Nazwa tej podkrakowskiej wsi znana była już w 1388, kiedy synowie stolnika sandomierskiego Jana Borka[1] sprzedali miastu wieś Grzegorzowice, położoną nad brzegiem nieistniejącej już odnogi Wisły, za kościołem św. Mikołaja. Nazwa Grzegórzki, dawniej Grzegorzkowice, Grzegorzowice, Gregorsdorf, Wola Grzegorzowska, związana jest z rodowym imieniem możnowładców małopolskich Toporczyków, herbu Leliwa, którzy byli niegdyś właścicielami tych terenów.
Począwszy od XV w. Grzegórzki z sąsiednim Dąbiem tworzyły całość gospodarczą, którą rada miasta Krakowa dzierżawiła albo sprzedawała z prawem wykupu zamożnym mieszczanom i rajcom krakowskim. Wieś będąca własnością Krakowa położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie proszowickim województwa krakowskiego[2]. W połowie XIX w. Grzegórzki z pobliskim Piaskiem tworzyły gminę wiejską, podległą jurysdykcji magistratu krakowskiego. W 1858 na Grzegórzkach nad Wisłą Austriacy, w ramach fortyfikowania Krakowa, zbudowali umocnienia wewnętrznego pierścienia Twierdzy Kraków Bastion VI, który wkrótce potem zawalił się z powodu grząskiego gruntu niedaleko rzeki. W 1871 wybudowano Miejską Rzeźnię według projektu Macieja Moraczewskiego. Na przełomie XIX i XX w. nastąpił wzrost uprzemysłowienia na Grzegórzkach, powstało wtedy wiele nowych zakładów przemysłowych i warsztatów rzemieślniczych np. fabryka maszyn i urządzeń rolniczychMarcina Peterseima, Edmund Zieleniewski przeniósł w 1906 część swojej fabryki z ul. Krowoderskiej (C.K. Uprzywilejowana Fabryka Maszyn L. Zieleniewski Towarzystwo Akcyjne). Oprócz niej działały na Grzegórzkach: tartak S. Burzyńskiego, Fabryka Wyrobów Stolarskich R. Muranyiego, Parowa Fabryka Mebli, Fabryka Wyrobów Papierowych J. Pacanowskiego, Wytwórnia Autokaroserii i Powozów J. Orlickiego, Polsko-Szwajcarska Fabryka Czekolady „Suchard”, Polskie Zakłady Gumowe „Semperit” i inne.
Dzięki prezydentowi Juliuszowi Leowi – twórcy koncepcji Wielkiego Krakowa - Grzegórzki zostały włączone w obszar miejski 1 kwietnia 1910. Tuż przed wybuchem II wojny światowej Rada Miejska zakupiła grunty na Grzegórzkach w celu wybudowania Hali Targowej, wokół której rozbudowały się sklepiki i kramy tworzące plac handlowy nadal działający.
W 1949 na terenie przylegającym do linii kolejowej rozpoczęto budowę pierwszego robotniczego osiedla mieszkaniowego. Pod koniec 2000 do eksploatacji oddano most Kotlarski, łączący dzielnicę Grzegórzki z Podgórzem. Przy ul. Grzegórzeckiej 71 znajduje się Krakowski Teatr Variété (dawny budynek kinoteatru Związkowiec).
Przy al. Ignacego Daszyńskiego w 1986 odsłonięto Pomnik Czynu Zbrojnego Proletariatu Krakowa (Pomnik Semperitowców) projektu Antoniego Hajduckiego. Upamiętnia wydarzenia z marca 1936, kiedy doszło do strajku okupacyjnego w fabryce Polskich Zakładów Gumowych „Semperit”, krwawo stłumionego przez policję.
Wzdłuż ul. Podgórskiej rozciąga się szeroki pas zieleni. Wzdłuż tej ulicy biegły kiedyś tory kolejowe stacji Kraków Grzegórzki, będącej początkiem linii do Kocmyrzowa oraz bazą dla bocznic do okolicznych zakładów.
W 2013 na miejscu dawnych Zakładów Budowy Maszyn i Aparatury im. Ludwika Zieleniewskiego (przeniesionych w 2008 do Niepołomic) powstał kompleks budynków mieszkalnych Wiślane Tarasy, a w 2019 – Wiślane Tarasy 2.0. W tym samym roku przy ul. Marka Stachowskiego (tuż przy Bulwarze Kurlandzkim) powstał nowoczesny budynek mieszkalny Pianissimo, a przy ul. Francesco Nullo – osiedle Grzegórzki Park.
Infrastruktura
Na Grzegórzkach znajdują się m.in. plac targowy „Unitarg”. Mieszkańcy Grzegórzek mogą korzystać m.in. stadionu Klubu Sportowego "Grzegórzecki" czy lodowiska Klubu Sportowego „Cracovia”.
Placówki oświatowe
Przedszkole Integracyjne Montessori
Przedszkole Niepubliczne „Pod Gwiazdkami” (dawniej: Przedszkole nr 27)[3]
Grzegórzki znajdują się kilometr na wschód od centrum Krakowa. Dzielnica ta położona jest na wschód od dawnego koryta Starej Wisły. Na granicy Grzegórzek i Dąbia przebiegała trasa kolejowa Kraków–Kocmyrzów, wytyczona w 1899. W okolicy dzisiejszej stacji benzynowej przy al. Daszyńskiego łączyła się z główną linią kolejową Krakowa-Tarnów. W 1900 zbudowano odgałęzienie Czyżyny–Mogiła zlikwidowane w latach pięćdziesiątych XX wieku.
Hala Targowa i Plac Targowy „Unitarg”
Oprócz budynku dawnej hali targowej istnieje także plac targowy zarządzany przez Spółkę Kupiecką Placu Targowego „Unitarg”. Od poniedziałku do soboty na placu dominuje handel produktami spożywczymi oraz ubraniami. W niedziele w tym miejscu odbywa się giełda staroci. Jako pierwszy w Krakowie plac targowy został wyposażony w system monitoringu.
Galeria
Ulica Grzegórzecka i wiadukt kolejowy (za nim Wesoła)
