Dora María Téllez Argüello (ur. 1955) – nikaraguańska rewolucjonistka, jedna z przywódców rewolucji sandinistowskiej, następnie minister zdrowia w rządzie Daniela Ortegi. Po 1990 r. przeszła do opozycji przeciwko autorytarnym rządom Ortegi. W latach 2022–2023 więźniarka polityczna w Nikaragui.
Życiorys
Pochodziła z zamożnej rodziny urzędniczej. W wieku 16 lub 17 lat związała się z Sandinistowskim Frontem Wyzwolenia Narodowego. Była zaangażowana w prace na rzecz ubogich mieszkańców górskich regionów Nikaragui. Następnie studiowała medycynę na Uniwersytecie w Leon. Gdy dyktatorski rząd Anastasio Somozy zaostrzył represje przeciwko ruchowi sandinowskiemu, w 1976 r. Téllez zaczęła się ukrywać, a następnie wyjechała za granicę[1].
Jako dowódczyni partyzantów (w czarnym berecie)
Stała się jedną z najważniejszych postaci w dowództwie sandinowskiej partyzantki[2]. Nazywano ją Komendantką Numer Dwa, w hierarchii dowodzenia sandinistów była druga tylko po Danielu Ortedze[3][4]. Podczas rewolucji sandinowskiej w 1978 r. dowodziła szturmem partyzantów na pałac prezydencki w Managui, zaś w roku następnym brała udział w zdobywaniu Leon[5]. Stała się ikoną rewolucji i bohaterką narodową[6]. Jej walkę opisał Gabriel García Márquez w opowiadaniu poświęconym szturmowi na pałac w Managui[2]. W porewolucyjnym rządzie Ortegi objęła stanowisko ministra zdrowia[3] i pozostawała na tym stanowisku w latach 1979-1990[7]. W nowej elicie politycznej Nikaragui była jedyną kobietą, której pozycja mogła równać się z pozycją mężczyzn[8].
W 1990 r., po tym, gdy sandiniści przegrali wybory parlamentarne, współtworzyła Sandinistowski Ruch Odnowy razem z innymi politykami, krytycznie nastawionych do autorytarnego zwrotu w polityce Daniela Ortegi[2]. Ukończyła studia historyczne i uzyskała w tej dyscyplinie doktorat[6]. Przez kolejne lata krytykowała dyktatorskie rządy Ortegi i łamanie praw człowieka w Nikaragui[2]. W 2008 r. Sandinistowski Ruch Odnowy został zdelegalizowany[9].
W 2022 r., po wygraniu kolejnych wyborów, uznanych przez społeczność międzynarodową za sfałszowane, Ortega uderzył w opozycję. Wśród aresztowanych działaczy była również Téllez[3], która w roku następnym została skazana na 15 lat więzienia w niejawnym procesie[6]. Spędziła 20 miesięcy w więzieniu El Chipote w Managui w niemal zupełnej izolacji[2][3]. W kwietniu 2023 r. razem z 224 innymi więźniami politycznymi została zwolniona i zmuszona do wyjazdu do Stanów Zjednoczonych, gdyż parlament Nikaragui, całkowicie uległy wobec Ortegi, zdecydował o pozbawieniu ich obywatelstwa[3]. Zwolnionym więźniom politycznym przyjęcie swojego obywatelstwa zaproponowała Hiszpania[10].
Jako historyk zajmowała się prowadzoną przez państwo nikaraguańskie polityką kolonizacji ziem zamieszkiwanych przez ludy rdzenne w latach 1820-1890 oraz problematyką historii produkcji kawy w Nikaragui[11]. Obok prac naukowych opublikowała eseje o demokratycznym zarządzaniu, demokracji, ruchach społecznych, wykluczeniu społeczności rdzennych i innych mniejszości, o ewolucji ruchu sandinistowskiego[11]. Uniwersytet w Helsinkach oraz Uniwersytet Sorbonne-Nouvelle nadały jej doktoraty honoris causa[11].
Jest otwarcie mówiącą o swojej orientacjilesbijką[3]. Jej partnerka również była więźniarką polityczną w latach 2022–2023[9].
.jpg)
