Notatka wojskowa z 1936 wymieniająca corpora delicti znalezione w mieszkaniu Preoteasy: maszynę do pisania Remington, hektograf, cztery kosze manifestów o treści wywrotowej, mimeograf i pięć kartonowych szablonów do malowania haseł na murach.
Grigore Preoteasa (1915-1957) – rumuńskikomunistyczny działacz, dziennikarz i polityk. Od 4 października 1955 do swojej śmierci był ministrem spraw zagranicznych komunistycznej Rumunii.
Jako jeden z autorów nielegalnego czasopisma România Liberă został internowany wraz z innymi przeciwnikami dyktatury Iona Antonescu w obozie w Târgu Jiu, gdzie spędził większość okresu II wojny światowej. Pomimo internowania, teksty sygnowane jego nazwiskiem ukazywały się w późniejszych numerach România Liberă, jednak współcześni historycy uznają je za fałszywki przygotowane przez Sekcję Historyczną partii komunistycznej w latach 50. w celu zamaskowania braku aktywności partii w latach wojny[2].
Uciekł z obozu internowania razem ze swoim przyjacielem Nicolae Ceaușescu w lecie 1944 roku, jeszcze przed obaleniem Antonescu (patrz Rumunia w czasie II Wojny Światowej)[7]. Podczas walk o władzę w partii Preoteasa i Constantinescu należeli do nielicznych intelektualistów wspierających grupę skupioną wokół Lucrețiu Pătrășcanu przeciw pierwszemu sekretarzowiȘtefanowi Forișowi. Po obaleniu tego ostatniego, Preoteasa wspierał nowego lidera George Georgiou-Deja[8][9], który darzył go sporą sympatią jako że pracował był z jego ojcem w warsztatach kolejowych Griviţa w Bukareszcie[7].
W końcu 1944 powrócił do România Liberă, tym razem jako redaktor naczelny, i pełnił tę funkcję do 1946[10][11][2][12], w międzyczasie został rzecznikiem ministerstwa propagandy[2]. Jego działalność w tym okresie skupiała się na atakowaniu opozycji wobec wspieranego przez partię komunistyczną rządu Petru Grozy, a szczególnie Narodowej Partii Chłopskiej[13].
Preoteasa, protegowany Gheorghiu-Deja, szybko piął się po szczeblach kariery w partii, która w 1947 przemianowana została na Rumuńską Partię Robotniczą (PMR)[8][11][7]. W grudniu 1955 został wybrany członkiem KC, gdzie zastąpił Leonte Răutu na stanowisku szefa Sekcji Propagandy. W czerwcu 1957 został też sekretarzem Komitetu Centralnego i zastępcą członka biura politycznego[8][14][2]. Jest prawdopodobne, że Gheorghiu-Dej widział w nim następcę Răutu, który w owym okresie wypadł z łask[15].
Równolegle do kariery partyjnej, od 4 października 1955 Preoteasa był ministrem spraw zagranicznych. Jako taki jest pamiętany m.in. ze względu na rolę, jaką odegrał w okresie po stłumieniu powstania węgierskiego w 1956, a szczególnie za przetrzymywanie na terenie Rumunii aresztowanych przez siły Związku Radzieckiego polityków Węgierskiej Republiki Ludowej, w tym Imre Nagy’ego przetrzymywanego w areszcie Securitate w Snagov i György Lukácsa[16]. Na prośbę Jánosa Kádára władze Rumunii określały aresztowanych mianem „azylantów”, co miało sugerować, że są oni chronieni w obliczu kontrrewolucji[17][16], a nie przetrzymywani w więzieniach. W czerwcu 1957 na stanowisku ministra zastąpił go Ion Gheorghe Maurer.
Grigore Preoteasa został członkiem delegacji PMR na obchody 40. rocznicy wybuchu rewolucji październikowej w Moswie, wraz z Gheorghiu-Dejem, Chivu Stoicą, Alexandru Moghioroșem, Ștefanem Voiteciem, Ceaușescu i Răutu. Zmarł nagle na lotnisku Wnukowo, kilka minut po tym, jak wiozący rumuńską delegację samolot linii Aerofłot uderzył w ziemię za końcem pasa i stanął w płomieniach[3][11]. Według świadków Proteasa w chwili wypadku był jedynym pasażerem stojącym na pokładzie samolotu; miał tłumaczyć innym, że cieszy się, że nie kazano mu zapiąć pasa bezpieczeństwa; gdy piloci stracili kontrolę nad maszyną, miał powiedzieć – prawdopodobnie w żartach – że „tego nie było w programie”. Słowa te okazały się być jego ostatnimi[3].
Po jego śmierci pojawiały się pogłoski, jakoby katastrofa na lotnisku Wnukowo została celowo sprowokowana w celu zabicia Preoteasy albo Gheorghiu-Deja, jako że relacje między nim a Nikitą Chruszczowem w owym czasie pogorszyły się gwałtownie. Teoriom spiskowym przeczy jednak fakt, że w katastrofie zginęła cała radziecka załoga maszyny, a Ceaușescu, Răutu i inni członkowie delegacji odnieśli poważne obrażenia[10][15]. Jakakolwiek była jej przyczyna, śmierć Preoteasy ułatwiła Nicolae Ceaușescu dojście do władzy po 1964 roku[18][14].
Po śmierci Preoteasy jego imię nadano Bukareszteńskiemu Domowi Kultury Studenckiej; nazwę zmieniono dopiero po rumuńskiej rewolucji 1989 roku[8]. Mimo zmiany, nazwisko polityka pozostaje popularną nazwą zwyczajową klubu studenckiego, przykładowo La Preoteasa („w Preoteasie”) to tytuł piosenki rumuńskiej grupy rockowej Sarmalele Reci z jej debiutanckiej płyty Țara te vrea prost[19].
MandalinM.DajbogMandalinM., Sarmalele Reci, [w:] Inapoi la muzica romaneasca [online], www.geocities.com/SunsetStrip/Mezzanine, 2000 [zarchiwizowane z adresu 2007-12-10](rum.).
