PROFILPELAJAR.COM

Honorowy Krzyż Harcerski z Czasów Walk o Niepodległość – odznaka organizacyjna ZHP, obecnie nienadawana. Ściśle związana była z Kołami Harcerzy z Czas Walk o Niepodległość. W 1938 roku, w 20 rocznicę odzyskania niepodległości, Naczelnictwo ZHP zatwierdziło odznakę i jej regulamin. Nadawanie rozpoczęto w grudniu 1938 a ostatnie miało miejsce 12 czerwca 1939 roku^[1]. Każdy nadany Krzyż posiadał swój indywidualny numer i nadawany był z dyplomem imiennym.

Nadawanie i noszenie

Krzyż harcerzy z czasów walk o niepodległość nadawany był przez Komisję Główną Harcerzy z Czasów Walk o Niepodległość. Wnioskować o jego nadanie mogły jedynie Koła Harcerzy z Czasów Walk o Niepodległość lub za ich pośrednictwem Grona Harcerzy z Czasów Walk o Niepodległość.

Odznaka nadawana była osobom, lecz odznakę nadawać można było również instytucjom i organizacjom.

Prawo do noszenia mieli^[2]:

Harcerze polegli na polu chwały w obronie ojczyzny,
Inicjatorzy, twórcy oraz organizatorzy ruchu skautowego w Polsce,
Członkowie skatingu, harcerstwa i junactwa w latach 1909 – 1921 o ile byli aktywnymi członkami, przez co najmniej jeden rok,
Wszyscy harcerze, skauci oraz byli harcerze skauci i junacy którzy,odznaczeni zostali Krzyżem lub Medalem Niepodległości;
Wszystkim, którzy wybitnie przyczynili się do rozszerzenia ruchu skautowego,harcerskiego lub junackiego w Polsce.

W rozkazie L12 z 26 maja 1939^[3] roku, uzupełniono regulamin i rozszerzono katalog osób,które miały prawo otrzymać odznakę. Byli to harcerze i harcerki, którzy wzięli czynny udział w akcji zbrojnej o odzyskanie Śląska, Zaolzia oraz Ci, którzy udowadniali, że wzięli udział w akcjach harcerskich na terenie Górnego Śląska do chwili objęcia władzy przez władze Polskie.

Pierwsze nadanie Krzyża miało miejsce 15 grudnia 1938 roku. Komunikat wymienia odznaczonych byłych działaczy zarówno kobiet jak i mężczyzn^[4].

Odznaczeni Krzyżem

Pierwsze 10 nadań odznaki zostało zarezerwowanych dla ówczesnych władz państwowych i harcerskich^[4]. Prezentuje je poniższa tabela. Jednocześnie nadano Krzyże o numerach od 11 do 210 członkom Kół i Gron.


Imię i Nazwisko	Pełniona funkcja	Numer Krzyża i dyplomu
prof. Ignacy Mościcki	Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej	1.
marsz. Edward Rydz- Śmigły	Generalny Inspektor Sił Zbrojnych	2.
dr Felicjan Sławoj – Składkowski	Premier	3.
inż.Eugeniusz Kwiatkowski	Wicepremier – minister skarbu	4.
prof. Wojciech Świętosławski	Minister Wychowania Religijnego iOświecenia Publicznego	5.
płk. dypl. Juliusz Ulrych	Minister Komunikacji	6.
gen. dyw. Tadeusz Kasprzycki	Minister Spraw Wojskowych	7.
gen. dyw. Mieczysław Norwid – Neugebauer	Inspektor Armii	8.
dr Michał Grażyński	Wojewoda Śląski, Przewodniczący ZHP	9.
Ks. Jan Mausberger	Wice-przewodniczący ZHP	10.

Opis odznaki

Odznaka w kształcie krzyża wzorowana na Krzyżu Harcerskim. Pomiędzy ramionami posiada skierowane lilijki harcerskie umieszczone do zewnątrz. Pośrodku znajduje się lilijka złota na czerwonej emalii. Dookoła lilijki napis „Honor i Ojczyzna”. Ramiona wypełnione są czarną emalią ze złotymi brzegami.. Na ramionach poziomych umieszczony jest napis „Czuwaj”. Z tyłu wytłoczone są na ramionach napisy „1909”, „1921” oraz indywidualny numer krzyża. Każda odznaka była numerowana indywidualnie. Występowała w wersji tańszej brązowej oraz droższej złoconej.

Wymiary krzyża to 35x35 mm.

Produkowane były również krzyże miniatury. Za produkcję krzyży normalnej wielkości oraz miniatur odpowiedzialny był zakład Wiktora Gontarczyka z Warszawy.

Zobacz też

Przypisy

↑ BogdanB. Bednarczyk BogdanB., Historia harcerstwa odznaką pisana : katalog, Warszawa: nakł. autora, 2003, s. 24, ISBN 83-919024-0-4, OCLC 749376261 [dostęp 2023-03-31] .
↑ Centralne Archiwum Wojskowe, spis 1903/2000/1, Regulamin Krzyża Harcerzy z czasów walk o niepodległość,Warszawa, 1938 Centralne Archiwum Wojskowe
↑ Rozkaz Naczelnictwa ZHP L12/1939 z dn. 26.05.1939
↑ ^a ^b Komunikat 12/38 Zarządu Warszawskiego Okręgu Kół i Gron Harcerzy z Czasów Walk o Niepodległość, Warszawa 1938, s. 7