Gustaw Kaleński

Gustaw Kamil Kaleński, ps. Czajkowski (ur. 1885 w Ryznie k. Żytomierza, zm. 29 maja 1943 w Warszawie) – polski historyk, archiwista, kapitan Wojska Polskiego w st. sp.

Życiorys

Trudna sytuacja rodzinna nie pozwoliła mu ukończyć studiów, był tylko wolnym słuchaczem Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Przed I wojną światową był jednym z najbardziej znanych narciarzy (ps. Tate) oraz działaczy narciarskich i ochrony przyrody, uprawiał też wspinaczkę wysokogórską[1]. Od 1909 był członkiem Sekcji Narciarskiej Towarzystwa Tatrzańskiego (do 1911 zw. Zakopiańskim Oddziałem Narciarzy TT), od 1910 w jej zarządzie (w latach 1910–1912 sekretarzem, potem bibliotekarzem). Był również członkiem Sekcji Turystycznej (od 1909), Sekcji Przyrodniczej (od 1911), Sekcji Ludoznawczej (w 1911–1912 w zarządzie) i Sekcji Ochrony Tatr (w 1912–1913 w zarządzie). Zajmował się także znakowaniem szlaków narciarskich w Tatrach[2].

W czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich (1914–1917). Potem był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej.

W latach 1919–1921 pracował w Adiutanturze Generalnej Naczelnego Wodza oraz w Kancelarii Cywilnej Naczelnika Państwa. W 1921 zaczął pracę w Centralnym Archiwum Wojskowym, potem, od 1926 kierował archiwum Wojskowego Biura Historycznego. Po zamachu majowym przeszedł w stan spoczynku w służbie wojskowej (w 1927) i rozpoczął pracę jako kierownik archiwum Państwowego Banku Rolnego.

Był związany z Wydziałem Archiwów Państwowych, prowadził m.in. wykłady na kursach archiwalnych, co zaowocowało ważnymi publikacjami: Brakowanie akt (1934) oraz Prowadzenie składnicy akt. Wskazówki praktyczne (1937).

W czasie okupacji hitlerowskiej działał w ZWZ i AK, od 1941 pracował w Wojskowym Biurze Historycznym.

Został aresztowany z żoną Weroniką z d. Klucz, i wraz z nią rozstrzelany 29 maja 1943 w masowej egzekucji więźniów Pawiaka, którą przeprowadzono w ruinach getta warszawskiego. Jedyny ich syn Jan Andrzej (ur. 1923)[3], aresztowany przez Niemców zginął w obozie Groß-Rosen.

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Wielka Encyklopedia Tatrzańska. [dostęp 2021-02-05].
  2. ↑ Kaleński Gustaw [online], z-ne.pl [dostęp 2022-05-20].
  3. ↑ Kaleński [online], e-kartoteka.net [dostęp 2022-05-20].
  4. ↑ M.P. z 1931 r. nr 156, poz. 227 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  5. ↑ M.P. z 1928 r. nr 65, poz. 89 „za zasługi na polu organizacji wojska”.

Bibliografia

  • Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. I 1918–1984, Warszawa-Łódź 1988.
  • Kaleński Gustaw, Brakowanie akt, wyd. 1948.
  • Stanisław Płoski, Kaleński Gustaw (1881–1943), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 11, Wrocław 1964–1965, s. 437–438.

Linki zewnętrzne