PROFILPELAJAR.COM

Harold Holt
Pełne imię i nazwisko	Harold Edward Holt
Data i miejsce urodzenia	5 sierpnia 1908 ; Sydney
Data i miejsce śmierci	17 grudnia 1967 ; k. Portsea (Wiktoria)
	Premier Australii
Okres	od 26 stycznia 1966; do 17 grudnia 1967
Przynależność polityczna	Liberalna Partia Australii
Poprzednik	Robert Menzies
Następca	John McEwen
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Harold Edward Holt (ur. 5 sierpnia 1908 w Sydney^[1], zm. prawdopodobnie 17 grudnia 1967 w okolicach Portsea w stanie Wiktoria^[1]) – australijski polityk, w latach 1966–1967 premier kraju. Okoliczności jego nagłej śmierci przez wiele lat pozostawały przedmiotem licznych spekulacji i kontrowersji^[1]^[2].

Życiorys

Młodość

Wychowywał się w Sydney, gdzie jego ojciec najpierw pracował jako nauczyciel, a potem został przedsiębiorcą działającym w branży hotelarskiej i rozrywkowej^[1]. Harold w 1930 ukończył prawo na uniwersytecie w Melbourne, a dwa lata później został przyjęty do adwokatury stanu Wiktoria^[2]. W 1933 został członkiem Partii Zjednoczonej Australii^[2]. W 1935 został wybrany do Izby Reprezentantów^[1], co jako 27-latkowi dawało mu status jednego z najmłodszych parlamentarzystów w historii Australii.

Lata II wojny światowej

W 1939 polityczny mentor Holta^[2], Robert Menzies, został premierem i powołał go na stanowiska ministra bez teki^[1]. Nieco później stanął na czele resortu badań naukowych i przemysłowych, tymczasowo kierował także ministerstwem lotnictwa^[1]. W 1940, nie rezygnując ze stanowisk w rządzie, wstąpił do armii, gdzie został artylerzystą^[1]. Kilka miesięcy później po tym, jak w katastrofie lotniczej zginęło trzech członków jego rządu, Menzies nakazał wszystkim swoim ministrom powrót do stolicy^[1]. Holt ponownie został ministrem bez teki, tym razem zajmując się kwestiami handlu i ceł. Jesienią 1940 został mianowany ministrem pracy^[2]. W 1941 w wyniku wewnątrzkoalicyjnych rozgrywek Menzies musiał oddać władzę Arthurowi Faddenowi, Holt mimo swej lojalności wobec Menziesa postanowił pozostać w składzie nowego rządu^[1]. Gdy w 1945 Menzies zakładał nowe ugrupowanie – Liberalną Partię Australii (LPA) – Holt należał do pierwszej grupy jej członków^[1].

Kariera powojenna

W 1949 LPA wspólnie z Partią Krajową uzyskała władzę, a Menzies znów został premierem. Pełnił następnie to stanowisko nieprzerwanie przez 17 lat, co do dziś jest rekordem w dziejach Australii. Holt na dziewięć lat został ministrem pracy, a w latach 1949–1956 dodatkowo kierował też resortem imigracji^[2]. W 1958 został skarbnikiem (ministrem finansów)^[2]. W styczniu 1966 Menzies ogłosił przejście na emeryturę. LPA, zgodnie z wieloma wcześniejszymi przewidywaniami, wybrała Holta swoim nowym liderem, co oznaczało automatycznie objęcie teki szefa rządu^[1].

Jako premier dał się poznać przede wszystkim jako bardzo bliski sojusznik amerykańskiego prezydenta Lyndona B. Johnsona, co doprowadziło do zwiększenia australijskiego zaangażowania w wojnę w Wietnamie. Johnson doceniał jego pomoc i w 1966 był pierwszym amerykańskim prezydentem w historii, który odwiedził Australię^[2].

Okoliczności śmierci

17 grudnia 1967 premier, dla którego pływanie i nurkowanie były właściwie jedynymi zainteresowaniami poza polityką, był z przyjaciółmi na swej ulubionej plaży w stanie Wiktoria. Pomimo bardzo wysokiej fali i kiepskich warunków do pływania, wszedł do wody, by wkrótce zniknąć wszystkim z oczu. Gdy nie wypływał przez kilka minut, towarzyszące mu osoby natychmiast wszczęły alarm. Premiera szukały setki policjantów, żołnierzy marynarki wojennej, a nawet ochotników. Mimo to nie udało się odnaleźć ani żywego Holta, ani jego zwłok^[1].

Po dwóch dniach bezowocnych poszukiwań rząd postanowił uznać swego szefa za zmarłego. Gubernator generalny tymczasowo mianował premierem lidera Partii Krajowej Johna McEwena^[2], zaś LPA stanęła przed koniecznością ponownego wyboru szefa partii, którym został John Gorton. 22 grudnia 1967 w Melbourne odbyło się oficjalne nabożeństwo żałobne. Okoliczności śmierci Holta nigdy nie zostały do końca wyjaśnione. W 2003 policja stanu Wiktoria postanowiła na nowo zbadać 161 przypadków utonięć, gdzie nie odnaleziono ciała, które miały miejsce w tym stanie do 1985. W tej grupie znalazła się również sprawa Holta. Dochodzenie nie przyniosło przełomu wskutek śmierci większości świadków i braku nowych dowodów. Sprawa została zamknięta we wrześniu 2005 – uznano ponownie, że premier zmarł z powodu utonięcia w wyniku nieszczęśliwego wypadku^[3].

Wokół sprawy narosły również liczne teorie spiskowe. W australijskich mediach pojawia się też niekiedy teza o samobójstwie Holta^[1], ale zdecydowanie zaprzeczają jej zarówno jego żyjący jeszcze przyjaciele, jak i jego biografowie i potomkowie^[4].