Gitara klasyczna – gitara, z której wyewoluowała cała rodzina instrumentów akustycznych i elektrycznych. Jest to instrument strunowy szarpany.
Budowa
Współczesną gitarę klasyczną zaprojektował Antonio de Torres Jurado. Miała ona większe pudło rezonansowe niż instrumenty dotychczas używane oraz belkowanie w kształcie wachlarza, co podniosło siłę i poprawiło barwę brzmienia.
Gitara klasyczna wyposażona jest w 6 miękkich strun, dawniej wykonywanych z preparowanych jelit zwierzęcych, a począwszy od 1946 r. trzy, lub dwie najcieńsze tylko z nylonu, natomiast reszta miała owijkę z metalowegodrutu.
Gitara klasyczna jest instrumentem stosunkowo cichym, dlatego rzadko używana w grze zespołowej. Ograniczenie to w ostatnich czasach nie jest już jednak takim problemem, gdyż powszechnie stosuje się wzmocnienie pozwalające gitarzystom nawet na wykonywanie utworów solowych z orkiestrą.
Skala i strój
Gitara jest instrumentem transponującym o oktawę w dół. Klasyczny strój to: E A d g h e1. Typowa skala gitary klasycznej to E-h2 (e a d1 g1 h1 e2, czyli bez transpozycji zapisu nutowego), ostatnio coraz częściej spotyka się instrumenty z dwudziestym progiem umożliwiającym wydobycie dźwięku c3. Wydobycie wyższych dźwięków możliwe jest za pomocą flażoletów. Często też, w celu rozszerzenia skali, obniża się strój najniższej struny do D.
Technika gry
Gitara klasyczna
Na gitarze klasycznej gra się na siedząco z użyciem tzw. podgitarnika, który umieszcza się pomiędzy udem a gitarą. Coraz mniej popularne jest granie z tzw. podnóżkiem. Sprawia on, że pozycja jest nienaturalna i obciąża kręgosłup. Przy dłuższym graniu powoduje bóle kręgosłupa, a po kilku latach może powodować problemy z nim związane. Wielu gitarzystów zaczęło także używać, tzw. podłokietniki. Umieszcza się je w tym miejscu, gdzie ręka opiera się na pudle gitary. Podłokietniki mają zaokrąglony kształt dzięki któremu ręka nie wbija się w pudło gitary, ma lepszy przepływ krwi co powoduje, że nie męczy się tak szybko.
Dźwięki wydobywa się szarpiąc struny palcami prawej ręki i skracając je palcami lewej ręki (u osób praworęcznych). Gitarzyści klasyczni szarpią struny instrumentu odpowiednio upiłowanymi paznokciami o długości umożliwiającej komfortową grę. Kształt i jakość paznokcia istotnie wpływają na barwę i jakość brzmienia instrumentu.
Typowe są akordy, arpeggio, tremolo. Wykonuje się także glissanda, portamento i flażolety[1].
Czasem do wydobywania dźwięku używa się kostki (piórka) – plectrum. Dotyczy to jednak gitary klasycznej wykorzystywanej w muzyce rozrywkowej, jazzowej lub w piosence turystycznej i poezji śpiewanej.
Gitara flamenco
Zarówno sposób trzymania gitary jak i technika wydobywania dźwięku dla muzyki flamenco różni się znacząco od standardowej techniki gry na gitarze klasycznej. Wynika to głównie z rozbudowanych technik prawej dłoni, np. rasgueado stosowanych we flamenco, wymuszających swobodę trzymania instrumentu przy jednoczesnej możliwości wydobywania ostrych i głośnych brzmień uderzając struny blisko podstawka. Gra kciukiem nie ogranicza się do strun basowych (pozwalając na wydobywanie ostrych i przejmujących dźwięków), częste pasaże (z reguły grane szybko) wykonywanie są dwoma palcami (wskazującym i dużym), w grze stosuje się także palec mały prawej ręki (u osób praworęcznych). Tremolo flamenco jest gęstsze od klasycznego (cztery dźwięki grane linii melodycznej zamiast trzech).
Historia
Gitara ma korzenie w hiszpańskiej tradycji muzycznej, gdzie już w starożytności używano różnych gitaropodobnych instrumentów.
Gitara pierwszy raz była wspomniana w 1265 przez Juan Gil de Zamora w jego dziele Ars Musica.
Gitara w swojej historii przeżywała wzloty i upadki. Szczytowym okresem, gdy gitara rozbrzmiewała zarówno na salonach, jak i w salach koncertowych, był tzw. "złoty okres gitary" przypadający na I poł. XIX w. Jako instrument salonowy gitara klasyczna została wyparta przez fortepian.
↑DanutaD.WójcikDanutaD., Nauka o muzyce : wiadomości wstępne, instrumenty, formy i polska muzyka ludowa, wyd. 5, Kraków: Music Iagellonica, s. 31, ISBN 83-7099-104-1.