David Mamet

David Mamet
	; David Mamet
Prawdziwe imię i nazwisko	David Alan Mamet
Data i miejsce urodzenia	30 listopada 1947 ; Chicago
Zawód	scenarzysta, reżyser, pisarz
Współmałżonek	Lindsay Crouse; (1977–1991; rozwód); Rebecca Pidgeon; (od 1991)
Lata aktywności	od 1970
	Multimedia w Wikimedia Commons

David Alan Mamet^[1] (ur. 30 listopada 1947 w Chicago) – amerykański dramatopisarz, scenarzysta, reżyser teatralny i filmowy.

Laureat Nagrody Pulitzera w dziedzinie dramatu 1984 za sztukę Glengarry Glen Ross. Dwukrotnie nominowany do Oscara za najlepszy scenariusz adaptowany^[2] – w 1983 za dramat sądowy Werdykt (1982) w reż. Sidneya Lumeta i w 1998 za komediodramat Fakty i akty (1997) w reż. Barry’ego Levinsona.

Życiorys

Urodził się w Chicago w Illinois jako syn Lenore June (z domu Silver), nauczycielki, i Bernarda Morrisa Mameta, prawnika ds. pracy^[3]. Jego rodzina była pochodzenia żydowskiego. Jego dziadkowie ze strony ojca byli polskimi Żydami^[4]. Wychowywał się z dwoma braćmi – Lynnem i Tonym^[3]. Kształcił się w postępowej Francis W. Parker School^[5] w Chicago. W 1969 ukończył studia na wydziale literatury angielskiej w Goddard College^[5] w Plainfield w Vermont. W latach 1968–1969 studiował aktorstwo w Neighborhood Playhouse School of the Theatre^[6].

W 1976 został zauważony przez krytyków dzięki trzem sztukom – The Duck Variations, Sexual Perversity in Chicago i American Buffalo – wystawionym zarówno na Off-Broadwayu^[7] jak i na Broadwayu^[8]^[9]. Inny z jego dramatów, Glengarry Glen Ross, w 1984 zdobył Nagrodę Pulitzera, a w 1992 został sfilmowany^[10] w gwiazdorskiej obsadzie: Al Pacino, Jack Lemmon, Alec Baldwin, Ed Harris, Alan Arkin, Kevin Spacey.

W kinematografii debiutował jako scenarzysta w 1981 (Listonosz zawsze dzwoni dwa razy). Jest autorem scenariuszy do wielu filmów, np. Nietykalnych De Palmy czy Ronina Johna Frankenheimera.

W 1987 jako reżyser filmowy debiutował Domem gry. Do innych wyreżyserowanych przez niego filmów należą: Wydział zabójstw rozgrywający się w środowisku żydowskim oraz dramat sensacyjny Skok z Genem Hackmanem w roli głównej.

Twórczość

Rok	Sztuki teatralne	Filmy	Książki
1970	Lakeboat
1972	The Duck Variations Lone Canoe
1974	Seksualne perwersje w Chicago (Sexual Perversity in Chicago) Squirrels
1975	Bizon (American Buffalo)
1976	Reunion The Water Engine
1977	Życie w teatrze (A Life in the Theatre) The Woods
1978	The Revenge of the Space Pandas, or Binky Rudich and the Two-Speed Clock Mr. Happiness
1979	Prairie du Chien The Blue Hour
1980	Lakeboat
1981		Listonosz zawsze dzwoni dwa razy (The Postman Always Rings Twice)
1982	Edmond	Werdykt (The Verdict)
1983	Królewicz żaba (The Frog Prince) Glengarry Glen Ross
1985	The Shawl Goldberg Street: Short Plays and Monologues
1986	The Poet & The Rent	Ta ostatnia noc (About Last Night...)
1987		Dom gry (House of Games, reżyseria) Nietykalni (The Untouchables) Czarna wdowa (Black Widow, obsada: w roli Herba)	Writing in Restaurants
1988	Przerżnąć sprawę (Speed-the-Plow)	Fortuna kołem się toczy (Things Change, reżyseria)
1989	Bobby Gould in Hell	Nie jesteśmy aniołami (We're No Angels)	Some Freaks
1991		Wydział zabójstw (Homicide, reżyseria)	On Directing Film
1992	Oleanna	Hoffa (producent) Glengarry Glen Ross The Water Engine (TV)	The Cabin: Reminiscence and Diversions
1994	Kryptogram (The Cryptogram)	Oleanna (reżyseria) Wania na 42 ulicy (Vanya on 42nd Street)	The Village A Whore's Profession
1996		American Buffalo	Make-Believe Town: Essays and Remembraces
1997	The Old Neighborhood	Fakty i akty (Wag the Dog) Hiszpański więzień (The Spanish Prisoner, reżyseria) Lekcja przetrwania (The Edge)	The Old Religion
1998		Ronin (w napisach: Richard Weisz)	Three Uses of the Knife
1999	Bostońskie małżeństwo (Boston Marriage)	Kadet Winslow (The Winslow Boy, reżyseria) Lansky	True and False: Heresy and Common Sense for the Actor The Chinaman Jafsie and John Henry: Essays
2000		Lakeboat Hollywood atakuje (State and Main, reżyseria)	Wilson: A Consideration of the Sources
2001		Hannibal Skok (Heist, reżyseria)
2002			South of the Northeast Kingdom
2004	Faustus	Spartan (reżyseria)
2005	Romance The Voysey Inheritance	Edmond
2006			The Wicked Son: Anti-Semitism, Self-hatred, and the Jews
2007	Keep Your Pantheon Listopad (November)		Bambi Vs. Godzilla: On the Nature, Purpose, and Practice of the Movie Business
2008	The Vikings and Darwin	A Waitress in Yellowstone Mistrz (Redbelt, reżyser)
2009	Race School
2010			Theatre The Trials of Roderick Spode (The Human Ant)
2011			The Secret Knowledge: On the Dismantling of American Culture
2012	Anarchista (The Anarchist)
2013		Phil Spector (reżyseria)	Three War Stories
2015	China Doll
2017	The Penitent
2018			Chicago
2019	Bitter Wheat		The Diary of a Porn Star by Priscilla Wriston-Ranger: As Told to David Mamet With an Afterword by Mr. Mamet
2020	The Christopher Boy's Communion^[11]
2022			Recessional: The Death of Free Speech and the Cost of a Free Lunch^[12]