PROFILPELAJAR.COM

Definicja sytuacji – określenie przez partnerów interakcji dyspozycji do działania w danej sytuacji społecznej oraz uświadomienie sobie własnego położenia w niej^[1]. Zdefiniowanie sytuacji zależne jest od jej percepcji oraz wartości, jakie dana jednostka posiada. Dla osób biorących udział w interakcji wybór sposobu definiowania sytuacji zależy od położenia jednostek w strukturze społecznej^[2].

Pojęcie definicji sytuacji zostało wprowadzone do socjologii przez Williama Thomasa. Po raz pierwszy explicite pojawia się w publikacji Chłop polski w Europie i Ameryce. Używał go zamiast określeń takich jak „reguły zachowania się”, ponieważ chciał przez to podkreślić podmiotowość człowieka^[3]. Odnosząc się do popularnych wówczas eksperymentów behawiorystów, Thomas postulował badania eksperymentalne w taki sposób, aby badać reakcje nie na zachowania, ale na znaczenia przypisywane innym osobom, a więc sposoby definiowania sytuacji^[4].

Problem ten był szczegółowo analizowany przez Ervinga Goffmana. Podczas interakcji, opisywanych przez niego jako występy, jednostki wybierają dla siebie odpowiednie fasady^[5], dostarczające podstawowych elementów definicji sytuacji, przy czym narzucanie innym własnych definicji sytuacji jest celem występów^[1]. Sposób zachowania jednostki wynika ze sposobu zdefiniowania własnego położenia^[6]. W procesie interakcji definicje te są negocjowane między aktorami w takim stopniu, w jakim pozwalają na to ramy. Wyjście poza ramy powodowałoby, że sytuacje byłyby nierozpoznawalne i interakcje nie byłyby możliwe^[7]. Negocjacje prowadzą z kolei do instytucjonalizacji działań we wzory zachowań^[8], czego początkowym etapem są procesy nawykania. Dzięki nawykom sytuacje nie muszą być definiowane ciągle na nowo^[9]. Powtarzając nawykowo te same aktywności, jednostka ugruntawia wzory zachowań, które stają się podstawą porządku społecznego^[10].

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b Szacka 2003 ↓, s. 129.
↑ Szacki 2002 ↓, s. 849.
↑ Szacki 2002 ↓, s. 576.
↑ Szacki 2002 ↓, s. 576-577.
↑ Goffman 2000 ↓, s. 57.
↑ Goffman 2010 ↓, s. 10.
↑ Szacka 2003 ↓, s. 131.
↑ Szacka 2003 ↓, s. 131-132.
↑ Berger i Luckmann 2010 ↓, s. 80.
↑ Zemło 2003 ↓, s. 255.

Bibliografia

Peter L. Berger, Thomas Luckmann: Społeczne tworzenie rzeczywistości. Józef Niżnik (tłum.). Warszawa: PWN, 2010, seria: Biblioteka Socjologiczna. ISBN 978-83-01-16376-1.
Erving Goffman: Człowiek w teatrze życia codziennego. Helena Datner-Śpiewak, Paweł Śpiewak (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo KR, 2000. ISBN 83-86989-77-7.
Erving Goffman: Analiza ramowa. Stanisław Burdziej (tłum.). Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, 2010, seria: Współczesne teorie socjologiczne. ISBN 978-83-7688-041-9.
Barbara Szacka: Wprowadzenie do socjologii. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2003. ISBN 83-88164-66-X.
Jerzy Szacki: Historia myśli socjologicznej. Warszawa: PWN, 2002. ISBN 83-01-13844-0.
Mariusz Zemło: Socjologia wiedzy w tradycji interakcyjno fenomenologicznej. Lublin: TN KUL, 2003. ISBN 83-7306-135-5.