Grodzisko Pańskie (485 m) – wzniesienie i grupa skał na Wyżynie Częstochowskiej. Znajduje się w ciągu wzgórz tworzących lewe zbocza Doliny Wodącej. W kierunku od północy na południe są to wzgórza: Śmietnik, Pociejówka, Oparanica, Zegarowe Skały, Strzegowa Skała, Grodzisko Chłopskie i Grodzisko Pańskie. Od wschodu Grodzińsko Pańskie sąsiaduje z Goncerzycą[1].
Wzniesienie posiada formę długiego grzbietu zwieńczonego dużym grzebieniem skalnym. Tworzące grzebień złomy i ściany skalne dzielą szczyt na szereg wyodrębnionych placów. Place te połączone są naturalnymi przejściami i umożliwiają bezpośrednią komunikację pomiędzy nimi. Niegdyś szczyt góry był ufortyfikowany poprzez zamknięcie obwodu obronnego wokół poszczególnych placów (majdanów) za pomocą wałów zbudowanych z ziemi i kamienia oraz fos. Powstał w ten sposób duży rozbudowany gród obronny, który od 2 poł. XII do 1 poł. XIV w. stanowił najsilniejsze ogniwo systemu obronnego na odcinku Smoleń-Strzegowa. W obszarze majdanów skupiały się budynki mieszkalne i gospodarcze. W skład tego systemy oprócz Grodziska Pańskiego wchodził gród w Smoleniu, fortyfikacje na Biśniku oraz nigdy nie ukończone fortyfikacje na Skałach Zegarowych[2].
W obszarze Grodziska Pańskiego prowadzono badania archeologiczne, w wyniku których odnaleziono wyroby późnopaleolitycznych myśliwych. Ponadto stwierdzono również obecność człowieka w okresie neolitu oraz obecność ludzi kultury przeworskiej w okresie III-IV w. n.e.[2]
Przeprowadzone badania naukowe wskazują, że umocnienia zostały zniszczone wskutek pożaru. Datowanie zniszczeń pozwala domniemywać, że odbyło się to w trakcie walk o tron krakowski między Władysławem Łokietkiem a Wacławem II Czeskim. Po tych wydarzeniach gród nigdy już nie został odbudowany[2].
W lesie na szczycie wzgórza znajduje się kilka wapiennych skał: Grodzisko Pańskie I, II, III, Bezpańska I, II. Są one obiektem wspinaczki skalnej[3]. W obrębie skał znajdują się także dwa niewielkie schroniska: Schronisko nad Progiem i Schronisko Fałszerzy[1]. W tym ostatnim za czasów króla Jana Kazimierza istniała pracownia fałszerzy monet[4].
Ze szczytu skał rozciąga się szeroka panorama widokowa. Skały na szczycie wzniesienia znajdują się wśród gęstych zarośli. Dla potrzeb turystów wybudowano kładki i poręcze umożliwiające przejście między skałami[5].
Piesze szlaki turystyczne
- Szlak Jaskiniowców: Smoleń – ciąg wzgórz nad Doliną Wodącej – Strzegowa. Utworzony 2005 roku szlak o długości dziesięciu kilometrów, łączący najciekawsze turystycznie miejsca grupy[5].
Przypisy