Wywodząca herb miejski od rycerskiego herbu czeskiej rodziny Olav, której znakiem rodowym był czarny kogut na srebrnym polu.
Zarówno pierwsza jak i druga z tych hipotez nie wyjaśnia jednak widocznej różnicy w wyglądzie wspomnianych herbów w stosunku do herbu Oławy.
Różnica polega na tynkturzegodła i tarczy herbowej, co dla heraldyki stanowi podstawowe źródło identyfikacji herbu.
Herb Oławy jest identyczny pod względem merytorycznym z polskim herbem szlacheckim noszącym nazwę – Kur biały.
Co daje podstawę do wiązania genezy herbu Oławy z osobą Jana z Kurowa – rycerza Konrada I głogowskiego, będącego w 1266 właścicielem wsi Kurów Wielki w powiecie polkowickim, lub z postacią Szybana von Der – sędziego na dworze Henryka III Głogowskiego, mylnie utożsamianego z Szybanem Taderem – kasztelanemzamku Świny, wymienionym przez Piekosińskiego w książce Heraldyka polska wieków średnich (Kraków 1899), gdzie przywołany jest dokument opatrzony pieczęcią z wizerunkiem herbu z kogutem z 1300.
Kontrowersje
Na temat herbu Oławy wypowiadali się również współcześni heraldycy, odnosząc się do błędnego ustawienia godła w tarczy herbowej, we współczesnym wizerunku symbolu miasta. Według Adama Heymowskiego, kogut będący godłem w herbie Oławy powinien być, zgodnie z zasadami heraldyki, obrócony w prawą stronę.
Marian Gumowski: Najstarsze Pieczęcie Miast Polskich XIII - XIV wieku, Toruń 1960.
Henryk Antoni Gąsiorowski, Tomasz Jasiński, Tomasz Jurek, Izabela Skierska: Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski TOM XI. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauki - Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej, 1999, s. Dokument Nr 1718. ISBN 83-7063-243-2.
