Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Domena publiczna

Domena publiczna (ang. public domain, fr. Domaine public, D.P.) – w najwęższym znaczeniu twórczość, z której można korzystać bez ograniczeń wynikających z uprawnień, które mają posiadacze autorskich praw majątkowych, gdyż prawa te wygasły lub twórczość ta nigdy nie była lub nie jest przedmiotem prawa autorskiego. Pojęcie to wywodzi się z angielskiego systemu common law i początkowo oznaczało grunty należące do państwa, które zostały udostępnione do bezpłatnego użytku publicznego. Później znaczenie tego terminu zostało rozciągnięte na sferę prawa autorskiego[1].

Pojęcie to jest nie tyle ściśle zdefiniowanym terminem prawniczym, co raczej popularną nazwą koncepcji, zgodnie z którą istnienie zasobu twórczości dostępnej bez ograniczeń dla każdego jest warunkiem swobodnego rozwoju kultury i nauki. W związku z tym czas i zakres ochrony autorsko-prawnej oraz patentowej powinien stanowić kompromis między interesami twórców i społeczeństwa. W tym znaczeniu pojęcie to pojawia się np. w dokumentach i dyskusjach Światowej Organizacji Własności Intelektualnej. W dokumentach tych pojęcie to ma znaczenie szersze niż tylko zbiór dzieł, do których nie występuje ograniczenie dostępu ze względu na ochronę praw autorskich, ale ogólnie do wszystkich, które nie mają finansowych lub instytucjonalnych barier publicznego wykorzystania – np. dostępnych na tzw. wolnych licencjach[2]. W zbliżony sposób definiuje też to pojęcie UNESCO[3].

Terminu domena publiczna używa się też czasami w odniesieniu do oprogramowania, które z jakichś względów nie jest objęte majątkowymi prawami autorskimi. Mylnie do tej kategorii zalicza się też niekiedy oprogramowanie dostępne na zasadach licencji copyleft oraz freeware lub nawet shareware[4].

Symbol stosowany w Wikipedii i innych projektach Fundacji Wikimedia oznaczający materiały dostępne w domenie publicznej

Domena publiczna w Polsce

W polskim systemie prawa autorskiego, regulowanym przez ustawę o prawie autorskim i prawach pokrewnych[5], termin domena publiczna nie występuje – w tłumaczeniu konwencji berneńskiej termin ten przetłumaczono jako własność publiczną państwa[6]. Posługują się nim jednak środowiska związane z rozwojem tzw. wolnej kultury i otwartej edukacji[7]. Koalicja Otwartej Edukacji organizuje coroczne obchody Dnia Domeny Publicznej[8].

W polskim systemie prawa autorskiego nie istnieje możliwość wyzbycia się autorskich praw osobistych, a ich czas trwania jest nieograniczony[9]. Część twórczości nie stanowi jednak przedmiotu tego prawa[10]. W stosunku do twórczości, która stanowi przedmiot tego prawa, można jedynie mówić o wygasaniu praw majątkowych. Prawa osobiste, takie jak obowiązek przypisywania autorstwa czy nienaruszalność formy i treści, pozostają w mocy nawet po wygaśnięciu majątkowych praw autorskich. Ponadto nawet jeśli do twórczości pierwotnej wygasły już prawa majątkowe, to do dzieła stanowiącego opracowanie (tłumaczenie, przeróbka, adaptacja) wygasanie praw majątkowych rozpoczyna się od dnia upublicznienia tego opracowania lub od daty śmierci autora opracowania[11]. W dniu 20 listopada 2015 r. weszła w życie nowelizacja polskiego prawa autorskiego, która m.in. zmieniła dotychczasowe zasady wydawania utworów pozostających w domenie publicznej. Zlikwidowano Fundusz Promocji Twórczości oraz obowiązek odprowadzania przez producentów i wydawców opłat z tytułu sprzedaży egzemplarzy utworów literackich, muzycznych, plastycznych, fotograficznych i kartograficznych[12].

