Eliasz ben Salomon Zalman
|
| Data urodzenia
|
1720
|
| Data śmierci
|
1797
|
| Miejsce pochówku
|
Wilno
|
|
|
| Wyznanie
|
judaizm
|
Eliasz ben Salomon Zalman zwany Gaonem z Wilna (hebr. אליהו ב"ר שלמה זלמן הגאון מווילנה) (ur. 23 kwietnia 1720 w Sielcu, zm. 9 października 1797 w Wilnie) – matematyk, rabin, interpretator Talmudu, znawca kabały.
Młodość i lata nauki
Jako dziecko wykazywał niezwykłe zdolności. W wieku trzech lat umiał na pamięć całe ustępy z Tanachu. Od dziesiątego roku życia nie potrzebował już nauczycieli. W wieku lat jedenastu znał na pamięć cały Talmud Jerozolimski. Zajmował się też astronomią. Odbywał podróże po Polsce i Niemczech, gdzie zetknął się z różnymi szkołami talmudycznymi.
W 1748 powrócił do Wilna, gdzie stał się niekwestionowanym autorytetem w rozstrzyganiu wielu zawiłych problemów halachicznych.
Metody badawcze
Wyjątkowość Gaona polegała na tym, że zastosował on metody badań filologicznych w studiach nad Talmudem i literaturą rabiniczną.
Walka z chasydyzmem
Ostro wystąpił przeciwko chasydyzmowi, uważając go za ruch szkodliwy dla Żydów. W 1771 brał udział w publicznym egzaminowaniu ich doktryny, dochodząc do wniosku, że należy zakazać Żydom utrzymywania kontaktów z tą grupą. W latach 1772 i 1781 ekskomunikował gminy chasydów, które chciały rozwijać się w Wilnie, a kahał wileński wypędził ich z miasta wraz z rodzinami. Z drugiej strony Gaon był też nastawiony sceptycznie do rozwijającego się wówczas ruchu oświecenia żydowskiego – haskali.
Dzieła
Był autorem komentarzy do wielu dzieł talmudycznych i kabalistycznych. Napisał:
