Gruszyczka (PyrolaL.) – rodzaj roślin z rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Obejmuje 40 gatunków[5]. Występują one w Europie, Azji i Ameryce Północnej, głównie w północnej części tych kontynentów[4], ale także sięgając na południu do Gwatemali na kontynencie amerykańskim i Sumatry w Azji[6]. We florze polskiej występuje 5 gatunków: gruszyczka karpackaP. carpatica, mniejszaP. minor, okrągłolistnaP. rotundifolia, średniaP. media i zielonawaP. chlorantha[7]. Rośliny te zasiedlają bory sosnowe i widne, kwaśne lasy, także wrzosowiska i zagłębienia międzywydmowe[8].
Morfologia
Pokrój
Byliny o płożących kłączach i prosto wzniesionych, nierozgałęzionych i bezlistnych w górze łodygach (u nasady często z łuskami), osiągające do 30 cm wysokości[8][4]. Pędy są nagie, zwykle zimozielone[4].
Skrętoległe, zwykle wszystkie odziomkowe i ogonkowe, czasem zredukowane do łusek. Blaszka od nerkowatej, poprzez okrągłą, jajowatą do eliptycznej. Zwykle mniej lub bardziej skórzasta[6], od spodu jasnozielona, od góry ciemnozielona[4], całobrzega, ząbkowana lub piłkowana[6][4].
Liczne, zwisające w gronach na prosto wzniesionej łodydze. Kwiaty promieniste (tylko u P. minor grzbieciste). Kielich 5-działkowy, trwały, z działkami zwykle niewielkimi, trójkątnymi, jajowatymi do lancetowatych. Korona kwiatu szerokodzwonkowata składa się z 5 białych, zielonkawobiałych, żółtawych lub czerwonawych płatków. Pręcików jest 10, słupek okazały, zalążnia górna, powstaje z 5 owocolistków[6][4].
Rodzaj z plemienia Pyroleae, podrodziny Monotropoideae w rodzinie wrzosowatychEricaceae[9]. W obrębie plemienia Pyroleae rodzaj gruszyczka Pyrola jest siostrzana względem pary rodzajów gruszycznikMoneses i pomocnikChimaphila, zaś pozycję bazalną względem tych trzech rodzajów zajmuje gruszynkaOrthilia[10]. W tradycyjnym, szerokim ujęciu systematycznym do rodzaju Pyrola włączane były gatunki z rodzajów Orthilia i Moneses, co wobec wyodrębniania rodzaju pomocnik Chimaphila, czyniło z tego rodzaju takson parafiletyczny[10].
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑ abcdefghQin Haining, Peter F. Stevens: Pyrola Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-12-02].
↑ abPyrola L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2023-01-01].
↑ abcdeCraig C. Freeman: Pyrola Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-12-02].
↑ZbigniewZ.MirekZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 143, ISBN 978-83-62975-45-7.
↑ abRoger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 189. ISBN 0-333-74890-5.
↑Genus: Pyrola L.. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. [dostęp 2016-12-02].