Gwary prudnickie (alt. gwary głogóweckie) – jedna z gwar środkowośląskich^[1] języka polskiego^[2].

Cechami charakterystycznymi gwar prudnickich są^[3]:

• brak mazurzenia
• dyftongizacja samogłosek
• wymowa ã we wszystkich pozycjach
• pomieszanie we fleksji tematów twardych i miękkich, czyli też i po twardych jako końcówka: stari „stary”, żywi „żywy”

Gwary prudnickie występują na wschód od Prudnika i na zachód od Odry. Ich zasięg pokrywa się częściowo z powiatem prudnickim w jego historycznych granicach. Jest to obszar dzisiejszych powiatów prudnickiego (jego wschód i północ), krapkowickiego (zachód), nyskiego (wschód), kędzierzyńsko-kozielskiego (zachód) i głubczyckiego (północ)^[4]. Występują wokół Głogówka i Białej, sięgają Krapkowic i Kędzierzyna-Koźla^[5].

Wśród ludności posługującej się gwarami prudnickimi wyróżnia się kilka podgrup gwarowych. Podział wynika z położenia miejscowości w terenie oraz rodzaju prac, jakie wykonywali mieszkańcy poszczególnych wsi. Mieszkańców wsi Gostomia, Solec, Rostkowice, Wilków, Mionów, Wierzch, Olbrachcice, Nowy Browiniec i Browiniec Polski, w pobliżu których nie ma lasów, zalicza się do grupy Golołków (jest goło). Ludność zamieszkująca wsie bliżej kompleksów leśnych – Moszną, Zielinę, Nową Wieś Prudnicką, Kujawy, Ścigów, Racławiczki, Dziedzice, Smolarnię i Łącznik, to Podlesiołki. Na wschód od nich, w miejscowościach But, Czartowice, Golczowice, Mucków, Sysłów, Wawrzyńcowice, Zawada, mieszkają Klocołrzy, którzy chodzili do lasów po drzewo. Mietlołrzy, którzy trudnili się wyrobem mioteł, to mieszkańcy Steblowa, Dobrej i Strzeleczek. We wsiach Mochów, Błażejowice Dolne i Dzierżysławice mieszkają Kapuściołrzy, którzy uprawiali warzywa. Mieszkańców wsi Rzepcze, Kórnica, Komorniki, Pisarzowice, Pietna, Ściborowice, Nowy Dwór Prudnicki nazywa się Kamiyniołrzami, ponieważ wsie te znajdują się na kamienistym gruncie. Ludzi mieszkających w Głogowcu to Karpaciołrzy, ponieważ mieszkają na wzgórzu. Biedrzychowice i Naczęsławice to Hery, natomiast Żużela, Brożec, Stradunia i Mechnica to Buchciołrzy^[5].

Mowa prudnicka była pierwszą naukowo zbadaną polską gwarą. Badania nad nią rozpoczął Lucjan Malinowski w 1869. Prudnickie narzecze badali również: Kazimierz Nitsch, Karol Dejna, Stanisław Bąk, Stanisław Rospond, Stanisław Urbańczyk i Feliks Pluta^[6].

Anna Myszyńska pisała swoje książki i opowiadania w gwarze prudnickiej. Używał jej również Rafał Urban, który traktował ją twórczo i przekształcał literacko^[6].

• Goloki

• Renata Larysz. Fonetyczne i leksykalne cechy dialektu głogóweckiego. „Ziemia Prudnicka”, 2007. Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”.