Przechodzenie dzieł do domeny publicznej

Jeśli przyjąć roboczą definicję domeny publicznej jako zbioru twórczości, który nie podlega ograniczeniom dostępu z tytułu ochrony majątkowych praw autorskich, mechanizm przechodzenia do niej dzieł na podstawie przepisów prawa autorskiego przedstawia następujący schemat blokowy oraz bardziej precyzyjnie tabela:

Diagram przechodzenia do domeny publicznej w polskim prawie autorskim obowiązujący w 2014 – dotyczy dzieł pierwotnych
Pytania o to, czy twórczość stanowi przedmiot prawa autorskiego
Nr Pytanie Odpowiedź Wniosek
1. Czy mamy do czynienia z „przejawem działalności twórczej o indywidualnym charakterze”?[13] Nie
Tak
2. Czy mamy do czynienia z: Tak
Nie
3. Czy dzieło zostało opublikowane w Polsce, jego autorem jest obywatel Polski, po raz pierwszy zostało opublikowane w języku polskim lub zostało opublikowane w kraju, z którym Polska ma podpisane umowy o zakresie wzajemnej ochrony praw autorskich?[14] Nie
Tak
4. Jeśli dzieło nie zostało opublikowane w Polsce, jego autorem nie jest obywatel Polski, po raz pierwszy nie zostało opublikowane w języku polskim, ale zostało opublikowane w kraju, z którym Polska ma podpisane umowy o zakresie wzajemnej ochrony praw autorskich – to czy według prawa tego kraju podlega ono prawu autorskiemu lub nie wygasły do niego prawa autorskie?[15] Nie
Tak
5. Czy dzieło jest „utworem, wykonanym sposobem fotograficznym lub do fotografii podobnym”, które upubliczniono w Polsce przed 4 lutego 1994 i na „utworze nie uwidoczniono wyraźnie zastrzeżenia prawa autorskiego”?[16] Tak
Nie
Symbol Znaczenie
Dzieło w domenie publicznej
Dzieło do którego nie wygasły majątkowe prawa autorskie
Idź do kolejnego pytania

p. X
Idź do punktu X
założenie niespełnione


Pytania o to, czy do dzieła wygasły majątkowe prawa autorskie?
Nr Pytanie Odpowiedź Wniosek
Pytania o autorów
6. Czy dzieło jest anonimowym utworem zbiorowym lub zostało stworzone w ramach stosunku pracy lub nie zostało opublikowane za życia twórców, a twórcy przekazali komuś majątkowe prawa autorskie?[17] Tak
p. 9
Nie
7. Czy wiadomo, kiedy zmarł autor lub ostatni ze współautorów dzieła? Nie
p. 10
Tak
8. Czy autorzy zmarli przed początkiem roku 1954 (70 lat temu i wcześniej) i odpowiedź na pytanie 6. była negatywna?[18] Tak
Nie
Pytania o termin pierwszego upublicznienia
9. Czy odpowiedź na pytanie 6. była twierdząca, a dzieło zostało upublicznione w 1953 (70 lat temu) lub dawniej?[17] tak
Nie
10. Czy dzieło zostało upublicznione ponad 140 lat temu, a odpowiedź na pytanie 6. była negatywna oraz nie wiadomo, kiedy autor zmarł?[19] Tak
Nie
[20]

Mechanizm Creative Commons 0

Organizacja Creative Commons promuje mechanizm przenoszenia utworów do domeny publicznej wolą autorów, pod nazwą CC0, który stanowi jej część modelu licencjonowania utworów. W związku z tym, że co do zasady polskie prawo autorskie uniemożliwia wyraźnie przenoszenia utworów do domeny publicznej wolą twórcy[9], mechanizm ten w Polsce może być traktowany jako sformalizowane oświadczenie woli twórcy, że ten nie będzie korzystał z przysługujących mu praw, a gdy to niemożliwe, udostępnia utwór na licencji, której warunki są tak maksymalnie zbliżone do zasad użycia utworów w ramach domeny publicznej, jak to tylko możliwe. Według oceny prawnej opublikowanej przez Koalicję Otwartej Edukacji, mechanizmem CC0 można się w Polsce posługiwać, ale „korzystający muszą mieć jednak świadomość wyżej opisanych ograniczeń”[21].

