Romanino

Portret Romanino autorstwa Gambara lub autoportret
Imię i nazwisko	Girolamo di Romano
Data i miejsce urodzenia	1485 Brescia
Data i miejsce śmierci	1566 Brescia
Narodowość	Włochy
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	renesans
Multimedia w Wikimedia Commons

Girolamo Romani (Romanino) (ur. 1485 w Brescii, zm. tamże ok. 1566) – jeden z najwybitniejszych włoskich malarzy renesansowych, tworzący w XVI-wiecznej Wenecji oraz w regionie Lombardii, niedaleko miasta Brescia. W jego długiej karierze wyróżnia się kilka stylów.

Wczesne lata życia i nauki Romaniego nie są dobrze udokumentowane. Z pewnością do roku 1513 uczył się i mieszkał w Wenecji. Jednym z pierwszych jego dzieł była Pietà namalowana w stylu Quattrocento w kościele San Lorenzo w Brescii, datowana na rok 1510.

W 1513 roku zlecono mu namalowanie Madonny na tronie z czterema świętymi w kościele San Giustina w Padwie. Dzieło zostało namalowane w stylu weneckim, choć ciemna oprawa nawiązywała do wcześniejszych stylów. W latach 1519–20 namalował cztery freski w nawie głównej w katedrze w Cremonie, przedstawiające historię Męki Pańskiej (Pasja). Jego dzieła mają eklektyczny charakter, łącząc kolorystykę szkoły weneckiej z florencko-lombardzkim wzornictwem. We freskach cremońskich zauważyć można silny wpływ w elementach narracyjnych i dekoracyjnych lombardzkiego mistrza Altobello Melone^[1]. W 1521 Il Pordenone zastąpił Romaniego przy dekoracji kościoła w Padwie.

Po powrocie do Brescii (1521-1524) przyozdabiał kaplicę sakramentu ("Cappella del Sacramento") w kościele pod wezwaniem św. Jana Ewangelisty (San Giovanni Evangelista). Jego dzieło Święty Mateusz i aniołowie przedstawia apostoła przy pracy, oświetlonego tylko światłem świecy i jest jednym z pierwszych przykładów włoskiego malarstwa nokturnowego, w którym niedługo później zaczną się prześcigać tacy malarze jak Correggio czy Cambiaso^[2]. W tym okresie służył także pomocą przy dekorowaniu Palazzo Averoldi w Brescii.

W latach 1531 do 1532, współpracował z Dosso Dossim przy ozdabianiu freskami Castel Buonconsiglio w Trento. Ozdobił także szafę organową w kościele w Asola, malując prace August i Sybilla oraz Poświęcenie Izaaka.

Jego uczniami byli tacy malarze jak zięć Lattanzio Gambara, Girolamo Muziano, czy Stefano Rosa^[3]. Uważa się, że miał wpływ na twórczość wielu artystów, jak np. Giulio Campi^[4].

