Jan II z Avesnes

hrabia Hainaut (jako Jan I)
Okres	od 1286 do 1304
Poprzednik	Małgorzata II
Następca	Wilhelm I Dobry
hrabia Holandii i Zelandii (jako Jan II)
Okres	od 1299 do 1304
Poprzednik	Jan I
Następca	Wilhelm III Dobry
Dane biograficzne
Dynastia	z Avesnes
Data urodzenia	ok. 1248
Data śmierci	22 sierpnia lub we wrześniu 1304
Miejsce spoczynku	Valenciennes
Ojciec	Jan I z Avesnes
Matka	Adelajda z Holandii
Żona	Filipina z Luksemburga
Dzieci	Jan, Henryk, Szymon, Małgorzata, Alicja, Izabella, Joanna, Wilhelm, Jan, Maria, Matylda

Jan II z Avesnes (ur. ok. 1248^[1][2], zm. 22 sierpnia^[3][1][4] lub we wrześniu 1304^[5][2]) – hrabia Hainaut jako Jan I od 1280 oraz hrabia Holandii i Zelandii jako Jan II od 1299, pochodzący z dynastii z Avesnes.

Jan II był najstarszym synem Jana I z Avesnes, zmarłego w 1251 syna hrabiny Flandrii i Hainaut Małgorzaty oraz Adelajdy holenderskiej, córki hrabiego Holandii i Zelandii Florisa IV^[3][1][4].

Już w latach 70. XIII w. sprawował faktyczne rządy w części domeny swej babki, Małgorzaty, obejmującej hrabstwo Hainaut. Pozostawał jednak w konflikcie z bratem przyrodnim swego ojca, Gwidonem z Dampierre, który zgłaszał roszczenia do tego kraju. Małgorzata zmarła w 1280 i wkrótce potem Jan został uznany za hrabiego Hainaut^[1][2]. Konflikt z Gwidonem, który został hrabią Flandrii, trwał nadal – w sporze pomiędzy królem Francji Filipem IV Pięknym i Gwidonem Jan wspierał aktywnie francuskiego władcę^[3][1].

W 1276 i 1281 otrzymał od cesarza Rudolfa I Habsburga obietnicę nadania hrabstw Holandii i Zelandii w przypadku bezpotomnej śmierci hrabiego Florisa V. Tę perspektywę odsunęło jednak urodzenie się syna Florisa, Jana I^[3]. Gdy jednak w 1296 Floris został zamordowany, a jego syn był nieobecny, Jan z Avesnes został wezwany do objęcia rządów regencyjnych. Nawet po powrocie Jana I z Anglii nadal aktywnie uczestniczył w sprawach holenderskich, m.in. ścigając morderców jego ojca i zmuszając do podporządkowania się mieszkańców Fryzji Zachodniej. W 1299 Jan I powierzył mu ponownie regencję. Kilka tygodni później młody hrabia zmarł i Jan z Avesnes (mimo podejrzeń o otrucie Jana I)^[1] został uznany przez stany za nowego hrabiego Holandii^[3][1]. W 1300 sukcesję Jana w Holandii potwierdził początkowo niechętny temu rozwiązaniu król Albrecht I Habsburg^[3][1]. Opór stawiła szlachta z Zelandii, która zwróciła się o pomoc do Gwidona z Dampierre^[3].

Najstarszy syn Jana (także Jan) zginął w 1302 w bitwie pod Courtrai^[1][6][7][2], przez co następcą Jana został młodszy syn Wilhelm, który w ostatnich latach życia ojca przejął jego obowiązki^[6][7]. Gwidon zaatakował posiadłości Jana i zdobył większość Zelandii i część Holandii^[3][1]. Wilhelm mimo początkowych porażek zdołał powstrzymać agresora, a następnie połączył się z flotą francuską, która odniosła nad Gwidonem decydujące zwycięstwo w 10 sierpnia 1304 w bitwie pod Zierikzee^[3][1][6][7] – flota flandryjska została rozgromiona, a Gwidon wzięty do niewoli^[1]. Dzięki temu Jan odzyskał utracone wcześniej posiadłości, zmarł jednak wkrótce potem^[3][1], a trony hrabiowskie odziedziczył Wilhelm^[3]. Jan został pochowany w Valenciennes^[3][1].

Żoną Jana była od 1270^[1][2] Filipina (zm. 1311), córka hrabiego Luksemburga Henryka V. Ich dziećmi byli:

• Jan (ur. ok. 1275, zm. 1302),
• Henryk (zm. 1303), kanonik w Cambrai,
• Małgorzata (zm. 1342), żona hrabiego Artois Roberta II,
• Alicja (zm. 1317), żona Rogera Bigod, lorda Norfolk,
• Izabella (zm. 1305), żona Raula II z Clermont, wicehrabiego Chateaudun,
• Joanna (zm. po 1303),
• Wilhelm Dobry (ur. ok. 1285, zm. 1337), hrabia Hainaut, Holandii i Zelandii,
• Jan (ur. 1288, zm. 1356), hrabia Soissons,
• Maria (zm. 1354), żona Ludwika z Clermont, księcia Bourbon,
• Matylda^[4][2],
• Szymon (zm. po 1303) (?)^[4].