazjum Męskie im. Karola Brzostowskiego. Pracował w Towarzystwie Kredytowym Ziemskim Guberni Suwalskiej, był aktywny w pracach prospołecznych. Współzałożył suwalską Szkołę Handlową^[4]. W latach 1908–1909 był członkiem suwalskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego^[5].

Działał również w:

Radzie Opiekuńczej Szkoły Handowej w Suwałkach (1908)
Towarzystwie Pomocy dla Byłych Wychowańców Prywatnej Siedmioklasowej Szkoły Handlowej w Suwałkach
komisji rewizyjnej Suwalskiego Towarzystwa Wzajemnego Kredytu (1909-1910)
Suwalskim Towarzystwie Rolniczym (1903-1910)
Chrześcijańskim Towarzystwie Dobroczynności w Suwałkach
Suwalsko-Augustowskim Towarzystwie Rolniczym

Po wybuchu I wojny światowej początkowo przebywał w Wilnie, następnie udał się do Petersburga, gdzie pracował w Centralnym Komitecie Obywatelskim^[6]^[7] u boku Władysława Grabskiego. Schmidt po powrocie do Suwałk wspólnie z Adolfem Świdą w listopadzie 1918 r. współtworzył Tymczasową Radę Obywatelską Okręgu Suwalskiego^[8], której początkowo był wiceprezesem, następnie zaś od lutego 1919 r. prezesem^[9]. W 1923 r. został wybrany na prezydenta Suwałk. Funkcję tę sprawował do 1927 r. Jak czytamy w monografii Suwałk mimo kłopotów zdrowotnych – dotrwał do końca kadencji^[10]. Zmarł w Suwałkach, gdzie został pochowany na cmentarzu parafialnym przy ulicy Bakałarzewskiej, kwatera nieopodal kaplicy. Obok niego spoczywają: matka Malwina z Paszkiewiczów Schmidtowa i ojciec Bronisław Schmidt – radca Towarzystwa Ziemskiego Kredytowego (z inskrypcji na jego grobie).

Odznaczenia

Za swoją działalność, a w szczególności odebranie Suwalszczyzny z rąk niemieckich, został uhonorowany Orderem „Polonia Restituta”. W publikacjach z lat 20. XX w. można przeczytać, iż: Szmidt Jan, urzędnik dyrekcji Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Suwałkach dekretem z dnia 2 maja 1923 r.^[11] za zasługi położone dla Rzeczypospolitej Polskiej na polu pracy obywatelskiej otrzymał odznakę Krzyża Kawalerskiego orderu „Odrodzenia Polski”^[12]. W 1938 r. uhonorowano go pośmiertnie za pracę w dziele odzyskania niepodległości Krzyżem Niepodległości^[13].