• Portret Mikołaja Orsini i portret Gattamelata – ok. 1506/09, freski, Brescia, Tosio Martinengo
• Madonna z Dzieciątkiem – 1507, olej na płótnie, Paryż, Luwr
• Opłakiwanie Chrystusa – 1510, olej na płótnie, Wenecja, Accademia Gallery
• Madonna z Dzieciątkiem i św Janem Chrzcicielem – około 1512, olej na płótnie, Atlanta, High Museum of Art
• Madonna z Dzieciątkiem ze świętymi i donatami – o 1512, fresk, Tavernola Bergamo (BS), kościół San Pietro
• Ostatnia Wieczerza – 1513, olej na płótnie, Padwa, Civic Museum
• Pala di Santa Giustina – 1513-1514, olej na desce, Padwa, Civic Museum
• Portret mężczyzny w zbroi – około 1514, olej na płótnie, Nowy Orlean, Isaac Delgado Muzeum
• Portret młodej pary – olej na płótnie, ok. 1515-1517, Londyn, Buckingham Palace, Royal Collection
• Salome – około 1516, olej na płótnie, Berlin, Gemäldegalerie
• Pokutujący Hieronim – ok. 1516-1517, olej na płótnie, Brescia, Tosio Martinengo
• Madonna z Dzieciątkiem i świętymi – 1517, olej na płótnie, Brescia, Kościół św Franciszka
• Madonna ze świętym Janem Bonawentura i św Sebastianem – 1517, olej na desce, Salò (BS), Katedra Santa Maria Annunziata
• Madonna z Dzieciątkiem – około 1517-1518, olej na płótnie, Rzym, Galleria Doria Pamphili
• Portret mężczyzny w pasiastym płaszczu – około 1519, olej na płótnie, Brescia, Tosio Martinengo
• Portret szlachcica – 1515-1520, 82,5 x 75,5 Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie
• Jezus przed Piłatem, Biczowanie, Cierniem ukoronowanie, Ecce Homo – 1519, freski, Cremona, Duomo
• Portret mężczyzny – około 1520-1525, olej na płótnie, Allentown (Pensylwania), Muzeum Sztuki w Allentown
• Portret mężczyzny – około 1521-1522, olej na płótnie, Budapeszt, Szépművészeti Múzeum
• Msza św Grzegorza – 1521-1524, olej na płótnie, Brescia, Kościół św Jana Ewangelisty, Kaplica Sakramentu
• Chrystus Zmartwychwstały – około 1523-1524, olej na desce, Roe (BS), kościół świętych męczenników Gervasio i Protasio
• Msza św Apoloniusza – około 1525, olej na płótnie, Brescia, Kościół Santa Maria di Calchera
• Madonna z Dzieciątkiem – około 1525-1530, olej na płótnie, Budapeszt, Szépművészeti Múzeum Martinengo
• Sibylia i prorocy – 1526, chór stoły, Asola (MN), Duomo
• Ofiarowanie Jezusa w świątyni – 1529, olej na desce, Mediolan, Pinakoteka di Brera
• Św. Antoni z Padwy z donatorami – 1529, olej na płótnie, Salò (BS), Katedra Santa Maria Annunziata
• Wieczerza w Emaus – 1532-1533, freski (już w klasztorze Oliveti św Mikołaja w Rodengo Saiano), Brescia, Tosio Martinengo
• Ostatnia Wieczerza – 1530, fresk Porwany, Brescia, klasztor Najświętszego Ciała Chrystusa, refektarza.
• Madonna z Dzieciątkiem i ze św Janem Chrzcicielem – o 1532-1533, freski, Rodengo-Saiano, opactwo św Mikołaja, refektarz
• Madonna z Dzieciątkiem i z dwoma donatorami – około 1532-1536, olej na płótnie, Siena, National Gallery
• Opowieści o Chrystusie – o 1533-1534, freski, Pisogne (BS), kościół Santa Maria della Neve
• Cykl fresków – 1534, Gottolengo (BS), kościół San Girolamo
• Martwy Chrystus opłakiwany przez Anioły – około 1535, olej na płótnie, Ospitaletto (BS), kościół parafialny
• Święty Hieronim – ok. 1535-1540, olej na płótnie, Budapeszt, Szépművészeti Múzeum
• Madonna z Dzieciątkiem i aniołami – około 1538, olej na płótnie, Brescia, pałac Kongregacji Apostolskiego Miłosierdzia
• Opowieści o Dziewicy – 1539-1541, freski, Bienno (BS), kościół Santa Maria Annunziata
• Ostatnia wieczerza – około 1540-1542, olej na płótnie, Montichiari, kościół Santa Maria Assunta
• Mistyczne Małżeństwo Katarzyny i świętych – około 1540-1545, olej na płótnie, Memphis (Tennessee), Brooks Memorial Art Gallery
• Chrystus ukrzyżowany – około 1540-1550, olej na płótnie, Breno (BS), Muzeum Camuno
• Chrystus bierze krzyż – około 1540-1550, olej na płótnie, Milan, Pinakoteka di Brera
• Madonna z Dzieciątkiem i dwoma świętymi – około 1540-1550, olej na płótnie, Mediolan, Centro Cultural San Fedele
• Ukrzyżowanie Chrystusa z Marią Magdaleną – około 1540-1550, olej na płótnie, Brescii, Tosio Martinengo
• Ecce Homo – 1545, olej na płótnie, Hannover, Niedersaechsisches Landesmuseum
• Kolacja w domu faryzeusza – około 1545, olej na płótnie, Brescia, Kościół św Jana Ewangelisty, Kaplica Sakramentu
• Wskrzeszenie Łazarza – ok. 1545, olej na płótnie, Brescia, Kościół św Jana Ewangelisty, Kaplica Sakramentu
• Św Mateusz i św Jan Ewangelista – około 1545, olej na płótnie, Brescia, Kościół św Jana Ewangelisty, Kaplica Sakramentu
• Wniebowzięcia NMP – około 1545, olej na płótnie, Bergamo, w kościele św Kolumna
• Chrystus bierze krzyż – około 1545, olej na płótnie, Brescia, Tosio Martinengo
• Pokłon pasterzy - około 1545, olej na płótnie, Brescia, Tosio Martinengo
• Ukrzyżowanie Chrystusa – około 1545, olej na płótnie, Cizzago (BS), Najświętszego Serca Pana Jezusa
• Madonna z Dzieciątkiem i św Mikołajem z Miry, św. Dorotą i donatami – około 1545, olej na płótnie, Trento, Buonconsiglio Castle
• Pala di San Domenico – około 1545-1548, olej na płótnie, Brescia, Tosio Martinengo
• Madonna z Dzieciątkiem i świętymi – olej na płótnie, ok. 1545-1550, Włochy, Banco di Brescia
• Pala Avogadro – 1548-1550, olej na płótnie, Brescia, Tosio Martinengo
• Autoportret – 1550 - 1560, olej na płótnie, 86 × 66 cm Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie
• Cud manny na pustyni i Cu wody tryskającej ze skały – około 1555, media mieszane na płótnie, Brescia,
• Powołanie Świętego Piotra i Andrzeja – 1557, olej na płótnie (we współpracy z Lattanzio Gambara), Modena, Kościół Świętego Piotra

