Florian Zebrzydowski

Florian Zebrzydowski
Herb
Radwan
Rodzina

Zebrzydowscy herbu Radwan

Data śmierci

1566

Ojciec

Jan Zebrzydowski (zm. przed 1538), rotmistrz królewski

Matka

Felicja Przypkowska

Żona

Zofia Dzik

Dzieci

Mikołaj Zebrzydowski

Rodzeństwo

Agnieszka, Elżbieta, Felicja, Zofia, Anna, Kasper, Jan Zygmunt

Florian Zebrzydowski herbu Radwan (zm. w 1566 roku) – hetman nadworny w latach 1552–1562[1], hetman polskich wojsk zaciężnych w kampanii 1561–1562 (dowodził 3700 żołnierzy)[2], kasztelan lubelski w latach 1563–1566, kasztelan oświęcimski i burgrabia krakowski w latach 1552–1553, referendarz litewski w latach 1546–1551, referendarz podlaski w 1550 roku, przełożony dworu królewskiego od 1550 roku, sekretarz królewski w 1548 roku, dworzanin konny Zygmunta II Augusta od 1543 roku, dworzanin Zygmunta I Starego od 1538 roku, starosta sądecki w latach 1561–1566, starosta tyszowiecki w latach 1562-1566, rotmistrz jazdy w latach 1561-1562[3].

Zaliczany do najważniejszych renesansowych teoretyków wojskowości. Przykładał w swoich pracach dużą wagę do znaczenia piechoty i fortyfikacji bastionowych[4]. Prawdopodobnie jego pierwszy kontakt z armią miał miejsce w roku 1538, kiedy otrzymał list przypowiedni na oddział piechoty, która stacjonowała na Podolu. Dalsze doświadczenia zdobywał w wojskach nadwornych. Już w 1539 roku zostaje dworzaninem króla Zygmunta I Starego, a dziewięć lat później Zygmunt II August wykorzystuje Zebrzydowskiego, by ten na czele 200-osobowej chorągwi witał na granicy z Litwą w Łosicach Barbarę Radziwiłłównę. Bardzo dobre relacje pomiędzy Zebrzydowskim a Mikołajem Radziwiłłem „Czarnym” i Mikołajem Radziwiłłem „Rudym” widoczne są od 1547 roku[4]. W konsekwencji w 1549 roku hetman wielki litewski zwrócił się do króla z prośbą o przesłanie Floriana na Litwę, co argumentował chęcią wykorzystania jego doświadczenia[4]. W 1552 roku Zebrzydowski został również burgrabim krakowskim, w związku z czym sprawował rządy nad piechotą strzegącą Wawelu. Zebrzydowski wziął udział w wyprawie pozwolskiej. Następnie otrzymał tytuł hetmana wojsk zaciężnych i wyruszył z polskimi chorągwiami do Inflant, gdzie wziął udział w walkach w latach 1561–1562.

Sprawował obowiązki referendarza dworu polskiego Zygmunta II Augusta w Wilnie[5].

Został pochowany w Lublinie[4].

Publikacje autorstwa Floriana Zebrzydowskiego

  • "Porządek żołnierski tak w polu jako i na zamkach od P. Floriana Zebrzydowskiego opisany anno 1559"
  • "Artykuły które są opowiadane przez Wielmożnego Pana Florijana Zebrzydowskiego" – wydane pod Zelborkiem 10 września 1561 r.

Bibliografia

  • S. Bodniak, Przedmowa, [do:] Hetman Florian Zebrzydowski o porządku wojennym, wyd.S. Bodniak, „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, 1931, R. 3, z. 2, s. 295–299
  • P. Makowiec, Działalność wojskowa hetmana Floriana Zebrzydowskiego, „Materiały do Historii Wojskowości” 2004, nr 2, s. 11–17
  • J. Serczyk, Florian Zebrzydowski hetman wojsk zaciężnych, kasztelan lubelski, starosta są-decki i tyszowiecki. Przyczynek do historii wojskowej XVI w., Toruń 1950 (maszynopis)

Przypisy

  1. ↑ Marek Plewczyński, Naczelne dowództwo armii koronnej w latach 1501-1572, w: Studia i Materiały do Historii Wojskowości t. XXXIV, 1992, s. 55.
  2. ↑ Marek Plewczyński, Naczelne dowództwo armii koronnej w latach 1501-1572, w: Studia i Materiały do Historii Wojskowości t. XXXIV, 1992, s. 53.
  3. ↑ Marek Ferenc, Dwór Zygmunta Augusta. Organizacja i ludzie, Oświęcim 2014, s. 235.
  4. ↑ a b c d Karol Łopatecki, Poglądy Floriana Zebrzydowskiego dotyczące ufortyfikowania, obrony i poddania twierdz [online] [dostęp 2019-11-07] (ang.).
  5. ↑ Ludwik Kolankowski, Zygmunt August Wielki Książę Litwy do roku 1548, Lwów 1913, s. 317.