Przypisy

↑ Wg danych ze Słownika geograficznego Królestwa Polskiego... Stejderyszki to wieś i folwark w powiecie sejneńskim, gminie Świętojeziory, parafii Łoździeje.Odległe 21 wiorst od Sejn. W 1871 r. zostały oddzielone od dóbr Popiecze. Więcej zob.: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T.11, red. B. Chlebowski, W. Walewski, F. Sulimierski, Warszawa 1890, s. 323.
↑ Bronisław Schmidt należał m.in. do Towarzystwa Rolniczego działającego w Królestwie Polskim w l. 1858-1861 oraz do Towarzystwa Ziemskiego Kredytowego, gdzie w wyborach w 1892 r. został wybrany do „dyrekcji szczegółowej”. Zob.: „Gazeta Warszawska” 1892, nr 150, s. 2 oraz Lista członków Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim w roku 1860, Warszawa 1860, s. 96.
↑ zob.: Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej w Łoździejach dostępne w zbiorach Archiwum Państwowego w Suwałkach.
↑ zob.: A. Matusiewicz, Prywatna Siedmioklasowa Szkoła Handlowa w Suwałkach (1906–1914), „Rocznik Augustowsko-Suwalski” 2007, T. 7, s. 5-34.
↑ zob.: A. Matusiewicz, Polskie Towarzystwo Krajoznawcze 1907-1950, Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze 1950-2007 w Suwałkach, Suwałki 2010.
↑ zob. więcej o Komitecie w: Sprawozdanie z Działalności Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego Wśród Wygnańców w Rosji : za czas od 1-go sierpnia 1915 r. do dnia 1-go października 1916 r., Piotrogród 1918.
↑ zob. więcej o Komitecie w art. M. Korzeniowskiego, Struktura organizacyjna i początki działalności Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego w Rosji w 1915 r., „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”. Sectio F, Historia Vol. 46/47 (1991/1992).
↑ Na temat Tymczasowej Rady Obywatelskiej Okręgu Suwalskiego, jej roli oraz samego Jana Schmidta zob. artykuł T. Radziwonowicza Działalność i znaczenie Tymczasowej Rady Obywatelskiej Okręgu Suwalskiego w latach 1918–1919, „Białostocczyzna” 2000, nr 3-4, s. 52-67.
↑ Funkcję prezesa pierwotnie pełnił Adolf Świda, który jednakże w 1919 r. został wybrany posłem na Sejm, stąd też zmiana na stanowisku prezesa.
↑ Suwałki : miasto nad Czarną Hańczą, red. J. Kopciał, Suwałki 2005, s. 333.
↑ Order Odrodzenia Polski : trzechsetlecie pierwszej kapituły 1921-1924, Warszawa 1926, s. 37.
↑ „Monitor Polski. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej” 1923, nr 100 z 2.05.1923 r., s. 48.
↑ zob.: „Monitor Polski. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej” 1938, nr 64 z 19.03.1938 r., s. 3.

Bibliografia

„Gazeta Warszawska” 1892, nr 150.
Korzeniowski M., Struktura organizacyjna i początki działalności Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego w Rosji w 1915 r., „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”. Sectio F, Historia Vol. 46/47 (1991/1992).
Lista członków Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim w roku 1860, Warszawa 1860.
Matusiewicz A., Polskie Towarzystwo Krajoznawcze 1907-1950, Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze 1950-2007 w Suwałkach, Suwałki 2010. ISBN 978-83-903140-9-9
Matusiewicz A., Prywatna Siedmioklasowa Szkoła Handlowa w Suwałkach (1906–1914), „Rocznik Augustowsko-Suwalski” 2007, T. 7.
Matusiewicz A., Samorząd miejski w Suwałkach w okresie międzywojennym, „Rocznik Augustowsko-Suwalski” 2003, T. 3.
„Monitor Polski. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej” 1923, nr 100 z 2.05.1923 r.
„Monitor Polski. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej” 1938, nr 64 z 19.03.1938 r.
Order Odrodzenia Polski : trzechsetlecie pierwszej kapituły 1921-1924, Warszawa 1926.
Radziwonowicza T., Działalność i znaczenie Tymczasowej Rady Obywatelskiej Okręgu Suwalskiego w latach 1918–1919, „Białostocczyzna” 2000, nr 3-4.
Siedmioklasowa Szkoła Handlowa w Suwałkach : program nauk, Suwałki 1911.
Skłodowski K., Dzisiaj ziemia wasza jest wolną : O niepodległość Suwalszczyzny, Suwałki 1999. ISBN 83-905785-6-5
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T.11, red. B. Chlebowski, W. Walewski, F. Sulimierski, Warszawa 1890.
Sprawozdanie z Działalności Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego Wśród Wygnańców w Rosji : za czas od 1-go sierpnia 1915 r. do dnia 1-go października 1916 r., Piotrogród 1918.
Suwalczanie 300-lecia : Jan Schmidt, „Dwutygodnik Suwalski” 2019, nr 6.
Suwałki : miasto nad Czarną Hańczą, red. J. Kopciał, Suwałki 2005. ISBN 83-87415-37-5