Niepewne daty

• Zmartwychwstanie Chrystusa ze świętym Klemensem i świętą Teresą – olej na płótnie, Brescia, Church of St Clement
• Madonna z Dzieciątkiem i świętymi – olej na płótnie, Brescia, Kościół św Jana Ewangelisty
• Zwiastowanie – olej na płótnie (we współpracy z Callisto Piazza) Urago Mella (Brescia), kościół parafialny
• Mistyczne Małżeństwo Katarzyny i świętych - olej na płótnie, Calvisano (BS), Kościół Świętego Martyrs Gervasio i Protasio
• Zaślubiny Marii Dziewicy – olej na płótnie, śmietany (CR), pałac biskupi
• Maria Magdalena – olej na płótnie, Florencja, Collection Contini Bonacossi
• Narcyz u źródła – olej na płótnie, Frankfurt, Städel
• Święty Piotr i Święty Paweł – olej na desce, Kassel, Gemäldegalerie Alte Meister
• Pokłon pasterzy – olej na desce, Longniddry, East Lothian (Szkocja), Dom Gosford
• Madonna z Świętych i donatorem Francescoe Antonio – olej na płótnie, Mediolanie, Pinacoteca del Castello Sforzesco

• S. J. Freedberg: Painting in Italy, 1500-1600. New Haven: Yale University Press, 1993. ISBN 978-0-300-05587-0. Brak numerów stron w książce
• MariaM. Rzepińska MariaM., Malarstwo cinquecenta, Warszawa: WAiF, 1989, ISBN 83-221-0441-3, OCLC 749869210 . Brak numerów stron w książce