PROFILPELAJAR.COM

Jan Brejski
	; Jan Brejski 1907
Data i miejsce urodzenia	28 lutego 1863 ; Patschewo, Królestwo Prus
Data i miejsce śmierci	10 grudnia 1934 ; Toruń, Polska
	Wojewoda pomorski
Okres	od 27 lipca 1920; do 16 maja 1924
Poprzednik	Stefan Łaszewski
Następca	Stanisław Wachowiak
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Brejski (ur. 20 lutego 1863 w Pączewie, zm. 10 grudnia 1934 w Toruniu^[1]) – działacz narodowy i polonijny, dziennikarz, wydawca, działacz państwowy II Rzeczypospolitej, poseł na Sejm Ustawodawczy, wojewoda pomorski.

Życiorys

Był absolwentem wydziału polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. W trakcie studiów pracował jako dziennikarz w „Głosie Narodu”^[2]. Następnie wraz z bratem Antonim był od 1893 redaktorem „Wiarusa Polskiego”, pisma adresowanego do Polonii, założonego trzy lata wcześniej w Bochum przez księdza dr Franciszka Lissa^[2]^[3]^[4]. W Bochum od 1983 był właścicielem księgarni „Wiarus Polski”^[2]. Był założycielem lub inicjatorem wielu organizacji polonijnych, m.in. Zjednoczenia Zawodowego Polaków i Związków Polaków w Niemczech (1894)^[2]^[3].

W 1894 roku został redaktorem „Gazety Toruńskiej”^[3]. Formalnie sprawował stanowisko redaktora do 1903, faktycznie do 1915^[5].

W latach 1903 i 1909 był wybierany na posła do sejmu pruskiego. Był aktywnym członkiem Koła Polskiego^[5]. Po uzyskaniu niepodległości został posłem do Sejmu Ustawodawczego RP z listy Narodowego Stronnictwa Robotników a w latach 1919–1920 pełnił funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie byłej Dzielnicy Pruskiej^[5]^[6]. W latach 1920–1924 piastował urząd wojewody pomorskiego^[6]. Następnie osiadł w Lille, gdzie wydawał „Wiarusa Polskiego”. W grudniu 1934 wrócił do Torunia, gdzie tego samego miesiąca zmarł^[7].

Był właścicielem i mieszkańcem kamienicy nr 16 przy ulicy Wola Zamkowa w Nowym Mieście w Toruniu^[8].

Został pochowany został na cmentarzu parafii św. Jakuba przy ul. Antczaka w Toruniu^[6].

Miał czterech braci: Józefa, Antoniego (redaktora, wydawcę i działacza społeczno-politycznego), bliźniaków Ignacego i Izydora (lekarza)^[9].

Odznaczenia

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)^[10]

Przypisy

↑ Jędrzyński 2010 ↓, s. 24, 26.
↑ ^a ^b ^c ^d Pepliński 1992 ↓, s. 159.
↑ ^a ^b ^c Jędrzyński 2010 ↓, s. 24.
↑ Przybyszewski 2002 ↓, s. 27–28.
↑ ^a ^b ^c Jędrzyński 2010 ↓, s. 25.
↑ ^a ^b ^c Pepliński 1992 ↓, s. 160.
↑ Jędrzyński 2010 ↓, s. 26.
↑ Filipski 2016 ↓, s. 115.
↑ Przybyszewski 2002 ↓, s. 27.
↑ Prezydium Rady Ministrów 1926 ↓, s. 17.

Bibliografia

Łukasz Filipski. Socjotopografia Torunia w okresie międzywojennym w świetle analizy ksiąg adresowych z 1923 i 1932 roku. „Rocznik Toruński”. 43, 2016.
Zefiryn Jędrzyński: Brejski Jan. W: Krzysztof Mikulski (red.): Toruński Słownik Biograficzny. T. 6. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2010.
Wiktor Pepliński: Brejski Jan. W: Stanisław Gierszewski (red.): Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślanego. T. 1: A–F. Gdańsk: Gdański Towarzystwo Naukowe, Uniwersytet Gdański, 1992. ISBN 83-900237-9-2.
Kazimierz Przybyszewski: Brejski Antoni. W: Krzysztof Mikulski (red.): Toruński Słownik Biograficzny. T. 3. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2002.
Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926.