Erňa

Erňa
Państwo

 Słowacja

Kraj

 koszycki

Położenie

ok. 1 km na wschód od wsi Zádiel

Długość

96 m

Wysokość otworów

380 m n.p.m.

Wysokość otworów
nad dnem doliny

ok. 170 m

Położenie na mapie kraju koszyckiego
Mapa konturowa kraju koszyckiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Erňa”
Położenie na mapie Słowacji
Mapa konturowa Słowacji, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Erňa”
Ziemia48°36′53″N 20°50′23″E/48,614722 20,839722

Erňa (też: Zvonivá jaskyňa) – jaskinia krasowa w Krasie Słowacko-Węgierskim na Słowacji. Długość 96 m.

Położenie

Jaskinia leży w powiecie Koszyce-okolice, ok. 1 km na wschód od wsi Zádiel. Znajduje się pod górnym brzegiem południowych zboczy Płaskowyżu Zadzielskiego, w masywie Zadzielskiego Kamienia. Otwór znajduje się na wysokości 380 m n.p.m. – ok. 170 m ponad dnem Kotliny Turniańskiej.

Geneza i morfologia

Jaskinia Erňa powstała w mezozoicznych wapieniach płaszczowiny silickiej, będących podstawowym budulcem prawie całego Płaskowyżu Zadzielskiego. Jest ona prawdopodobnie pozostałością większej, dziś już zawalonej jaskini rzecznej, powstałej w czasach, gdy poziom dna Kotliny Turniańskiej leżał znacznie wyżej, niż obecnie[1]. Wielki otwór stromo opada ku głównej części jaskini, którą stanowi wielka, 60 m długa, 40 m szeroka i 10-15 m wysoka sala – jedna z największych podziemnych komór w całym Krasie Słowackim. Strome dno jaskini zawalone jest wielkimi blokami skalnymi[2]. Jaskinia posiada godną uwagi szatę naciekową.

Fauna

Jaskinia Erňa jest ważnym zimowiskiem szeregu gatunków nietoperzy[3]. Stwierdzono tu zimowanie ogółem 8 gatunków tych ssaków. Jaskinia ta jest wyjątkowa jeśli chodzi o jeden z nich, karlika malutkiego. O ile jeszcze w latach 50. XX w. gatunek ten w ogóle tu nie był notowany, o tyle w roku 1992 oceniono tę kolonię na 2-3 tysiące osobników, a na początku XXI w. uznano ją za największe (jedno z największych) zimowisko tego gatunku w Europie Środkowej. W latach 2000-2001 stwierdzono tu zimowania 35-45 tysięcy karlików malutkich w skupiskach nawet po 5-8 tysięcy osobników[2]. Jaskinia była także stałym miejscem obecności karlika malutkiego w prawie całym holocenie. Świadczą o tym masowe zespoły osadów zawierające kości tego nietoperza, niemal monogatunkowe, stwierdzone w kilku poziomach pod obecną powierzchnią dna w sondach wykopanych w różnych punktach wielkiej sali[4].

Archeologia

Jaskinia jest cennym miejscem z punktu widzenia archeologii[3]. Znaleziono w niej kości plejstoceńskich zwierząt i interesujące ślady ludzkiej obecności.

Ochrona jaskini

Jaskinia znajduje się na terenie Parku Narodowego Kras Słowacki[5]. Od 1995 r. jest chroniona jako pomnik przyrody (słow. prírodná pamiatka).

Turystyka

Jaskinia nie jest udostępniona do zwiedzania.

Przypisy

  1. ↑ Ďurček Jozef a kolektív: Slovenský kras. Turistický sprievodca (...), s. 149
  2. ↑ a b Štefan Matis, Marcel Uhrin i in.. Zimovanie netopierov v jaskyni Erňa. „Vespertilio”, s. 142, 2002. ISSN 1213-6123. (słow.). 
  3. ↑ a b Hochmuth Zdenko: Krasové územia a jaskyne Slovenska, w: “Geographia Cassoviensis”, ročník II., 2 / 2008, wyd. Univerzita Pavla Jozefa Šafárika v Košiciach, Košice 2008, ISSN 1337-6748; geografia.science.upjs.sk
  4. ↑ Ivan Horáček, Helena Jahelková. History of the Pipistrellus pipistrellus group in Central Europe in light of its fossil record. „Acta Chiropterologica”. 7 (2), s. 189–204,, styczeń 2009. Museum and Institute of Zoology PAS. ISSN 1508-1109. (ang.). 
  5. ↑ Mapa turystyczna. [dostęp 2024-12-09].

Bibliografia

  • Ďurček Jozef a kolektív: Slovenský kras. Turistický sprievodca ČSSR, č. 41, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1989, ISBN 80-7096-020-5.
  • Slovenský kras – Domica. Turistická mapa 1:50 000, wydanie 3, wyd. VKÚ Harmanec 2007, ISBN 600-332-040-0.