Diabły (tytuł oryg. The Devils) – brytyjski dramat historyczny powstały w 1971 roku. Napisany i wyreżyserowany przez Kena Russella, obraz oparty jest na kanwie książki Diabły z Loudun autorstwa Aldousa Huxleya oraz na motywach sztuki Johna WhitingaThe Devils[2].
Film przedstawia losy autentycznej postaci, XVII-wiecznego księdza katolickiego Urbaina Grandiera, który w związku z rzekomymi opętaniami w Loudun i obłędem władz skazany został na tortury i ostatecznie zginął, spalony na stosie. W rolę Grandiera wcielił się Oliver Reed. Partnerowała mu Vanessa Redgrave, występująca jako tłumiąca popędy seksualne zakonnica, przypadkiem odpowiedzialna za zgubę duchownego[3].
Projekt spotkał się z mocną cenzurą, ze względu na niepokojący klimat, brutalność i wymowną erotykę poszczególnych scen oraz wątki profanacji symboli religijnych. W latach 70. w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych organy badające treści dzieł filmowych przyznały Diabłom kategorię „X” − najcięższą w skali cenzorów, przypisywaną obrazom pornograficznym. W wielu krajach publikacja dramatu została zakazana, w innych na rzecz dystrybucji wycięto kilka minut scen. Do dziś Diabły są filmem kontrowersyjnym i wąsko dystrybuowanym. W Polsce, film był objęty cenzurą aż do upadku komunizmu[4]. Film po raz pierwszy pokazano w 1990 roku[1].
Opinie krytyków i widzów w okresie wydania filmu, jak i późniejszych latach były rozbieżne. Judith Crist nazwała obraz „festynem dla sadystów i zboczeńców”[5], a Derek Malcolm skwitował go mianem „bardzo złego”[6]. Filmoznawcy Mark Kermode i Alex Cox wskazali Diabły jako jeden z najważniejszych obrazów światowej kinematografii”[7]. W serwisie Rotten Tomatoes, agregującym recenzje filmowe, projekt Russella uzyskał osiemdziesiąt dziewięć procent pozytywnych głosów[8]. Film uhonorowano także kilkoma nagrodami, w tym podczas Międzynarodowego Festiwalu w Wenecji.