Zobacz też

Przypisy

  1. Public Domain. [w:] Legal Dictionary [on-line]. Duheime.org. [dostęp 2009-12-31]. (ang.).
  2. Public Domain. [w:] Program Activities [on-line]. WIPO. [dostęp 2013-07-10]. (ang.).
  3. Public Domain Information. UNESCO. [dostęp 2009-12-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-13)]. (ang.).
  4. Projekt GNU: Kategorie Wolnego i Niewolnego Oprogramowania: Oprogramowanie będące dobrem publicznym (Public domain software). 2009-06-22. [dostęp 2009-09-17].
  5. Ustawa o prawie autorskim 2019 ↓.
  6. Art. 18 konwencji berneńskiej (Akt paryski konwencji berneńskiej o ochronie dzieł literackich i artystycznych).
  7. Bożena Bednarek-Michalska, Alek Tarkowski, Barbara Szczepańska. Domena publiczna – co to takiego?. „Biuletyn EBiB”. 101 (1), 2009. Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. ISSN 1507-7187. 
  8. Dzień Domeny Publicznej 2010. KOED. [dostęp 2009-12-31].
  9. a b Ustawa o prawie autorskim 2019 ↓, Art. 16.
  10. a b Ustawa o prawie autorskim 2019 ↓, Art. 4.
  11. Ustawa o prawie autorskim 2019 ↓, Art. 2 ust. 1.
  12. Ustawa o prawie autorskim 2019 ↓, Art. 40.
  13. Ustawa o prawie autorskim 2019 ↓, Art. 1 (nie są przejawem działalności twórczej np. proste wzory geometryczne, chemiczne i fizyczne, tabele i wykresy matematyczne, które można automatycznie wygenerować, proste mechaniczne kopie dzieł natury (np. gipsowy odlew zęba mamuta) itp.).
  14. Ustawa o prawie autorskim 2019 ↓, Art. 5.
  15. Na przykład dzieła wykonane przez funkcjonariuszy opłacanych bezpośrednio przez rząd Federalny USA są według prawa tego kraju w domenie publicznej.
  16. Art. 2 ustawy o prawie autorskim z dnia 10 lipca 1952 r. – istnieją kontrowersje, czy tak to można interpretować, ale inna interpretacja prowadzi do absurdu niemożności jakiegokolwiek publikowania większości anonimowo wykonanych zdjęć po 1953 r.
  17. a b Ustawa o prawie autorskim 2019 ↓, Art. 36 pkt 2 i 3.
  18. Ustawa o prawie autorskim 2019 ↓, Art. 36 pkt 1.
  19. 140 lat daje niemal 100% pewności, że jego autorzy zmarli ponad 70 lat temu, nawet, jeżeli nie wiadomo, kiedy to było i nie wiadomo, czy są spełnione warunki podane w pytaniu 6.; tak odległa data upublicznienia gwarantuje też, że prawa wygasły, gdy odpowiedź na pytanie 6. jest twierdząca.
  20. W tym przypadku występuje dzieło osierocone i nie da się jednoznacznie ustalić, czy prawa autorskie do niego wygasły.
  21. dr Krzysztof Siewicz: Analiza prawna „Creatve Commons 0”. Koalicja OtwArt.ej Edukacji, 2011-10-07. [dostęp 2013-07-10].

Bibliografia

  • Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 października 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2509); Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych z późniejszymi zmianami, tekst jednolity ogłoszony w roku 2021 (Dz.U. z 1994 r. nr 24, poz. 83).

Linki zewnętrzne

Read more information:

Puteri Indonesia PapuaLogo Puteri IndonesiaPembuatMooryati SoedibyoNegara asal Papua, IndonesiaRilisRilis asli1992 –SekarangPranala luarSitus web Puteri Indonesia Papua adalah sebuah kontes kecantikan yang ada di provinsi Papua, yang diadakan sejak tahun 1995 dengan nama provinsi Irian Jaya, dan pada tahun 2002 berubah menjadi Papua. Pemenang Puteri Indonesia Papua akan mewakili Papua pada kontes Puteri Indonesia, pemegang saat ini adalah Yunita Alanda Monim dari Kabupaten Jayapura. …

Erick Mombaerts Datos personalesNacimiento Chantecoq (Francia)21 de abril de 1955País FranciaNacionalidad(es) FrancesaCarrera deportivaDeporte Fútbol[editar datos en Wikidata] Erick Mombaerts (nacido el 21 de abril de 1955) es un entrenador francés de fútbol.[1]​[2]​ Dirigió en equipos como el París Saint-Germain, Guingamp, Cannes, Toulouse, Le Havre y Yokohama F. Marinos. Clubes Como entrenador Club País Año París Saint-Germain  Francia 1987 - 1988 Guingamp &…

