Dąbrowica (miasto)

Dąbrowica
Дубровиця
Ilustracja
Dąbrowica, kościół św. Jana Chrzciciela (2021)
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 rówieński

Powierzchnia

5,87[1] km²

Populacja (2019)
• liczba ludności


9 424[2]

Nr kierunkowy

+380 3658

Kod pocztowy

34108

Położenie na mapie obwodu rówieńskiego
Mapa konturowa obwodu rówieńskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Dąbrowica”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Dąbrowica”
Ziemia51°34′N 26°34′E/51,566667 26,566667
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Dąbrowica[3] (ukr. Дубровиця) – miasto na Ukrainie, w obwodzie rówieńskim, siedziba rejonu dąbrowickiego; do 1945[4] w Polsce, w województwie wołyńskim, w powiecie sarneńskim, siedziba gminy Dąbrowica.

Dąbrowica leży na historycznym Polesiu. Znajduje się tu stacja kolejowa Dąbrowica, położona na linii Równe – Baranowicze – Wilno.

Historia

Miejscowość znana była już w 1224. Od XIV w. była własnością Holszańskich, do momentu, gdy ostatnia z rodu Maria Holszańska wyszła za mąż najpierw za Michała Kozińskiego, a po raz drugi za księcia Andrzeja Kurbskiego. Dąbrowica była znaczącym ośrodkiem religijnym prawosławnej eparchii turowsko-pińskiej, z siedzibą dekanatu i dwiema cerkwiami: Narodzenia Matki Bożej i św. Mikołaja[5].

Miasto magnackie położone było w końcu XVIII wieku w powiecie pińskim województwa brzeskolitewskiego[6].

Dąbrowica w XIX w.

Dopiero w r. 1805 wraz z Wysockiem przyłączono ją do guberni wołyńskiej. Wówczas miasteczko było dobrze zabudowane, miało fabryki i słynne szkoły pijarów. Tutejsze kolegium pijarów fundował w r. 1695 Jan Karol Dolski, marszałek Wielkiego Księstwa Litewskiego. W miejsce pierwotnego drewnianego, zbudowano w r. 1740 staraniem rektora Kazimierza Pniewskiego kościół rokokowy, ozdobiony kilkunastoma obrazami pijara Łukasza Hübla z poł. XVIII w. Po kasacie kolegium w r. 1832 kościół zamieniono na farny. Uczniami tutejszych szkół pijarskich byli między innymi Cyprian Godebski, Alojzy Feliński i Łukasz Gołębiowski. Na cmentarzu kaplica murowana z r. 1767. Poza tym posiada Dąbrowica dwie cerkwie, jedną murowaną z r. 1861, fundacji hr. Ignacego Platera i drugą drewnianą z r. 1872 oraz trzy synagogi. Mieszczanie tutejsi trudnią się przeważnie szewstwem i krawiectwem. W okolicy w podkładach gliny znajduje się bursztyn.

Dawny pałac Platerów, Worobin

3 km na północ z Dąbrowicy leży Worobin[7], gdzie przed wojną był pałac hr. Platerów, ze zbiorami sztuki i wzorowe gospodarstwo. Było tu też bogate archiwum Platerów, pełne dokumentów z XVIII w. Ozdobą galerii był obraz M. B. Bolesnej, przypisywany Domenichinowi. Przy pałacu była kaplica katolicka z r. 1772. W r. 1917 w czasie rozruchów bolszewickich został pałac doszczętnie zniszczony przez ludność miejscową.

2 km na wschód między Sielcem a Worobinem stoi wśród bagien dawny monaster Puszczański. W miejscu tem w r. 1502 na niedostępnym ostrowie ukryła się w czasie najazdu tatarskiego żona ks. Jerzego Holszańskiego, który na pamiątkę jej ocalenia fundował tutejszy klasztor. Pozostała po nim niewielka cerkiewka z cudownym obrazem św. Mikołaja, gdzie odbywają się odpusty. Na zachód od Dąbrowicy znajduje się wieś Granice (Grań), której nazwa ma być pamiątką dawnych granic ziem Drewlan i Dregowiczan.

Dawny herb Dąbrowicy

W II RP miasto było siedzibą wiejskiej gminy Dąbrowica (nie wchodząc w jej skład). 1 października 1933 do miasta włączono wieś Dąbrowicę z tejże gminy[8]

W 1937 roku miało 7,5 tys. mieszkańców, z czego 43% Żydów[9].

