Czas przyszły prosty – jeden z dwóch (obok czasu przyszłego złożonego) rodzajów gramatycznego czasu przyszłego, jeśli za kryterium podziału przyjąć liczbę wyrazów tworzących formę czasu. W czasach prostych tworzy tę formę jeden wyraz.
Język polski
W języku polskim w czasie przyszłym prostym odmieniają się wyłącznie czasowniki aspektu dokonanego, np. napisać; czasowniki niedokonane (np. pisać) wymagają już odmiany w czasie przyszłym złożonym. Oprócz tego, specjalny wzór odmiany w czasie przyszłym prostym posiada czasownik być (będę, będziesz,... itd.).
Czas przyszły prosty w języku polskim tworzy się identycznie, jak czas teraźniejszy – formalnie rzecz biorąc, stwierdzić można, że czasowniki dokonane odmienione "w czasie teraźniejszym" (za pomocą identycznych końcówek) pełnią funkcję właśnie czasu przyszłego. Dla przykładu, czasowniki piszę i napiszę różni pod względem budowy tylko obecność przedrostka, czyniącego z tego drugiego czasownik dokonany, a jednocześnie cały wyraz nabiera funkcji czasu przyszłego.
Wyjątkowy jest pod względem tych funkcji czasownik potrafić, który gramatycznie należy do czasowników dokonanych, a jednak jego odmienione postaci typu potrafię, potrafisz... itd. pełnią zarazem funkcję czasu teraźniejszego, jak i przyszłego (nie istnieje bowiem forma *potrafiać). Z tego powodu formy czasu przeszłego typu będę potrafić/potrafił itd. (podobnie jak i imiesłowy typu potrafiący) nie są aprobowane przez część normatywistów[1][2].
Odmiana czasownika napisać w czasie przyszłym (prostym)
Liczba |
Osoba |
Czasownik
|
liczba pojedyncza
|
1. (ja)
|
napiszę
|
2. (ty)
|
napiszesz
|
3. (on, ona, ono)
|
napisze
|
liczba mnoga
|
1. (my)
|
napiszemy
|
2. (wy)
|
napiszecie
|
3. (oni, one)
|
napiszą
|
Przypisy
- ↑ AndrzejA. Markowski AndrzejA. (red.), Wielki słownik poprawnej polszczyzny, Warszawa: PWN, 2004, s. 840 .
- ↑ potrafić. [w:] Słownik języka polskiego i poradnia językowa [on-line]. dobryslownik.pl. [dostęp 2019-03-01].