Gazpacho – hiszpańska zupa, wywodząca się z Andaluzji.
Charakterystyka
Nie wymaga gotowania i jest podawana na zimno (jeśli nie ma czasu na jej schłodzenie, można dorzucić kostki lodu). Składa się zazwyczaj z surowych warzyw, octu i oliwy z dodatkiem rozmoczonego chleba. Jednak papryka w niektórych przepisach jest palona do czarnego koloru, później spalenizna jest zdrapywana a następnie miksowana z resztą składników. Niegdyś składniki gazpacho krojone były ręcznie, obecnie zazwyczaj do ich rozdrobnienia używa się miksera. Do zupy często podaje się umieszczone w osobnych miseczkach dodatki (np. okruchy chleba, drobno pokrojone warzywa, jajka, szynkę, oliwki czy orzechy), które można według uznania samodzielnie dodawać do zupy[1].
Nie jest pewne skąd pochodzi nazwa zupy. Przyjmuje się, że może się ona wywodzić z łaciny – od słowa caspo, czyli „drobne kawałeczki”[2] – lub z mozarabskiego słowa[3] oznaczającego rozmoczony chleb[4]. Nie wiadomo również w jaki sposób gazpacho dotarło do Andaluzji – Paula Wolfert uważa, że przybyło ono wraz z Maurami, natomiast Raymond Sokolov – że pochodzi ono od Rzymian, którzy mieli zwyczaj jadać chleb namoczony w oliwie[4].
Jedną z popularniejszych odmian gazpacho jest odmiana andaluzyjska (gazpacho andaluz), oparta na pomidorach, najlepiej bardzo dojrzałych i miękkich[1], do których dodaje się zazwyczaj ocet, oliwę, czosnek, paprykę, ogórek i chleb[1].
Niektóre inne odmiany gazpacho:
salmorejo cordobes (prowincja Cordoba) – oparte głównie na pomidorach, oprócz warzyw zawiera również szynkę i jajka, nie zawiera dodatku wody;
porra antequerana (prowincja Málaga)
gazpacho tostado – podawane na ciepło, zawiera dodatek pomarańczy lub soku pomarańczowego;
ajo blanco (wschodnia Andaluzja) – nie zawiera pomidorów, składa się m.in. z migdałów zmielonych z czosnkiem, oliwą i chlebem[5].