PROFILPELAJAR.COM

Czulice
	wieś
	; Centrum miejscowości
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	krakowski
Gmina	Kocmyrzów-Luborzyca
Liczba ludności (2022)	519
Strefa numeracyjna	12
Kod pocztowy	32-010
Tablice rejestracyjne	KRA
SIMC	0322123
	Położenie na mapie gminy Kocmyrzów-Luborzyca Czulice
	Położenie na mapie Polski Czulice
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Czulice
	Położenie na mapie powiatu krakowskiego Czulice
	50°07′36″N 20°11′17″E/50,126667 20,188056
	Multimedia w Wikimedia Commons

Czulice – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Kocmyrzów-Luborzyca.

W latach 1954–1960 wieś należała i była siedzibą władz gromady Czulice, po jej zniesieniu w gromadzie Kocmyrzów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Toponimia

1325 Czulicz, 1374 Zulicz, 1397 Czuslicz, 1400 Czulicze, 1415 Culicze, 1420 Czulycze^[4]

Dawna przynależność terytorialna

1325 – dek. Płaszów^[5]
1470–80 – archidiakonat krak.^[6]
1490 – pow. krakowski
1529 – dek. Witów^[7]
1581 – pow. proszowski^[8]

Historia

Pierwsze wzmianki o Czulicach pochodzą z 1325 roku. W XIV w. wieś była własnością Czulickich herbu Czewoja, fundatorów znajdującego się tutaj kościoła. W 1370 roku jest odnotowany Chwalisz (Falisz) z Czulic^[9]. W 1410 roku senior rodu, Imram, Imbram, Imramko senior, nazywany też antiquus Czulicki z Czulic (także z: Pobiednika i Wronińca)^[10] poległ w bitwie pod Grunwaldem.
We wsi przebywali ponoć kronikarze Janko z Czarnkowa i Jan Długosz. Czuliccy byli w posiadaniu Czulic (i szeregu innych miejscowości) jeszcze przez ok. pięć wieków.
Kolejnymi właścicielami wsi byli Morscy (pierwszy z nich hrabia Zygmunt Morski był burgrabią zamku krakowskiego). Po roku 1820 wieś przeszła w posiadanie ordynata, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego Adama Krzyżanowskiego (1785–1847)^[11], a pod koniec tego wieku należała do Antoniego Dąbskiego. Ostatnim właścicielem Czulic był Franciszek Van Wollen. W czasie wojny w Czulicach ukrywało się wielu powstańców warszawskich wśród nich Władysław Bartoszewski i Kazimierz Kumaniecki. Po roku 1945 dobra dworskie przejął Związek Hodowców Roślin, a po roku 1950 Państwowe gospodarstwo rolne.

Jan Długosz w Liber beneficiorum diecesis Cracoviensis pisze:

Czulice Posiadłość, na terenie której położony jest drewniany parafialny kościół, poświęcony św. Mikołajowi, której dziedzic to Jan Czulicki herbu Czewoja, w której leży 8 łanów kmiecych, z których uwalnia się i odprowadza dziesięcinę zwykłą i konopną przez 4 [...]dla prebendy Krakowskiej zwanej Goszycką, której wartość ocenia się na 12 grzywien. Jest również w tej samej posiadłości dwór rycerski, w którego posiadaniu są pola, również 4 karczmy, posiadające pola, również 6 zagród posiadających pola, z których jest odprowadzana dziesięcina zwykła i konopna dla kościoła i jego plebana w Czulicach, a wartość jej ocenia się na 4 grzywny. Ma również tam kościół i pleban własne pola wolne i łąki dla swego pożytku i potrzeby.

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[12].

Kościół parafialny pw. św. Mikołaja, otoczenie ze starodrzewiem w granicach cmentarza;
zespół dworski dwór, park z dawnymi ogrodami użytkowymi ze stawami, cmentarz wojenny nr 394, kamienny pomnik.

Inne zabytki

Cmentarz wojenny nr 396.

Części wsi

Integralne części wsi Czulice^[13]^[14]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0322130	Krzyżówki	część wsi
0322146	Podgórze	część wsi
0322152	Zabłocie	część wsi

Kościół św. Mikołaja.
Dwór van Wollenów
Cmentarz wojenny nr 394
Cmentarz wojenny nr 396

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 20898
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 201 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Kraków, cz.I, s.476-478; IH PAN; wer. internet. [dostęp: 20-04-2020]
↑ Monumenta Poloniae Vaticana (tzw. Rejestr Świętopietrza) , t. 1-6, wyd. J. Ptaśnik, s. 139
↑ J. Długosz Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, ed. L. Łętowski, t. 1-3, Kraków 1863-1864, t. 2, s. 40
↑ Księga dochodów i beneficjów diecezji krakowskiej z roku 1529 (tzw. Liber Retaxationum), wyd. L. Leszczynska-Skrętowa, Wrocław 1968, s. 157
↑ Źródła dziejowe, t. 14-15: "Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym"; t.2-4 Małopolska, opr. A. Pawiński, Warszawa 1886, s. 17, 443
↑ Księgi ławnicze krakowskie 1365-1376 et 1390-1397 (Acta Scabinalia Cracoviensia), wyd. S. Krzyżanowski, Kraków 1904, 502
↑ Starodawne Prawa Polskiego Pomniki ("Antiquissimi libri iudiciales terrae Cracociensis"), ed. B. Ulanowski, Kraków 1884-1886, cz. 2, 801, 823, 940
↑ Libicki Piotr: Dwory i pałace wiejskie w Małopolsce i na Podkarpaciu, Poznań, Dom Wydawniczy „Rebis” Sp. z o.o. ISBN 978-83-7510-597-1 s. 63.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 .
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].

Bibliografia

L. Rotter, 450 lat kościoła w Czulicach, Kraków 1997.
L. Rotter, Kościół pw. św. Mikołaja w Czulicach Historia i sztuka, Kraków 2004.
Władysław Bartoszewski, Wspomnienia z ostatniego kwartału 1944 roku.

Linki zewnętrzne

Czulice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 880 .
Czulice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 380 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 20898

[2] NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 201 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[4] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Kraków, cz.I, s.476-478; IH PAN; wer. internet. [dostęp: 20-04-2020]

[5] Monumenta Poloniae Vaticana (tzw. Rejestr Świętopietrza) , t. 1-6, wyd. J. Ptaśnik, s. 139

[6] J. Długosz Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, ed. L. Łętowski, t. 1-3, Kraków 1863-1864, t. 2, s. 40

[7] Księga dochodów i beneficjów diecezji krakowskiej z roku 1529 (tzw. Liber Retaxationum), wyd. L. Leszczynska-Skrętowa, Wrocław 1968, s. 157

[8] Źródła dziejowe, t. 14-15: "Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym"; t.2-4 Małopolska, opr. A. Pawiński, Warszawa 1886, s. 17, 443

[9] Księgi ławnicze krakowskie 1365-1376 et 1390-1397 (Acta Scabinalia Cracoviensia), wyd. S. Krzyżanowski, Kraków 1904, 502

[10] Starodawne Prawa Polskiego Pomniki ("Antiquissimi libri iudiciales terrae Cracociensis"), ed. B. Ulanowski, Kraków 1884-1886, cz. 2, 801, 823, 940

[11] Libicki Piotr: Dwory i pałace wiejskie w Małopolsce i na Podkarpaciu, Poznań, Dom Wydawniczy „Rebis” Sp. z o.o. ISBN 978-83-7510-597-1 s. 63.

[12] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 .

[Dz.U._29/2013-13] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-14] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]