Rob Houwer Productions Verenigde Nederlandsche Filmcompagnie (VNF)
Czwarty człowiek (nider. De vierde man) – holenderski thriller z 1983 roku w reżyserii Paula Verhoevena.
Scenariusz do filmu napisał Gerard Soeteman na podstawie powieści autorstwa Gerarda Reve'a pod tym samym tytułem. W rolach głównych obsadzono Jeroena Krabbé i Renée Soutendijk. Czwarty człowiek to ostatni projekt Verhoevena zrealizowany w ojczystym kraju przed emigracją do Stanów Zjednoczonych. Fabuła skupia się na losach pisarza-alkoholika, który wdaje się w niebezpieczny romans z uwodzicielską kobietą.
Film epatuje obrazami przemocy oraz scenami intensywnej erotyki. Krytycy pozytywnie ocenili dzieło, chwaląc je za pełnię suspensu, wykonanie, grę aktorską oraz bogaty symbolizm[1]. Magazyn Empire uznał Czwartego człowieka za jeden ze stu najlepszych filmów w historii światowego kina[2]. W holenderskich kinach obraz okazał się umiarkowanym przebojem, do kin przyciągając około dwieście siedemdziesiąt pięć tysięcy widzów. W latach 1983−1984 projekt zdobywał nagrody na festiwalach filmowych w Europie i Ameryce Północnej, w tym na MFF w Toronto[3].
Gerard Reve, biseksualny pisarz-alkoholik, wyjeżdża na spotkanie związku literatów w Vlissingen. Wikła się w romans z tajemniczą uwodzicielką Christine Halsslag, która oferuje mu gościnę w swoim domu. Okazuje się, że trzej poprzedni mężowie kobiety zginęli w niejasnych okolicznościach. W sennych koszmarach Gerard − wierny katolik − przestrzegany jest przez Maryję, która daje mu do zrozumienia, że zostanie czwartą ofiarą związku z Christine. Wkrótce pisarz zaczyna pożądać bliskiego przyjaciela kochanki, Hermana.