Hatsune Miku (jap.初音 ミク) – wirtualna piosenkarka stworzona na bazie technologii syntezy śpiewu opracowanej przez Crypton Future Media, z siedzibą w Sapporo, w Japonii. Używa technologii syntetyzujących śpiew firmy Yamaha Corporation – Vocaloid 2, Vocaloid 3 oraz Vocaloid 4. Posiada 5 japońskich banków brzmień: ulepszoną wersję oryginalnego głosu Vocaloid 2 i cztery banki brzmień z oprogramowaniem MIKU Append. Wykorzystuje również edytor głosu Piapro Studio VSTi[1][2]. Była drugim sprzedawanym Vocaloidem używającym silnika Vocaloid 2, a także pierwszym japońskim Vocaloidem korzystającym z japońskiej wersji silnika Vocaloid 2. Głos Miku jest oparty na głosie Saki Fujita, japońskiej seiyū i piosenkarki[3]. Hatsune Miku jest przedstawiana jako 16-letnia dziewczyna o długich turkusowych włosach[3]. Imię piosenkarki oznacza, w wolnym tłumaczeniu „pierwszy dźwięk przyszłości”[4]. Jej pseudonim „CV01” jest skrótem od „Character Voice 01”. Hatsune Miku jest tytułową bohaterką serii gier rytmicznych Hatsune Miku: Project Diva.
Technologia
Głos Miku Hatsune to efekt użycia syntezatora śpiewu Vocaloid 2, stworzonego przez firmę Yamaha[5]. Pozwala on na „wyśpiewywanie” realistycznie brzmiących piosenek, na bazie dowolnej melodii i tekstu. Po nabyciu silnika Vocaloida, firma Crypton Future Media zaprogramowała barwy głosu postaci z serii programów „Character Vocal Series”, w ramach której do każdego z głosów przepisana została reprezentująca ją postać anime. Miku stworzona została 31 sierpnia 2007 roku, jako pierwsza postać z serii CVS. Stworzeniu głosu Hatsune od początku towarzyszyło założenie, że będzie ona kreowana na muzyczną divę przyszłości.
Postać
Hatsune Miku to wirtualna postać wykreowana w sposób bardzo konsekwentny. Na oficjalnej stronie przedstawiona została jako 16-latka, mierząca 158 cm wzrostu i ważąca 42 kg[3]. Wizerunek wirtualnej gwiazdy stworzony został przez rysownika Kei Garou[6], który wykreował postać typową dla estetyki anime.
Przykład piosenki stworzonej przy użyciu oprogramowania Vocaloid z wokalem Hatsune Miku.
Głos Hatsune Miku stworzono na bazie głosu Saki Fujity, japońskiej seiyū i piosenkarki. Próbki głosu, zmienione przez silnik programu, pozwalają na zaśpiewanie dowolnej piosenki pod wskazaną melodię, w sposób niezwykle ekspresyjny, z uwzględnieniem nawet symulowania wdechów i wydechów podczas wydawania dźwięków. Oprogramowanie odpowiedzialne za głos Hatsune stworzone zostało głównie z myślą o tworzeniu muzyki w stylu J-pop.
Crypton wydał pierwszy program z ich serii „Character Vocal”, Hatsune Miku, w dniu 31 sierpnia 2007 roku. Crypton wpadł na pomysł, aby wydać Miku w koncepcie „Divy android ze świata niedalekiej przyszłości, w którym nie ma muzyki”[7]. 30 kwietnia 2010 roku ukazała się wersja programu pod nazwą Hatsune Miku Append wzbogacona o sześć nowych barw głosu Hatsune: Miękki (łagodny, delikatny głos), Słodki (dziecięcy), Ciemny (dojrzały), Żywy (wesoły), Stabilny (głośny i czysty) oraz Lekki (łagodny, „niebiańsko brzmiący”)[2].
31 sierpnia 2013 roku Hatsune Miku została wydana na Vocaloid 3, wraz z angielską biblioteką brzmień[8].
Wersja oprogramowania na Vocaloid 4 została wydana 31 sierpnia 2016 roku[9]. Wraz z czwartą generacją wprowadzono zestaw funkcji „E.V.E.C.” (ang. Enhanced Voice Expression Control, pl. Zwiększona Kontrola Ekspresji Wokalnej), którego zadaniem jest rozwinięcie ekspresji i emocji głosu. Pozwala użytkownikowi zmienić ekspresję wokalną każdej noty, regulować moc oraz miękkość wymowy, a także rodzaj oddechu (krótki, długi)[9].
Głos Miku jest używany w ponad 100 000 unikalnych piosenek[10].
Jedna z kompilacji, Exit Tunes Presents Vocalogenesis feat. Hatsune Miku, zadebiutowała na pierwszej pozycji na japońskiej liście Oricon Albums Chart 31 maja 2010 roku[11], stając się pierwszym albumem Vocaloid, który kiedykolwiek pojawił się na listach[12]. Piosenki śpiewane przez Miku pojawiły się na takich płytach jak np. Supercell zespołu Supercell, First Sound Story[13], Re:package[14] i Re:Mikus[15] zespołu Livetune. Zaśpiewała także oryginalną piosenkę Nyan Cata „Nyanyanyanyanyanyanya!" autorstwa daniwell-P.
Koncerty
Pierwszym koncertem na jakim wystąpiła Miku był Animelo Summer Live 2009 ReBridge w Japonii, gdzie pojawiła się na scenie jako postać na telebimie. Na trasie koncertowej w 2010 roku wystąpiła jako pełnowymiarowy, realistyczny hologram[5].
Serwis Nico Nico Douga odegrał zasadniczą rolę w rozpoznaniu i popularności oprogramowania. Niedługo po premierze Miku, użytkownicy Nico Nico Douga zaczęli publikować filmy z piosenkami stworzonymi przy użyciu jej banku brzmień. Według Crypton popularny film z „Hatsune Miku”, super-deformed Miku, trzymającą pora i śpiewającą Ievan Polkka (dzięki czemu zaczęła być utożsamiana z tym warzywem) prezentował zróżnicowany potencjał zastosowania oprogramowania w tworzeniu treści multimedialnych[17]. Utwory napisane przez użytkowników zainspirowały innych użytkowników do tworzenia ilustracji, animacji 2D i 3D oraz remiksów.
Hatsune Miku zyskuje w Japonii popularność – coraz większa liczba jej słuchaczy dołącza do fanklubów[18], nabywając gadżety wirtualnej artystki, mangi, gry wideo, pojawiając się na realnych koncertach, kupując jej koncertowe DVD.
Oprogramowanie Vocaloid miało wpływ na postać tytułową z animeBlack Rock Shooter, która wygląda jak Hatsune Miku, ale nie jest związana z nią przez projekt. Postać zasłynęła z piosenki „Black Rock Shooter”[19]. Original video animation stworzone przez Ordet było emitowane za darmo w ramach kampanii promocyjnej od 25 czerwca do 31 sierpnia 2010 roku[20].
Nagrody
„Digital Content” 13th AMD Award (10 marca 2008)[21]
W kategorii wolnej 39th Seiun Award (24 sierpnia 2008)[22]
„Award Networks Segment” 13th Animation Kobe Award (2 listopada 2008)[23]