Gołąbek ceglastoczerwony

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	gołąbkowate
Rodzaj	gołąbek
Gatunek	gołąbek ceglastoczerwony
Nazwa systematyczna
Russula velenovskyi Melzer & Zvára Arch. Přírod. Výzk. Čech 17(4): 92 (1928) [1927]
Zasięg
Zasięg w Europie
Multimedia w Wikimedia Commons

Gołąbek ceglastoczerwony (Russula velenovskyi Melzer & Zvára) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)^[1].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy opisali go w 1927 r. Václav Melzer i Jaroslav I. Zvára i nadana przez nich nazwa jest aktualna^[1]. Synonimy:

• Russula velenovskyi var. pallida Bon 1991
• Russula velenovskyi var. scrobiculata Melzer 1944^[2].

Alina Skirgiełło w 1991 r. nadała mu polską nazwę gołąbek Velenovskiego, Władysław Wojewoda w 2003 r. zmienił ją na gołąbek ceglastoczerwony^[3].

Kapelusz

Średnica 2–9 cm, dość mięsisty, nie kruchy, początkowo półkulisty, następnie wypukły i w końcu rozszerzający się, na początku często z niskim garbem, potem mniej lub bardziej z wgłębionym środkiem, czasem zachowujący garba, który może zajmować prawie całe zagłębienie. Brzeg przez długi czas podwinięty, gładkie, u starszych okazów lekko żłobkowany. Powierzchnia matowa, dość ciemnoczerwona, czasem trochę ceglasta lub nawet z miedziowym odcieniem, winororudawa, lokalnie rdzawa, przeważnie przebarwiona w środku na odcienie morelowe, ochrowe lub oliwkowoochrowe. Skórka łatwo oddzielająca się na 2/3 średnicy kapelusza, gładka, początkowo lepka, szybko schnąca, ale dość błyszcząca^[4].

Trzon

Wysokość 2,5–9 cm, grubość 0,5–2 cm, mocny, nierówny, cylindryczny lub nieco pogrubiony u nasady, pełny, później mniej lub bardziej watowaty lub nieregularnie komorowaty. Powierzchnia białya, często różowo nabiegła, zwłaszcza z różowoczerwoną plamą u nasady po jednej stronie, ale czasami także całkowicie biała, mało zmieniający się z wiekiem, tylko trochę rdzawa lub zabarwiającya się lekko brązowawo, w górnej części oprószona, drobno pomarszczona^[4].

Blaszki

Początkowo dość gęste, później dość rzadkie i dość regularne, równe, słabo rozwidlone, ale tylko przy trzonie, faliste w miejscu przyczepu, z przodu tępe, o szerokości 3–6 mm, początkowo blade, potem trochę sinokremowe, na koniec ochrowe lub blado maślanożółte, z kredowobiałym refleksem na ostrzach przy zmianie padania światła^[4]. Pod wpływem siarczanu żelaza zmienia barwę na szaroróżową, pod wpływem fenolu na rudawą^[5].

Miąższ

Dość gruby, początkowo dość twardy, potem nieco bardziej miękki, biały, w miejscach ukąszeń robaków trochę kremowy lub słomkowy. Ma nieznaczny zapach i łagodny smak^[4].

Wysyp zarodników

Jasnoochrowy^[4].

Cechy mikroskopowe

Podstawki 38–50 × 10–12 µm. Bazydiospory 6–10 × 6–7,8 µm, odwrotnie jajowate lub szerokoelipsoidalne, brodawkowato-kolczaste, prawie siateczkowate z nielicznymi łącznikami i dobrze widoczną łysinką często wydłużona, prostokątna, 2,75 × 2,37 µm. Cystydy wrzecionowate, tępe, lub z wydłużonym kończykiem, o szerokości 8–12 µm, pod działaniem fuksyny wydzielające czerwone kropelki. W skórce trzonu są dermatocystydy i strzępki mleczne^[5].

Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji^[6]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył 8 stanowisk z uwagą, że jego rozprzestrzenienie i stopień zagrożenia nie są znane^[3]. W późniejszych latach podano nowe stanowiska^[7], aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną^[8].

Naziemny grzyb mykoryzowy^[3]. Występuje w suchych lasach liściastych, mieszanych i sosnowych^[4].

Jest grzybem jadalnym^[3].