Wkrótce po zajęciu przez Wehrmacht 7 lipca 1941 roku, w mieście odbył się pogrom, podczas którego miejscowa ludność pobiła wielu Żydów oraz grabiła ich mienie. W kwietniu 1942 władze okupacyjne stworzyły w Dąbrowicy getto dla ludności żydowskiej, do którego w maju przesiedlono także Żydów z okolicznych wsi. 28 sierpnia 1942 getto zostało zlikwidowane poprzez przesiedlenie jego mieszkańców do getta w Sarnach. Około 1,5 tys. osób zdołało podczas tej akcji zbiec do lasu, jednak większość z nich została wyłapana i zabita przez niemiecką żandarmerię i ukraińską policję[10].

W czasie okupacji niemieckiej mieszkająca tutaj ukraińska rodzina Rakowyczów ukrywała Żydów. W 1993 roku Instytut Jad Waszem uhonorował za to Ołeksandra i Ulanę Rakowyczów tytułami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata[11][12][13].

Podczas rzezi wołyńskiej w 1943 roku polscy mieszkańcy Dąbrowicy wyjechali do Sarn[9].

W 1989 liczyło 10 856 mieszkańców[14][15].

W 2013 liczyło 9414 mieszkańców[16].

Zabytki

Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy
  • zamek
  • kościół pw. św. Jana Chrzciciela z 1740 roku - w 1992 roku wrócił w ręce katolików i został wyremontowany; zdaniem Grzegorza Rąkowskiego jeden z najcenniejszych kościołów rzymskokatolickich na Wołyniu[17],
  • kaplica na cmentarzu katolickim (1767 r.)[17],
  • cerkiew pw. Narodzenia Bogarodzicy (1861 r.) fundacji hr. Ignacego Platera[17],
  • drewniana cerkiew pw. św. Mikołaja (1872 r.)[17],
  • budynek hal targowych z XIX w.[17]

Urodzeni w Dąbrowicy

Współpraca międzynarodowa

Przypisy

  1. ↑ Облікова картка. Верховна Рада України. [dostęp 2014-01-16]. (ukr.).
  2. ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року. Державна служба статистики України. Київ, 2019. стор.61
  3. ↑ Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 lutego 1937 r. o ustaleniu urzędowych nazw miast (M.P. z 1937 r. nr 69, poz. 104).
  4. ↑ Ustawa z dnia 31 grudnia 1945 r. o ratyfikacji podpisanej w Moskwie dnia 16 sierpnia 1945 r. umowy między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o polsko-radzieckiej granicy państwowej (Dz.U. z 1946 r. nr 2, poz. 5).
  5. ↑ Mironowicz A.: Biskupstwo turowsko-pińskie w XI-XVI wieku. Trans Humana, 2011, s. 259. ISBN 978-83-61209-55-3.
  6. ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 119.
  7. ↑ Worobin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 946.
  8. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 16 września 1933 r. o zmianie granic miasta Dąbrowicy w powiecie sarneńskim, województwie wołyńskiem (Dz.U. z 1933 r. nr 73, poz. 538)
  9. ↑ a b Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, t. 1, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, s. 752, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885.
  10. ↑ Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Moskwa 2009, ISBN 978-5-8243-1296-6 s.285
  11. ↑ Rakovich Aleksandr & Ulyana. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
  12. ↑ РАКОВИЧ ОЛЕКСАНДР. righteous.jew.org.ua. [dostęp 2024-06-01]. (ukr.).
  13. ↑ РАКОВИЧ УЛЯНА. righteous.jew.org.ua. [dostęp 2024-06-01]. (ukr.).
  14. ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
  15. ↑ Дубровица // Большой энциклопедический словарь (в 2-х тт.). / редколл., гл. ред. А. М. Прохоров. том 1. М., «Советская энциклопедия», 1991. стр.415
  16. ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
  17. ↑ a b c d e Grzegorz Rąkowski, Wołyń. Przewodnik po Ukrainie Zachodniej. Część I, Pruszków: Rewasz, 2005, s. 153, ISBN 83-89188-32-5, OCLC 69330692.
  18. ↑ Andrzej Sawicki: Nawiązanie współpracy z Ukrainą. Urząd Miejski w Nowogardzie, 2009-09-25. [dostęp 2011-08-06].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Powiat sarneński (1921–1939)
  • Siedziba powiatu – Sarny
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
Miasta obwodu rówieńskiego

Rejony obwodu rówieńskiego

herb obwodu rówieńskiego