Dom Ludowy w Daleszycach

Dom Ludowy w Daleszycach
Dom Parafialny w Daleszycach
Ilustracja
Widok ogólny z ul. Kościelnej (od południowego-zachodu)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Daleszyce

Adres

ul. Kościelna 5, 26-021 Daleszyce

Typ budynku

dom kultury

Inwestor

ksiądz Bogumił Czerkiewicz

Kondygnacje

2

Ukończenie budowy

lata 20. XX w.

Położenie na mapie Daleszyc
Mapa konturowa Daleszyc, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Dom Ludowy w Daleszycach”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Dom Ludowy w Daleszycach”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Dom Ludowy w Daleszycach”
Położenie na mapie powiatu kieleckiego
Mapa konturowa powiatu kieleckiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Dom Ludowy w Daleszycach”
Położenie na mapie gminy Daleszyce
Mapa konturowa gminy Daleszyce, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Dom Ludowy w Daleszycach”
Ziemia50°48′11,9779″N 20°48′35,4521″E/50,803327 20,809848
Multimedia w Wikimedia Commons

Dom Ludowy w Daleszycach (także: Dom Parafialny w Daleszycach) – budynek domu ludowego zlokalizowany na narożniku ulic Kościelnej i Bartosza Głowackiego w Daleszycach w powiecie kieleckim.

Kościół Świętego Ducha i szpital dla ubogich

W miejscu obecnego domu stał wcześniej, wzniesiony około 1597, drewniany kościół Świętego Ducha wraz ze szpitalem dla ubogich. Pierwszym administratorem był tu proboszcz Krzysztof Sasin[1][2]. Budowla ta miała podcienia i kryta była gontem. Dach wieńczyła kopuła z sygnaturką. Obok kościoła istniał cmentarz. Zespół ten został w 1801 zubożony poprzez rozebranie świątyni. Drewniany szpital funkcjonował nadal – miał cztery izby oddzielone korytarzem. W latach 1863-1864 leczyli się tutaj ranni powstańcy styczniowi, którzy ucierpieli podczas starć w rejonie Ocięseków oraz w lasach szczeceńskich. Obiekt spalili własowcy[3] podczas pacyfikacji Daleszyc w sierpniu 1944[2].

Dom Ludowy

Obecny, dwukondygnacyjny Dom Ludowy wzniesiono w latach 20. XX wieku w miejscu kościoła z inicjatywy i za fundusze księdza infułata Bogumiła Czerkiewicza. W budynku, stanowiącym centrum kulturalne i społeczne miasta, działała m.in. ochronka dla dzieci oraz teatr. Miały tu miejsce występy chóru kościelnego, czy orkiestry OSP. Obraz na kurtynie wykonał ksiądz Edward Brodowski, wyobrażając Jankiela grającego na cymbałach[1]. W 1926 budynek gościł marszałka Józefa Piłsudskiego, który zajmował się w tym rejonie inspekcją oddziałów 2. Dywizji Piechoty Legionów i 7 sierpnia 1926[1] spotkał się z mieszkańcami miasta[4].

W trakcie okupacji niemieckiej w domu działał posterunek granatowej policji zinfiltrowany przez Armię Krajową w osobie Józefa Zarębskiego pseudonim "Józef" (jego działalność umożliwiła opanowanie placówki przez AK 27 lipca 1944)[1]. Gmach, jako jeden z nielicznych w mieście, przetrwał pacyfikację własowców z 1944[3]. W 1958 wprowadziły się doń siostry służki Najświętszej Maryi Panny, ale duża część budynku pozostawała nieużytkowana i zaczęła niszczeć[4].

W czerwcu 2001, z inicjatywy lokalnych władz świeckich i kościelnych, część obiektu przeznaczono na świetlicę integracyjno-wspierającą dla dzieci, jednak pozostałe powierzchnie nadal nie są użytkowane, a lokalnej parafii i samorządu nie stać na utrzymanie okazałej budowli, w związku z czym pozostaje ona nadal w złym stanie technicznym[4].

Przypisy

  1. ↑ a b c d Dionizy Krawczyński, Policjant, który zdradził przełożonych, [w:] Radio Kielce [online], 1 kwietnia 2022 [dostęp 2024-08-20] (pol.).
  2. ↑ a b B. W. Łobel, W tym miejscu znajdował się zespół Kościoła św. Ducha i szpitala dla ubogich w Daleszychach, Towarzystwo Przyjaciół Daleszyc, tablica informacyjna na obiekcie
  3. ↑ a b Dariusz Kalina, Daleszyce [online], daleszyce.pl [dostęp 2024-08-20].
  4. ↑ a b c Weronika Kowalska, Przyszłość Domu Ludowego [online], niedziela.pl [dostęp 2024-08-20] (pol.).