PROFILPELAJAR.COM

Dzwonkówka kwietniowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	dzwonkówkowate
Rodzaj	dzwonkówka
Gatunek	dzwonkówka kwietniowa
	Nazwa systematyczna
	Entoloma aprile (Britzelm.) Sacc.; Syll. fung. (Abellini) 5: 696 (1887)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dzwonkówka kwietniowa (Entoloma aprile (Britzelm.) Sacc.) – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Entoloma, Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1885 r. Max Britzelmayr nadając mu nazwę Agaricus aprilis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. Pier Andrea Saccardo, przenosząc go do rodzaju Entoloma^[1].

Synonimy^[2]:

Agaricus aprilis Britzelm. 1885
Entoloma clypeatum var. aprile (Britzelm.) Krieglst. 2003
Rhodophyllus aprilis (Britzelm.) Romagn. 1947
Rhodophyllus aprilis (Britzelm.) Romagn. 1947 f. aprilis

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 17–75 mm, kształt początkowo ostrostożkowaty do stożkowatego, potem rozszerzający się, dzwonkowaty, w końcu płaskowypukły z wyraźnym, często stożkowatym garbem. Brzeg początkowo lekko podgięty, potem prosty, czasami nieregularnie pofałdowany i popękany. Jest higrofaniczny. Powierzchnia w wilgotnym stanie o barwie ciemnej sepii, szarobrązowa lub żółtawobrązowa, nieznacznie jaśniejąca ku brzegowi. Jest prążkowana do 2/3 promienia kapelusza i gładka. W stanie suchym zmienia barwę na blado żółtawobrązową, czasami ze słabym oliwkowym odcieniem^[4].

Blaszki

Średniogęste, wąsko przyrośnięte do głęboko zbiegających, często z ząbkiem. Liczba blaszek; 30-60, L=1-7. Początkowo są jasnoszare, potem różowe z brązowym lub szarym odcieniem^[4].

Trzon

Wysokość 3-8,5 cm, grubość do 0,4-1,2 cm, cylindryczny, czasami z poszerzoną podstawą, rzadko bulwiasty, kruchy, łatwo rozszczepiający się podłużnie. Powierzchnia szara do szarobrązowej, rzadko brudnobiała. U podstawy nagi, poza tym silnie podłużnie prążkowany, pod kapeluszem oprószony^[4].

Miąższ

Stosunkowo cienki, kruchy, u młodych owocników biały, u starszych z szarym odcieniem, zwłaszcza pod skórką. Zapach silnie mączno zjełczały^[4].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników różowy. Zarodniki wielokątne, o rozmiarach 9,0–11,5 × 7,0–9,5 (–10,0) μm. Podstawki o rozmiarach (25–) 40–68 × 13–17 μm, 4–zarodnikowe (wyjątkowo 2-zarodnikowe), ze sprzążkami. Cystyd brak. Radialnie ułożone strzępki w skórce są cylindryczne, mają grubość 4–10 μm. Sprzążki liczne tylko w hymenium, poza tym rzadkie. Strzępki skórki są wewnątrzkomórkowo brązowo pigmentowane^[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Europie. Na nizinach Europy Zachodniej i Północnej nie jest rzadka^[4]. W Polsce jej rozprzestrzenienie i częstość występowania nie są znane. W pismiennictwie naukowym do 2003 r. podano tylko jedno stanowisko (w Roztoczańskim Parku Narodowym, 1972 r.)^[3].

Pojawia się w grupach w próchnicznym runie leśnym od kwietnia do czerwca^[4].

Znaczenie

Prawdopodobnie grzyb mikoryzowy^[3]. W niektórych przewodnikach jest opisywany jako jadalny, nie zaleca się jednak zbierania go, ze względu na możliwość pomylenia z trującymi dzwonkówkami. Rozróżnianie ich gatunków jest trudne^[5].

Gatunki podobne

Dzwonkówka kwietniowa jest blisko spokrewniona z dzwonkówką tarczowatą (Entoloma clypeatum), która również ma ciemno zabarwiony i higrofaniczny kapelusz. Dzwonkówka kwietniowa odróżnia się od niej jednak bardziej smukłym i kruchym trzonem i twardszym miąższem, mikroskopowo rzadszymi sprzążkami. Ponadto najczęściej rośnie w pobliżu wiązów, podczas gdy dzwonkówka tarczowata jest związana z gatunkami z rodziny różowatych. Wiosną pojawia się jeszcze dzwonkówka wiosenna (Entoloma vernum), ten gatunek jednak ma bardzo ciemnobrązowo-szary kapelusz i trzon i nie ma mącznego zapachu^[4]. Jest jeszcze wiele podobnych gatunków dzwonkówek. Pewne ich rozpoznanie często możliwe jest tylko poprzez analizę zarodników pod mikroskopem^[6].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum. [dostęp 2018-12-07]. (ang.).
↑ Species Fungorum. [dostęp 2018-12-07]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Mycobank. Entoloma aprile. [dostęp 2018-12-07].
↑ Ficha Micológica. Entoloma aprile. [dostęp 2018-12-07].
↑ Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.