Gołąbek poduchowaty (Russula torulosa Bres.) – gatunek grzybów z rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1929 r. Giacomo Bresàdola i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. W języku łacińskim słowo torulosus oznacza muskularny. Nazwę polską podała Alina Skirgiełło w 1991 r.[2]Synonimy[3]:
Russula fuscorubra (Bres.) J. Blum 1951
Russula fuscorubra (Bres.) J. Blum 1973 var. fuscorubra
Russula fuscorubra var. maior Nicolaj 1976
Russula fuscorubra var. olivovirens J. Blum 1951
Russula queletii var. fuscorubra Bres. 1929
Russula queletii var. torulosa (Bres.) Singer 1932
Russula torulosa var. luteovirens Boud. ex Bon 1975
Średnica 3–7,5 cm, mięsisty, jędrny. Za młodu wypukły z małym garbkiem, później płasko rozpostarty na koniec wklęsły. Powierzchnia purpurowofioletowa, purpurowoczerwona, buraczkowa, czasami ciemnoczerwona, czasami blada z oliwkowym odcieniem na środku. Brzeg dość ostry, nieco podgięty. Skórka w stanie wilgotnym błyszcząca, dająca się zedrzeć do 1/3 promienia kapelusza[2].
Gęste, dosyć wąskie, z blaszeczkami, częściowo rozwidlonenieco lub zatokowato zbiegające na trzon, początkowo białawe, potem białokremowe, nigdy jednak nie cytrynowe[2].
Wysokość 2–6 cm, grubość 1–2 cm, przysadzisty, gruby, u młodych okazów pełny, u starszych watowaty. Powierzchnia matowa o barwie od żywo fioletowopurpurowej do jasno szaroliliowej, u podstawy biaława lub słomkowożółta[2].
Zarodniki 6,7–8,5 × 5,7–7 µm, odwrotnie jajowate, pokryte średniej wielkości brodawkami, dość licznymi, amyloidalnymi, częściowo także niepełną siateczką. Łysinka widoczna. Podstawki 40–45 × 8–10 µm. Cystydy wrzecionowate z kończykiem, 65–150 × 7,5–12 µm, w sulfowanilinie zmieniające barwę na złotobrązową do szaroczarniawej. Strzępki w skórce kapelusza zgalaretowaciałe, są wśród nich także dermatocystydy[2].
Gatunki podobne
Podobne ubarwienie ma gołąbek czerwonofioletowy (Russula sardonia), ale ma blaszki cytrynowożółte, bardzo ostry smak i jest delikatniejszy. Gołąbek agrestowy (Russula gueletii) ma zapach agrestu i czerniawy środek kapelusza[2].
Występowanie i siedlisko
Występuje głównie w Europie, ale podano nieliczne miejsca jego występowania także w Azji[4] (azjatyckie tereny Federacji Rosyjskiej i Bliski Wschód)[4]. W Polsce jego stanowiska podano po raz pierwszy w 2014 r.[5]
