Edward Westminster

Edward Westminster
Ilustracja
Wizerunek herbu
książę Walii
Okres

od 15 marca 1454
do 4 maja 1471

Poprzednik

Henryk V

Następca

Edward V

Dane biograficzne
Dynastia

Lancasterowie

Data i miejsce urodzenia

13 października 1453
Westminster

Data i miejsce śmierci

4 maja 1471
Tewkesbury

Przyczyna śmierci

śmierć w bitwie

Ojciec

Henryk VI

Matka

Małgorzata Andegaweńska

Rodzeństwo

brak

Małżeństwo

Anna Neville
od 13 grudnia 1470
do 4 maja 1471

Edward Westminster (ur. 13 października 1453 w Westminsterze[1], zm. 4 maja 1471 pod Tewkesbury[2]) – książę Walii, następca tronu z dynastii Lancasterów, jedyny syn króla Anglii Henryka VI i Małgorzaty Andegaweńskiej. Jedyny w historii książę Walii, który zginął w bitwie.

Król Henryk VI cierpiał na zaburzenia psychiczne i na kilka miesięcy przed narodzinami Edwarda popadł w obłęd. Odzyskał zmysły w okolicach Bożego Narodzenia 1454 r.[1] 30 grudnia 1454 r. oznajmiono publicznie, że Henryk uznał swojego syna[1]. Według innego przekazu, kiedy przyniesiono mu dziecko, król miał ze zdumienia podnieść ręce do góry i orzekł, że musi to być syn Ducha Świętego[3]. W kraju również nie wierzono w ojcostwo Henryka. Mówiono, że Edward jest podrzutkiem lub synem któregoś z zauszników królowej – hrabiego Wiltshire lub Edmunda Beauforta księcia Somerset[4]. Ten drugi, zgodnie z życzeniem królowej Małgorzaty, został jednym z ojców chrzestnych Edwarda[5][1].

15 marca 1454 r. Edward otrzymał tytuł księcia Walii, zwyczajowy tytuł następcy angielskiego tronu[1]. Wobec postępującej choroby psychicznej Henryka VI królowa próbowała wymóc na nim abdykację, aby tron objął Edward, jednak król nie zamierzał ustępować[5].

Pozycja rodziny królewskiej była jednak zagrożona. Kraj ogarniała wojna między stronnikami królowej a stronnikami królewskiego kuzyna, Ryszarda Plantageneta księcia Yorku. Wprawdzie York jako regent Królestwa złożył w 1453 r. przysięgę na wierność Edwardowi, to jednak z biegiem czasu zaczął walczyć o koronę dla siebie. W 1460 r. pokonał wojska lancasterskie pod Northampton i zawarł ugodę z pojmanym królem Henrykiem. W myśl jej postanowień Edward został pozbawiony prawa do tronu, który po śmierci Henryka miał przypaść księciu Yorku.

Reakcja matki Edwarda była natychmiastowa. Na czele zebranej w Szkocji armii wkroczyła do Anglii. Yorkiści zostali pokonani pod Wakefield, a Ryszard książę Yorku stracił życie. Fortuna jednak rychło odwróciła się od Lancasterów. W 1461 r. zostali pobici pod Towton. Królem Anglii został syn Yorka, Edward IV, a Henryk, Małgorzata i Edward uciekli do Szkocji. Następnie schronili się w Walii, by ostatecznie uciec do Francji.

Małgorzata wychowywała Edwarda w nienawiści i dążeniu do odwetu. Książę wyrósł na aroganckiego i zarozumiałego młodzieńca[6]. Ambasador Mediolanu pisał o nim w 1466 r.: Ten chłopiec, choć ma zaledwie lat trzynaście, nie mówi o niczym tylko o ścinaniu głów i wojowaniu, jakby wszystko było w jego rękach albo jakby sam był bogiem wojny[7]. Książę wraz z matką przebywali w darowanym im przez króla Ludwika XI Amboise.

W czerwcu 1470 r. postanowiono o małżeństwie Edwarda z córką dotychczasowego wroga jej matki, hrabiego Warwick – Anną[8]. Ślub Edwarda i Anny odbył się 13 grudnia 1470 r. w zamku w Amboise[9][10]. Udzielił go wikariusz generalny Bayeux, po uzyskaniu dyspensy od patriarchy Jerozolimy. Małżeństwo to najprawdopodobniej nie zostało skonsumowane[11].

Nazajutrz po zaślubinach małżonkowie wraz matkami wyjechali do Paryża. Tam przygotowywano się do powrotu do Anglii, gdzie hrabia Warwick pokonał Edwarda IV i przywrócił tron Henrykowi VI.

Edward wraz z matką i żoną przybył do Anglii w Niedzielę Wielkanocną 1471 r. Następnego dnia po wylądowaniu nadeszły wieści o zwycięstwie Edwarda IV pod Barnet i śmierci Warwicka. Lancasterowie wydali Edwardowi IV bitwę 4 maja 1471 r. pod Tewkesbury. Zakończyła się ona całkowitą klęską Lancasterów[12]. Edward zginął podczas ucieczki z pola bitwy[13]. Został zamordowany przez ludzi, którymi dowodził George Plantagenet, jego szwagier; książę błagał o darowanie mu życia[2]. Został pochowany w opactwie Tewkesbury.

Wdowa po nim poślubiła Ryszarda, księcia Gloucester, późniejszego króla Ryszarda III[14].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Dan Jones, Wojna dwóch róż, 2014, s. 175-178, ISBN 978-83-65280-39-8.
  2. ↑ a b Dan Jones, Wojna dwóch róż, 2014, s. 284-289, ISBN 978-83-65280-39-8.
  3. ↑ Paul Murray Kendall, Ryszard III, PIW, Warszawa, 1980, s. 22.
  4. ↑ P.M. Kendall, Ryszard III, s. 24.
  5. ↑ a b Philippa Gregory, David Baldwin, Michael Jones, Kobiety wojny Dwu Róż: księżna, królowa i królowa matka, 2011, s. 89, 100, ISBN 978-83-245-8088-0.
  6. ↑ P.M. Kendall, Ryszard III, s. 109.
  7. ↑ Cytat za: P.M. Kendall, Ryszard III.
  8. ↑ Dan Jones, Wojna dwóch róż, 2014, s. 276, ISBN 978-83-65280-39-8.
  9. ↑ Anne Neville - Wars of the Roses [online], warsoftheroses.com [dostęp 2024-04-23] (ang.).
  10. ↑ Amboise Wedding – Photograph France [online], photographfrance.com [dostęp 2024-04-23] (ang.).
  11. ↑ P.M. Kendall, Ryszard III.
  12. ↑ Philippa Gregory, David Baldwin, Michael Jones, Kobiety wojny Dwu Róż: księżna, królowa i królowa matka, 2011, s. 254, ISBN 978-83-245-8088-0.
  13. ↑ Kendall podaje, że został zabity przez oddział swojego szwagra, księcia Clarence, szerzej o tym: P.M. Kendall, Ryszard III, s. 484.
  14. ↑ Philippa Gregory, David Baldwin, Michael Jones, Kobiety wojny Dwu Róż: księżna, królowa i królowa matka, 2011, s. 154, ISBN 978-83-245-8088-0.

Bibliografia

  • Paul Murray Kendall, Ryszard III, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 1980, ISBN 83-06-00406-X, tłum. Krystyna Jurasz-Dąmbska
Książęta Walii
Niezależni książęta Walii
Książęta Walii
jako następcy tronu Anglii