Hruszowice

Hruszowice
wieś
Ilustracja
Parafialna cerkiew greckokatolicka w przysiółku Gaje
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

przemyski

Gmina

Stubno

Liczba ludności (2011)

331[2][3]

Strefa numeracyjna

16

Kod pocztowy

37-724[4]

Tablice rejestracyjne

RPR

SIMC

0611637[5]

Położenie na mapie gminy Stubno
Mapa konturowa gminy Stubno, u góry znajduje się punkt z opisem „Hruszowice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Hruszowice”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Hruszowice”
Położenie na mapie powiatu przemyskiego
Mapa konturowa powiatu przemyskiego, blisko górnej krawiędzi po prawej znajduje się punkt z opisem „Hruszowice”
Ziemia49°56′24″N 22°59′39″E/49,940000 22,994167[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Hruszowice (w latach 1977–1981 Gruszowice) (ukr. Грушовичі) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Stubno[5][6].

Części wsi

Integralne części wsi Hruszowice[5][6]
SIMC Nazwa Rodzaj
0611620 Gaje przysiółek

Opis

Hruszowice należą prawdopodobnie do najstarszych osad w tym rejonie. Badania archeologiczne potwierdziły istnienie tutaj wczesnośredniowiecznego grodu. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego informuje o dokumencie z 1301 r., wydanym przez kniazia wołyńskiego Lwa, syna króla Daniela, który miał się znajdować w archiwum kapituły greckokatolickiej w Przemyślu, nadającym Hruszowice biskupstwu przemyskiemu. Dokument ten według zdania niektórych krytyków historycznych został podrobiony przez duchowieństwo ruskie, zyskał on jednak aprobatę królów polskich i jest aprobowany[7].

W 1758 r. w Hruszowicach urodził się Franciszek Siarczyński – polski ksiądz z zakonu pijarów, kaznodzieja, historyk, geograf, publicysta, edytor, tłumacz i poeta[8].

Z dawnego dworu w Hruszowicach pozostała tylko kaplica grobowa z XIX w., użytkowana obecnie jako kościół rzymskokatolicki pw. Matki Bożej Różańcowej, oraz kilkanaście starych drzew z przydworskiego parku. Wg spisu ludności na 30 września 1921 r. wieś była zabudowana 168 budynkami mieszkalnymi, zamieszkałymi przez 882 mieszkańców z czego 453 deklarowało narodowość polską a 429 narodowość rusińską.

W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie jaworowskim województwa lwowskiego. W marcu 1945 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 10 Polaków, grabiąc i paląc ich zagrody[9].

Przed II wojną światową Hruszowice były dużą wsią, zamieszkaną w większości przez mieszkańców deklarujących wyznanie grecko-katolickie, wysiedlonych w latach 1945–1947. Część z nich powróciła w latach 60. XX w. We wsi zachowało się kilkanaście drewnianych domów i trzy metalowe krzyże z początku XX w. oraz fundamenty drewnianej cerkwi greckokatolickiej pw. Wniebowzięcia NMP z 1720 r., spalonej w 1960 r.[10]

W przysiółku Gaje znajduje się wybudowana w latach 1996–99 parafialna cerkiew greckokatolicka pw. Zaśnięcia Bogurodzicy.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Na miejscowym cmentarzu (na pd-zach. skraju wsi) w październiku 1994 wzniesiono pomnik z napisem Chwała bohaterom UPA, bojownikom o wolną Ukrainę. Pomnik z czerwonego piaskowca miał formę bramy, której połowy połączone są u góry metalowym tryzubem.

 Osobny artykuł: Pomnik UPA w Hruszowicach.

26 kwietnia 2017 monument został usunięty w ramach akcji czynu społecznego[11] przez działaczy Ruchu Narodowego i Młodzieży Wszechpolskiej za zgodą wójta gminy[12]. Akcja została potępiona przez Związek Ukraińców w Polsce[13].

Osoby związane z miejscowością

  • Halina Hamkało (1951–2015)[14]

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 41625
  2. ↑ Wieś Hruszowice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-02-19], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-02-19].
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 352 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Hruszowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 191.
  8. ↑ Agnieszka Kawalec, Ksiądz Franciszek Siarczyński. Życie i działalność, Wrocław 2007, s. 13, ISBN 978-83-04-04930-7.
  9. ↑ Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 342, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
  10. ↑ Cerkiew pw. Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy w Hruszowicach [online], Grekokatolicy.pl, 21 lipca 2018 [dostęp 2019-09-27] (pol.).
  11. ↑ INTERIA.PL, Podkarpackie: Nielegalny pomnik UPA rozebrany [online] [dostęp 2017-04-27] (pol.).
  12. ↑ Jagienka Wilczak, Zburzono pomnik ku czci UPA w Hruszowicach. To jawna prowokacja, Polityka, 28 kwietnia 2017
  13. ↑ Zdemontowali pomnik UPA. „Rzeczpospolita”, s. A7, 28 kwietnia 2017. 
  14. ↑ Halina Hamkało w bazie filmpolski.pl

Linki zewnętrzne

Gmina Stubno
Wsie
Osada
Części wsi
Osada wsi
  • Nowostawy
Przysiółek wsi
Dawna osada