PROFILPELAJAR.COM

Gołąbek lepki
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	gołąbkowate
Rodzaj	gołąbek
Gatunek	gołąbek lepki
	Nazwa systematyczna
	Russula viscida Kudřna; Hyphomycetes 5: 56 (1928)
	Zasięg
	; Zasięg w Europie
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gołąbek lepki (Russula viscida Kudřna) – gatunek grzybów z rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Synonimy naukowe^[2]:

Russula artesiana Bon 1984
Russula melliolens var. chrismantiae Maire 1910
Russula occidentalis Singer 1951
Russula vinosa subsp. occidentalis Singer 1948

Nazwę polską podała Alina Skirgiełło w 1991 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

O średnicy 8–12 cm, mięsisty, początkowo wypukły, wkrótce płasko rozpostarty. Powierzchnia początkowo bardzo lepka i błyszcząca, podczas suchej pogody matowa, winnoczerwona, płoworuda z brązowawym odcieniem, rudawa z różowym brzegiem, w środku zazwyczaj ochrowa, rudawa lub żółtozielonkawa, wyjątkowo szarofioletowa. Brzeg długo podgięty, krótko prążkowany, często nieregularnie płatowaty. Skórka dająca się oderwać tylko przy brzegu^[4].

Blaszki

Dosyć rzadkie z nielicznymi blaszeczkami, niektóre rozwidlone, zwężone zarówno przy brzegu jak przy trzonie, białawe z zielonkawym odcieniem^[4].

Trzon

Wysokość 4–9 cm, grubość 2-3, wyjątkowo do 5 cm, u młodych okazów twardy i jędrny, u starszych watowaty. Powierzchnia biała, dołem płowo nabiegła lub ruda^[5].

Miąższ

Gruby i twardy, biały, potem miejscami żółknący lub z zielonkawym odcieniem. Ma łagodny smak, ale w kapeluszu starszych okazów może być ostry. Zapach słaby. pod działaniem FeSO₄ czerwienieje^[4].

Wysyp zarodników

Jasnokremowy do kremowego^[4].

Cechy mikroskopowe

Podstawki 35–50 × 9–12 µm. Zarodniki szeroko elipsoidalne, 7–11,2 × 7–9,5 µmpokryte brodawkami i paciorkami połączonymi siateczkowato niskimi łącznikami ze słabo amyloidalna łysinka. Cystydy wrzecionowate z kończykiem, liczne, 70–150 × 8–11 µm. W górnej części miąższu liczne przewody mleczne, w skórce występują dermatocystydy^[4].

Występowanie

Występuje w Ameryce Północnej i Południowej, Europie i Azji. Najwięcej stanowisk podano w Europie^[6]. W Polsce w 2003 r. Władysław Wojewoda przytoczył 3 stanowiska^[3], w późniejszych latach podano następne^[7], a najbardziej aktualne podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną^[8].

Naziemny grzyb mykoryzowy występujący w lasach iglastych. Tworzy ektomykoryzę z jodłami, sosnami i świerkami. Owocniki głównie od lipca do września^[3].

Znaczenie

Według niektórych autorów jest to Grzyb jadalny^[3], według innych nie jest trujący, ale nie nadaje się do spożycia, czyli jest grzybem niejadalnym^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 617, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f AlinaA. Skirgiełło AlinaA., Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 145, ISBN 83-01-09137-1 .
↑ Edmund Garnweidner, Hertha Garnweidner, Alicja Borowska, Alina Skirgiełło: Grzyby. Przewodnik do poznawania i oznaczania grzybów Europy Środkowej. Warszawa: MUZA SA, 2006, s. 146. ISBN 83-7319-976-4.
↑ Występowanie Russula viscida na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-07-27] (ang.).
↑ Taksony z referencjami w bibliografii grzybowej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-07-27] (pol.).
↑ Aktualne stanowiska Russula viscida w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2024-07-27] (ang.).