Franciszek Kozera (ur. 2 listopada 1912 w Marszowicach, zm. 12 listopada 1992 w Gdyni)[1] – oficer Wojska Polskiego i Armii Krajowej, uczestnik kampanii wrześniowej 1939, dyrektor Stowarzyszenia Prywatnych Właścicieli Nieruchomości w Gdyni, kawaler orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Młodość
Urodził się 2 listopada 1912 roku w podkrakowskich Marszowicach w rodzinie rolniczej. Po ukończeniu gimnazjum w Dąbrowie Górniczej w wieku 19 lat przybył do Gdyni, gdzie wstąpił do Męskiego Gimnazjum Towarzystwa Szkoły Średniej, gdzie zdał maturę w 1934. W tym samym roku otrzymał powołanie do służby wojskowej. W 1936 roku ukończył Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy 16 DP przy 65 Starogardzkim Pułku Piechoty w Grudziądzu. Następnie pracował w porcie jako liczmen w Firmie Kontrolnej Guziewicza, a później w biurze celnym w Gdyni do połowy 1939. Jednocześnie studiował prawo na Uniwersytecie Poznańskim. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1938 i 1599. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty[2].
II wojna światowa
W sierpniu 1939 otrzymał przydział mobilizacyjny do 66 pułku piechoty w podgrupie Radom. Raniony w bitwie pod Cześnikami we wrześniu 1939 stracił oko. Przebywając w szpitalu w Hrubieszowie 5 października dostał się wraz z innymi rannymi do niewoli sowieckiej, przebywał w obozie w Szepetówce, skąd trafił do szpitala we Lwowie. Przy pomocy lekarza zbiegł ze szpitala wraz z napotkanym tam znajomym z Urzędu Celnego inż. Gracą. Od wiosny 1940 roku komendant Placówki „Lilia” Związku Walki Zbrojnej oraz dowódca 500-osobowego oddziału partyzanckiego działającego w okolicach wsi Luborzyca. Przeprowadził liczne akcje partyzanckie. W kwietniu 1944 roku został oddelegowany przez Inspektora Miechowskiego Armii Krajowej do Batalionów Chłopskich. Zastępca Inspektora Miechowskiego Batalionów Chłopskich „Chata”[3][4][5] oraz współredaktor pisma „Odwet”[6]. Dowodził oddziałem specjalnym BCh, który 26 lipca 1944 przeprowadził akcję na posterunek policji w Kocmyrzowie. Jednocześnie dokonał też udanego ataku na posterunek w Luborzycy, w Koszycach rozbroił załogę niemiecką, prowadzącą budowę lotniska. 27 lipca partyzanci zlikwidowali ostatni punkt oporu niemieckiego w Kazimierzy Wielkiej[7], składający się z ukraińskich faszystów i Wehrmachtu, przyczyniając się tym samym do powstania niepodległej partyzanckiej enklawy, Republiki Pińczowskiej o obszarze 1000 km².[8]
Członek komisji śledczej, którą powołano 25 września 1944 roku w sprawie wyjaśnienia zamachu na Szymona Dudka. Od 1944 roku dowódca dywizjonu 8 pułku ułanów AK[9][10]Krakowskiej Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej, sformowanej na terenie Okręgu Krakowskiego AK zgodnie z planem Odtwarzania Sił Zbrojnych.
W chwili zakończenia wojny miał stopień majora.
Lata powojenne
Od czerwca 1945 mieszkał w Gdyni przy ul. Tatrzańskiej 77, pracował najpierw w Tymczasowym Zarządzie Państwowym, następnie w Urzędzie Celnym[11], skąd został w 1953 usunięty za sprawą UB. W 1957 zrehabilitowany, podjął pracę w Zrzeszeniu Prywatnych Właścicieli Nieruchomości, z czasem obejmując stanowisko dyrektora. Na emeryturze działał społecznie w Związku Inwalidów Wojennych.
Ordery i odznaczenia
Przypisy
Bibliografia
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
- M. Sokołowska (red.): Encyklopedia Gdynia t. II. Gdynia: Verbi Causa, 2009, s. 86. ISBN 978-83-60494-26-6.