1941 film by Robert Florey Meet Boston BlackieDirected byRobert FloreyScreenplay byJay DratlerStory byJay DratlerBased onthe character createdby Jack BoyleProduced byRalph Cohn (uncredited)StarringChester MorrisRochelle HudsonRichard LaneCharles WagenheimCinematographyFranz F. PlanerEdited byJames SweeneyDistributed byColumbia PicturesRelease date February 20, 1941 (1941-02-20) Running time60 minutesCountryUnited StatesLanguageEnglish Meet Boston Blackie is a 1941 crime film starr…

بورتوخيلي   تقسيم إداري البلد اليونان  [1] خصائص جغرافية إحداثيات 37°19′30″N 23°08′31″E / 37.325°N 23.142°E / 37.325; 23.142  الارتفاع 5 متر  السكان التعداد السكاني 1817 (إحصاء السكان) (2011)  معلومات أخرى التوقيت ت ع م+02:00 (توقيت قياسي)،  وت ع م+03:00 (توقيت صيفي)  تسجيل ا

De opmaak van dit artikel is nog niet in overeenstemming met de conventies van Wikipedia. Mogelijk is ook de spelling of het taalgebruik niet in orde. Men wordt uitgenodigd deze pagina aan te passen.Opgegeven reden: Engelse data in referenties Conor James Lamb Geboren 27 juni 1984Washington Politieke partij Democratic Voorganger Keith Rothfus (Redistricting) Voorganger Tim Murphy Portaal    Politiek Conor James Lamb (Washington, 27 juni 1984) is een Amerikaanse advocaat en politic…

Haupthalle Plan des Tempels (s. Text) Der Yokomine-ji (japanisch 横峰寺) mit den Go Ishizuchizan 石鈇山 und Fukuchiin (福智院) ist ein Tempel des Omuro-Zweiges (御室派) der Shingon-Richtung des Buddhismus in der Stadt Saijō (Präfektur Ehime). Er befindet sich auf 700 m Höhe unterhalb des Ishizuchi, des mit 1980 m höchsten Berges Westjapans. In der traditionellen Zählung ist der Tempel der 60. des Shikoku-Pilgerwegs. Inhaltsverzeichnis 1 Geschichte 2 Anlage 3 Bilder 4 A…

Untuk ratu Inggris yang dijuluki Bloody Mary, lihat Mary I dari Inggris. Untuk kegunaan lain, lihat Bloody Mary dan Bloody Mary. Ritual divinasi seperti yang digambarkan. Wanita sedang melihat kaca dan melihat wajah suaminya. Bloody Mary merupakan setan atau penyihir dalam legenda mitologi Barat yang dikatakan akan muncul di kaca dan meramalkan masa depan. Berbahaya atau tidaknya penampakan Bloody Mary yang muncul tergantung pada versi legenda yang menceritakannya. Ritual Menurut sejarahnya, unt…

This article relies excessively on references to primary sources. Please improve this article by adding secondary or tertiary sources. Find sources: Abdul Majid Khan Tarin – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2020) (Learn how and when to remove this template message) Khan Abdul Majid Khan Tarin (also spelt Abdul Majeed Khan) (1877–1939), Khan-Sahib,[1] OBE,[2] was a prominent magistrate, MLA and philanthropist of the No…

Chiesa della Beata Vergine della NeveStato Italia RegioneLombardia LocalitàBergamo IndirizzoVia G. Camozzi e via Gabriele Camozzi incrocio via Beata Vergine della Neve Coordinate45°41′49.45″N 9°40′35.55″E / 45.69707°N 9.676543°E45.69707; 9.676543Coordinate: 45°41′49.45″N 9°40′35.55″E / 45.69707°N 9.676543°E45.69707; 9.676543 Religionecattolica Diocesi Bergamo Inizio costruzione1633 Modifica dati su Wikidata · Manuale La chiesa d…

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: San Fernando, Trinidad and Tobago – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2016) (Learn how and when to remove this template message) City in City of San Fernando, Trinidad and TobagoSan FernandoCityCity of San FernandoIndependence Avenue in Downtow…

此條目已列出參考文獻,但因為沒有文內引註而使來源仍然不明。 (2023年1月26日)请加上合适的文內引註来改善这篇条目。   此條目介紹的是汉末三国将领韓浩。关于唐朝官员韓浩,请见「韓浩 (唐朝)」。关于宋朝韩琦之孙韩浩,请见「韩浩 (宋朝)」。 韓浩(?—?),字元嗣,河內(郡治在今河南省焦作市境内)人,東漢末年三国時期曹操手下的將領。 生平 東漢末年,…

