Dwór w Bykowcach (czasem także dwór Tarnawieckich) – zabytkowy dwór w Bykowcach.
Znajduje się w Zawadce (części Bykowiec) przy ulicy Stanisławy Tarnowieckiej.
Historia
Obszar dworski na mapie z 1852
Na przełomie XIX/XX wieku Bykowce należały do rodziny Tarnawieckich. W połowie XIX dobra posiadał Marceli Tarnawiecki (wspólnie z nim baron Wetzlar)[2]. Według stanu z 1868 właścicielem dóbr Bykowce był Adam Wiktor (władający pobliskim Załużem)[3]. W ewidencji z 1872 ponownie właścicielem był Marceli Tarnawiecki[4], a po jego śmierci (1886) wieś przejęli jego spadkobiercy[5]. Około 1890 majątek w Bykowcach objął we władanie Aleksander Tarnawiecki[6], który posiadał go do końca życia[7] (1898). Później, przez wiele lat dobrami władała wdowa po nim, Stanisława Tarnawiecka[8][9][10][11][12]. Pozostawała ona właścicielką Bykowiec jeszcze w latach 20. XX wieku (zmarła w 1923)[13].
Na początku XX wieku rodzina właścicieli wybudowała budynek dworski na fundamentach poprzedniego dworku (najprawdopodobniej z XVIII wieku)[14][15]. Pochodzące z tego czasu piwnice dworu mają sklepienia kolebkowe[14][15]. Dwór jest wybudowany w stylu architektury uzdrowiskowej, murowany i otynkowany[14][16][15]. W północno-wschodnim narożniku budynku jest usytuowany drewniany ganek (taras) z balustradą, zwieńczoną wieżyczką.
W dworze u Tarnawieckich bywały osobistości, m.in. Stanisław Ciechanowski, Feliks Jasieński[17]. 25 maja 1899 w majątku w Bykowcach zmarł ojciec Stanisławy Tarnawieckiej, Rudolf Schwarz[18][19][20]. 3 grudnia 1912 zakończyła tam życie jego żona i matka Stanisławy, Ludmiła Schwarz[21][22]. W latach 20. XX w. właścicielką dworu była także Zdzisława Tarnowiecka[23]. W latach 20. zarządcami majątku byli Adrian Gedl, po nim Zubowski[24]. Po śmierci Stanisławy Tarnawieckiej w 1923 własność dworu objęła przeznaczona przez nią w testamencie spadkobierczyni, tj. jej siostra Ludmiła (znana też jako Lody Palasara), która następnie zbyła majątek prawnikowi Władysławowi Płanecie z Radomska w 1927[17]. Drugi mąż Stanisławy Tarnawieckiej, Ludwik Baldwin-Ramułt, mieszkał jednak tutaj do swojej śmierci w 1929 roku, a jego dzieci z pierwszego małżeństwa także zażądały udziału w spadku[25][26]. W latach 20. zarządcą dóbr w Bykowcach był zmarły w 1928 Jan Spanily (mąż miejscowej nauczycielki Marii Spanily)[27]. Płanetowie byli właścicielami majątku do wybuchu II wojny światowej. W latach 1929–1930 przeprowadzili gruntowny remont dworu.[26] W 1939 do dworu w Bykowcach był przypisany jako administrator Eugeniusz Nowak[28].
Po II wojnie światowej został częściowo rozebrany[14]. W 1971 trwały prace konserwacyjno-remontowe dworu[29]. W 1976 był poddany remontowi[14]. W okresie PRL zabudowania użytkowało państwowe gospodarstwo rolne[14][15]. W latach 70. XX wieku w zabudowaniach dworu działała kawiarnia „Pod kuźnią”[14][15]. W latach 80. XX wieku w pomieszczeniach dworu stworzono należące do PGR przedszkole[14][15].
W późniejszych latach budynek pozostawał nieużytkowany[15]. Na początku XXI wieku dwór pozostał bez właściciela, a pełnienie zarządu nad budynkiem podjął Oddział Terenowy Agencji Nieruchomości Rolnych w Rzeszowie[15]. Został zawarta umowa dzierżawy dworu na okres 12 lat do 2015[15].
Dwór jest położony w zespole dworsko-pałacowym, także wpisanym do rejestru zabytków; otoczony przez zieleń[30]. W zachowanych pozostałościach parku wokół budynku dworskiego rosną topole, jesiony, dęby szypułkowe. Do dworu wiedzie aleja otoczony drzewami[14].
↑ abcdefghiEwa Śnieżyńska-Stolot, Franciszek Stolot: Katalog zabytków sztuki w Polsce. T. I: Województwo krośnieńskie (zeszyt 2: Lesko, Sanok, Ustrzyki Dolne i okolice). Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 1982, s. 8-9. ISBN 83-221-0158-9.
↑Spis ziemian Rzeczypospolitej Polskiej w roku 1930. Województwo stanisławowskie, województwo lwowskie, opr. Tadeusz Epsztein i Sławomir Górzyński, Oficyna Wydawnicza „Blitz-Print, Warszawa 1990.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)