Zasłynął jako „Zbawca Paryża”[1][2], za sprzeciwienie się wykonaniu rozkazu Adolfa Hitlera, który nakazywał zniszczenie miasta, za co in absentia został skazany na karę śmierci, niewykonaną z uwagi na fakt znajdowania się w niewoli. Choltitz twierdził, że jego sprzeciw wobec bezpośredniego rozkazu Hitlera wynikał z jego daremności militarnej, a także z przywiązania do historii i kultury francuskiej stolicy oraz przekonania, że Hitler oszalał, natomiast niektóre źródła wskazują, że miał on niewielką kontrolę nad miastem z powodu szybkiego wybuchu walk w jego rejonie i braków w wyposażeniu niemieckiego garnizonu, przez co nie mógł wykonać rozkazu[3].
Po zakończeniu I wojny światowej wrócił do Prudnika, gdzie 20 sierpnia 1929 poślubił Hubertę (1902–2001), córkę generała kawalerii Otto von Garniera. Mieli oni dwie córki – Marię Angelikę (ur. 1930) i Annę Barbarę (ur. 1936), i jednego syna Timo (ur. 1944)[8][9].
W maju 1940 brał udział w walkach o Rotterdam przeprowadzając desant na miasto i zajmując jego najważniejsze mosty. Po bombardowaniu Rotterdamu, podczas dyskusji z Holendrami o warunkach kapitulacji ich sił w Rotterdamie, generał porucznikKurt Student został postrzelony w głowę. Student był lubiany wśród swoich żołnierzy, i gdy niemiecka armia zamierzała przeprowadzić egzekucję na poddających się holenderskich oficerach w odwecie, Choltitz interweniował i zapobiegł tej masakrze. Za swoje akcje w walkach o Rotterdam otrzymał Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego.
Choltitz podpisujący kapitulację niemieckich sił w Paryżu
1 sierpnia 1944 Choltitz został awansowany na stopień generała piechoty. 7 sierpnia został mianowany dowódcą wojskowym (Wehrmachtbefehlshaber) niemieckiego garnizonu Paryża. Za swoją siedzibę objął Hotel Meurice na Rue de Rivoli[11]. Adolf Hitler rozkazał mu utrzymanie miasta za wszelką cenę oraz przygotowanie do wysadzenia w mieście wszystkich mostów na Sekwanie oraz ważniejszych budowli. Choltitz zaniepokojony sytuacją zastaną w mieście oraz nie mając zaufania do lojalności francuskiej policji, rozkazał ją rozbroić[12]. Akcja ta zaplanowana została na 13 sierpnia stała się katalizatorem wybuchu powstania w Paryżu.
Już 20 sierpnia Choltitz w rozmowie telefonicznej ze swoim znajomym Hansem Speidlem wyjawił mu, że w pierwszej kolejności zamierza wysadzić w powietrze Łuk Triumfalny, budynek opery, wieżę Eiffla oraz inne paryskie zabytki. Do swojej dyspozycji Niemcy mieli dużo materiałów wybuchowych w tym m.in. ogromny magazyn torped przeznaczonych dla okrętów podwodnychKriegsmarine, który znajdował się w Saint-Cloud niedaleko Paryża[12].
23 sierpnia 2 Dywizja Pancerna Wolnych Francuzów znajdowała się w okolicach Ramboulliet około 35 km od południowo-zachodnich przedmieść Paryża[12]. Leclerc podzielił dywizję na trzy grupy taktyczne pod dowództwem pułkowników Langlade’a, Dio i Billotte’a i rano 24 sierpnia o godz. 6.30 pchnął je na pomoc powstańcom. Tego samego dnia o godzinie 21.00 czołowy oddział dywizji pod dowództwem kapitana Dronne (pluton Hiszpanów na transporterach opancerzonych oraz trzy czołgi) wjechał do miasta od strony 14. dzielnicy, przekroczył Sekwanę po Pont d’Austerlitz i około północy dotarł pod ratusz[potrzebny przypis], położony zaledwie kilkaset metrów od kwatery głównej Choltitza. 25 sierpnia rano dołączyła do niego reszta dywizji i wraz z członkami Résistance rozpoczęła oczyszczać miasto ze stawiających wciąż opór Niemców. Po południu do walki wkroczyli również Amerykanie. Choltitz skapitulował i do godziny 19.00 walki ustały. Kapitulację przyjęli gen. Leclerc oraz pułkownik Rol-Tanguy. Choltitz in absentia został skazany przez niemiecki sąd wojskowy w Berlinie na karę śmierci, niewykonaną z uwagi na fakt znajdowania się w niewoli. Do wiosny 1947 pozostawał w niewoli alianckiej[13].
Był ostatnim przed 1945 rokiem właścicielem zamku w Łące Prudnickiej, który w 2006 roku został zlicytowany przez komornika. Jego syn, Timo podczas swojej wizyty w Prudniku bezskutecznie próbował odzyskać ów zamek[14].
Dietrich von Choltitz: ...brennt Paris? Adolf Hitler ... Tatsachenbericht des letzten deutschen Befehlshabers in Paris. Una-Weltbücherei, Mannheim 1950.
Dietrich von Choltitz: Soldat unter Soldaten. Europa-Verlag, Konstanz 1951.
Klaus-Jürgen Müller: Die Befreiung von Paris. In: Michael Salewski, Guntram Schulze-Wegener (Hrsg.): Kriegsjahr 1944: Im Großen und im Kleinen. Franz Steiner, Stuttgart 1995, ISBN 3-515-06674-8.
SönkeS.NeitzelSönkeS., Abgehört. Deutsche Generäle in britischer Kriegsgefangenschaft 1942–1945, Berlin: Propyläen, 2005, ISBN 3-549-07261-9, OCLC61882052. Brak numerów stron w książce
Larry Collins, Dominique Lapierre: Brennt Paris? Roman. Ullstein, München 2002, ISBN 3-548-25506-X.
Wolf Keienburg (Redaktionsleitung): Goldmann Lexikon. Band 4. Bertelsmann Lexikon Verlag, Gütersloh 1998, ISBN 3-442-26164-3.
Steven H.S.H.NewtonSteven H.S.H., Ulubiony dowódca Hitlera. Feldmarszałek Walther Model, RudolfR.Szymański (tłum.), Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2007, ISBN 978-83-241-2784-9, OCLC749619725. Brak numerów stron w książce
.svg){kind=small}
.jpg)