Morocco Bank of Commerce and Industry BMCINative nameBanque marocaine pour le commerce et l'industrieTypeSociété anonymeTraded asBSIISINMA0000010811IndustryFinancial servicesFounded1943, merger with ABN Amro Maroc in 2001Headquarters26 Place des Nations Unies, Casablanca, MoroccoKey peopleMourad Cherif Joël Sibrac Hicham SeffaTotal assetsapprox. MAD 9.5 billion[1]OwnerBNP ParibasWebsitewww.bmci.ma BMCI (French: Banque marocaine pour le commerce et l'industrie, Morocco Bank of Com…

Lacquer applied to fingernails and/or toenails This article is about the cosmetic product. For the 2021 film, see Nail Polish (film). For the book, see Sophie Labelle. Polished nails with nail art Fingernails before, during, and after application of red nail polish A woman's toes with dark nail polish Nail polish (also known as nail varnish in British English or nail enamel) is a lacquer that can be applied to the human fingernail or toenails to decorate and protect the nail plates. The formula …

Diagram of Meyer articulation system A Meyer locomotive is a type of articulated locomotive. The design was never as popular as the Garratt or Mallet locomotives. It can be best regarded as 19th Century competition for the early compound Mallet and also the Fairlie articulated designs. Most single cab modern trains are of a similar design such as power cars, freight diesel locomotives, and some passenger locomotives. Development and design The first Meyer locomotive (Neustadt [de], …

Unincorporated community in California, United States This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: Black Butte, California – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (April 2021) Unincorporated community in California, United StatesBlack Butte, CaliforniaUnincorporated communityBlack Butte, Cali…

American mathematician Sylvain CappellSylvain Cappell (right)Born1946 (age 76–77)Brussels, BelgiumNationalityBelgian, AmericanAlma materPrinceton UniversityColumbia UniversityAwardsAMS Distinguished Public Service Award (2018)Guggenheim Fellowship (1989–90)Sloan Fellowship (1971–72)Scientific careerFieldsMathematicsInstitutionsNew York UniversityDoctoral advisorWilliam BrowderDoctoral studentsShmuel Weinberger Sylvain Edward Cappell (born 1946), a Belgian American mathematici…

Show BoatSutradara George Sidney Produser Arthur Freed Ditulis oleh John Lee Mahin SkenarioJohn Lee MahinBerdasarkanShow Boatoleh Edna FerberShow Boatoleh Jerome Kern dan Oscar Hammerstein IIPemeranKathryn GraysonAva GardnerHoward KeelJoe E. BrownMarge ChampionGower ChampionAgnes MooreheadWilliam WarfieldPenata musikJerome KernSinematograferCharles RosherPenyuntingJohn D. DunningDistributorMetro-Goldwyn-MayerTanggal rilis24 September 1951[1]Durasi107 menitNegara Amerika Serikat Bah…

Bahraini Soldier and PoliticianThis article is an orphan, as no other articles link to it. Please introduce links to this page from related articles; try the Find link tool for suggestions. (February 2021) Salman Hamad Al-Sheikh (Arabic: سلمان حمد الشيخ, born (1968-11-13) November 13, 1968 (age 55)) is a Bahraini soldier and politician.[1] Career Al-Sheikh earned a Bachelor of Science in Aviation in Jordan in 1989 and a Higher Diploma in Management, a Higher Diploma in …

12th episode of the 1st season of Randall and Hopkirk For the Girl Who Has EverythingRandall and Hopkirk (Deceased) episodeEpisode no.Season 1Episode 12Directed byCyril FrankelWritten byDonald JamesProduction code12Original air date6 December 1969 (1969-12-06)Guest appearancesLois MaxwellMarjorie RhodesFreddie JonesMichael ColesEpisode chronology ← PreviousThe Ghost who Saved the Bank at Monte Carlo Next →But What a Sweet Little Room List of episodes For the Gir…

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Hawaii Department of Land and Natural Resources – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (September 2015) (Learn how and when to remove this template message) U.S. state government agency Hawaii Departmant of Land and Nature (DLNR)Agency overviewJurisdictionH…

Kembali kehalaman sebelumnya

Lokasi Pengunjung: 44.211.91.23