9 sierpnia 1926 Bielsko
polska
malarstwo, grafika
Franciszek Bunsch (ur. 9 sierpnia 1926 w Bielsku) – polski malarz i grafik, przedstawiciel krakowskiej szkoły grafiki warsztatowej, specjalizuje się w metaforycznej wizji rzeczywistości. Wieloletni wykładowca i profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Syn malarza Adama Bunscha, młodszy brat scenografa Alego Bunscha.
W roku 1938 rozpoczął naukę w gimnazjum w Bielsku, przerwaną wkrótce przez wybuch II wojny światowej. Podczas okupacji niemieckiej uczył się w Kunstgewerbeschule[1] w Krakowie (Szkole Rzemiosła Artystycznego, plastycznej szkole zawodowej opartej nieoficjalnie na ograniczonym programie ASP, zamkniętej na początku 1943 r.). Zaraz po wojnie studiował malarstwo u prof. Eugeniusza Eibischa i grafikę pod kierunkiem profesorów Andrzeja Jurkiewicza, Ludwika Gardowskiego i Konrada Srzednickiego w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (1945-1949)[2], następnie odbył dwuletni staż w Akademie Výtvarných Umění w Pradze (1950-1951). Dyplom uzyskał w roku 1955.
W 1952 r. został asystentem prof. Ludwika Gardowskiego w pracowni drzeworytu[3] w ASP w Krakowie. Po odejściu profesora na emeryturę w roku 1965 objął samodzielnie prowadzenie pracowni (w 1990 r. otrzymał tytuł profesora zwyczajnego), aż do czasu przejścia na emeryturę w roku 1996[4]. Na uczelni pełnił różne funkcje programowe i organizacyjne, w tym dwukrotnie funkcję prorektora w latach 1972–1975 i 1984–1987.
Od roku 1951 bierze udział w wystawach ogólnopolskich, regionalnych oraz w wystawach grafiki polskiej za granicą m.in.: w Belgii, Holandii, ZSRR oraz Rosji, Danii, Norwegii, NRD, na Kubie i Węgrzech, w Austrii, Czechosłowacji, Wenezueli, Urugwaju, Meksyku, Jugosławii, Bułgarii, Szwecji, Szwajcarii, Turcji, Japonii, Finlandii, Algierii, Tunezji, Islandii, Hiszpanii, Francji, Niemczech, Kanadzie i USA. Pokazał także ponad 30 wystaw indywidualnych, stając się jednym z cenionych reprezentantów nurtu metaforycznego grafiki warsztatowej, wykonywanej w tradycyjnych technikach[5]. Punktem wyjścia dla jego twórczości graficznej bywały często dzieła i motywy literackie[6], jednak swobodna inspiracja materią literacką (Wejście do piekieł, Otchłań) prowadziła do przedstawienia własnej, onirycznej wizji (Motyl II, cykl Wyspy, a także Brama raju, Wędrowiec czy Monument), w której można dostrzec również nawiązanie do surrealizmu (Ogrodnik, Opowieść, Uskrzydlony, Animal)[7].
Zajmował się również ilustracją książkową oraz opracowaniem graficznym wydawnictw, przygotowując takie pozycje, jak: m.in. cykle drzeworytów do J. de la Madelène Pan na Piaskowym Zamku (II nagroda na II Ogólnopolskiej Wystawie Książki i Ilustracji, Warszawa 1955) oraz Ballad i romansów A. Mickiewicza (wyróżnienie na Ogólnopolskim Konkursie na ilustracje do dzieł Adama Mickiewicza, Warszawa 1956), T. Kudlińskiego, Maska i oblicze teatru (1963, wraz z żoną, malarką Krystyną Bunsch-Gruchalską)[8], a także ilustrując trylogię antyczną Olimpias, Parmenion, Aleksander K. Bunscha[9]. W latach 1960–1980 zaprojektował serie kart do gry[10], wydawane w wielkich nakładach przez Krakowskie Zakłady Wyrobów Papierowych (obecnie Fabryka Kart Trefl-Kraków), które następnie weszły do kanonu polskich wzorów kart[11].
Uprawia jednocześnie sztukę ekslibrisu uczestnicząc w licznych wystawach (m.in. I nagroda na VII Międzynarodowym Przeglądzie Ekslibrisu im. P. Stellera w Katowicach w roku 2010)[12], a także realizuje unikatowe książki autorskie, m.in. Oko (2006), Fragmenty (2007), Cisza (2007), Motyle (2008)[13].
Jest ponadto autorem wielu publikacji o charakterze teoretycznym i podręcznikowym. W roku 2022 wydał książkę U kresu labiryntu[14], zawierającą wspomnienia, eseje oraz opowiadania, wyróżnioną nagrodą w III edycji Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO[15].
Za działalność pedagogiczną otrzymał Złoty Krzyż Zasługi (1973), Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (1975) oraz Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1983).
W 1988 roku przyznano mu Nagrodę Miasta Krakowa[16] za całokształt twórczości plastycznej.
W roku 1993 za wybitne zasługi dla kultury polskiej został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[17]. Wyróżniono go także w 2017 r. odznaką „Honoris Gratia” w uznaniu zasług dla miasta Krakowa[18].
W roku 2021 Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego nadał mu Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[19].
Lokasi Pengunjung: 3.145.152.226