Duchowa Adopcja (właśc. Duchowa Adopcja Dziecka Poczętego Zagrożonego Zagładą) – inicjatywa wiernych Kościoła katolickiego, polegająca na modlitwie w intencji nieznanego poczętego dziecka, zagrożonego aborcją.

Wbrew nazwie, inicjatywa ta nie ma nic wspólnego z adopcją we właściwym rozumieniu, czyli prawnym przysposobieniem narodzonego już dziecka do rodziny zastępczej. Jest to modlitwa odmawiana przez okres 9 miesięcy – tzn. przez czas wzrostu poczętego dziecka w łonie matki. Dotyczy jednego dziecka, które nie jest znane osobie modlącej się; nie są też znani rodzice dziecka^[1]. Duchowa adopcja może być podejmowana wielokrotnie, kolejno, po wypełnieniu poprzedniego zobowiązania przez każdego chrześcijanina: osobę dorosłą, młodzież i również dziecko, ale pod opieką rodziców lub opiekunów.

Praktyka Duchowej Adopcji polega na codziennej modlitwie obejmującej specjalnie zredagowany tekst zaczynający się od słów „Panie Jezu”^[2] oraz jedną Tajemnicę Różańca św. Do modlitwy niektórzy wierni dołączają dobrowolnie podjęte praktyki, np. uczestniczenie w dodatkowych mszach, modlitwach, postach, Eucharystii, praca nad charakterem, walka z nałogami, działania charytatywne itp.

Praktykowanie Duchowej Adopcji powinno poprzedzić uroczyste przyrzeczenie^[3], złożone na ręce kapłana podczas mszy lub nieszporów. Złożenie przyrzeczenia powinny poprzedzać rekolekcje, dni skupień lub przynajmniej wiedza o Duchowej Adopcji zaczerpnięta z literatury. Nie jest to konieczne, przyrzeczenie można złożyć indywidualnie.

Duchową Adopcję zaczęto praktykować w zachodniej Europie w ruchu Błękitnej Armii Matki Bożej Fatimskiej. W 1987 roku dr Paweł Milcarek opublikował w styczniowym numerze Rycerza Niepokalanej tekst codziennej modlitwy oraz opracowane przez siebie zasady ideowe inicjatywy, o której dowiedział się z ulotki znalezionej w kruchcie katedry Westminsterskiej^[4]. Pomysłem zainteresowali się Paulini z kościoła św. Ducha w Warszawie, opracowali tekst liturgii przyrzeczenia adopcyjnego kandydatów i wdrożyli je w praktyce obrzędowej. Przez 7 lat praktyki przyrzeczeń Duchowej Adopcji przeprowadzano (z małymi wyjątkami) w tym jedynym w Polsce kościele.

Szersze upowszechnienie Duchowej Adopcji zapoczątkowali państwo Arkuszyńscy, którzy pielgrzymując do polskich sanktuariów maryjnych w intencji obrony życia dzieci nienarodzonych odkryli w kościele św. Ducha praktykę Duchowej Adopcji i postanowili rozpowszechnić ją w Gdańsku^[5]. Za namową ojca S. Matecki zwrócili się do ks. dr K. Kurka z Konferencji Episkopatu Polski, z kilku propozycjami dotyczącymi upowszechnienia Duchowej Adopcji w całej Polsce. W listopadzie 1993 roku, przy współpracy Konferencji Episkopatu Polski, organizacji Human Life International - Europa w Gdańsku, państwa Arkuszyńskich, została zorganizowana w kościele św. Antoniego w Gdyni sesja konsultacyjna dla diecezjalnych duszpasterstw rodzin^[6]. Znamienną jest okoliczność, że Zdzisław Arkuszyński zaangażowany w upowszechnianie Duchowej Adopcji był więźniem KL Auschwitz i naocznym świadkiem holokaustu. Doświadczenie II wojny światowej było dla niego źródłem działań chroniących życie ludzkie i innych^[7].

Sesja z 1993 roku rozbudziła aktywność ze strony oo. Paulinów, którzy zaczęli systematycznie demonstrować obrzęd rekolekcji i przyrzeczeń w kościołach w Polsce i poza jej granicami; zaangażowali się w to Wiesława Kowalska, o. Stanisław Jarosz oraz o. St. Kowalski. Od 1991 roku tego typu rekolekcje były przeprowadzane przez Jerzego Mariana Zielińskiego i Wiesławę Kowalską podczas corocznych warszawskich pieszych pielgrzymek na Jasną Górę^[8]. Od 1994 roku rekolekcje przeprowadzane są także za pośrednictwem Radia Józef, Radia Maryja i Radia Jasna Góra^[9]. Od 1995 roku W. Kowalska na wyjazdach na Białoruś, Ukrainę, do Węgier i do krajów Europy zachodniej popularyzuje Duchową Adopcję. O. S. Jarosz w 1996 roku zapoczątkował na Jasnej Górze odbywające się dwa razy w roku rekolekcje formacyjno-szkoleniowe dla animatorów Duchowej Adopcji z Polski i zagranicy. Przy kościele Ducha św. w Warszawie powołany został Ruch Krzewienia Duchowej Adopcji oraz jego zarząd (m.in.: Z. Arkuszyński, W. Kowalska, M. Zieliński)^[10]. Powstał również 1 stycznia 1994 roku prowadzony do obecnej chwili przez Zdzisława Arkuszyńskiego, Ośrodek Informacji Ruchu Krzewienia Duchowej Adopcji w Gdańsku^[11]. Na Jasnej Górze powstał później także Centralny Ośrodek Duchowej Adopcji o zasięgu ogólnopolskim, który w związku z rozwiązaniem Ruchu Krzewienia Duchowej Adopcji przejął cały zakres działań^[12]. Centralny Ośrodek organizuje rekolekcje formacyjno-szkoleniowe dla animatorów. 25 marca 1994 zorganizował promocję Duchowej Adopcji na Jasnej Górze^[13].

Właściwa nazwa inicjatywy (Duchowa Adopcja Dziecka Poczętego Zagrożonego Zagładą) pojawiła się w liście Stolicy Apostolskiej z dnia 25 kwietnia 1994 do przeora Jasnej Góry o. Kośnika (pod taką nazwą Ojciec św. Jan Paweł II udzielił jej apostolskiego błogosławieństwa)^[14].

Dzień 25 marca, od 1992 roku, za przyzwoleniem Jana Pawła II, stał się Dniem Świętości Życia^[15]. Dzień poprzedzający pamiątkę Zwiastowania Pańskiego – 24 marca, uchwałą Sejmu RP z 27 marca 2004 roku uznany został za Narodowy Dzień Życia. Dzień ten został uznany za dzień podejmowania zobowiązań Duchowej Adopcji Dziecka Poczętego Zagrożonego Zagładą.

Drugim dniem powszechnych i uroczystych ślubowań Duchowej Adopcji jest dzień 28 grudnia – obchodzony jako tzw. Święto Młodzianków Męczenników^[16]. Jest to dzień upamiętniający masową rzeź niewiniątek zamordowanych przez Heroda, w celu unicestwienia pośród zabijanych dzieci Jezusa. Jest to uroczystość zapoczątkowana w bazylice św. Brygidy w Gdańsku. Po mszy, na ręce arcybiskupa ordynariusza Diecezji składane są uroczyste przyrzeczenia Duchowej Adopcji, po których prowadzi on ulicami miasta nocną procesję z zapalonymi świecami i śpiewem lub modlitwą różańcową do konkatedry Mariackiej, gdzie przed figurą Matki Bożej Pięknej są odśpiewywane Suplikacje.

• Centralny Ośrodek Krzewienia Duchowej Adopcji na Jasnej Górze