Cystatyna C

Model wstążkowy cystatyny C

Cystatyna C (cystatyna 3, CST3) – białko z grupy cystatyn, jednołańcuchowy polipeptyd o 120 resztach aminokwasowych (13 359 Da), należący do inhibitorów proteinaz cysteinowych.

Ponieważ cystatyna C jest swobodnie filtrowana przez kłębuszki nerkowe, a następnie ulega reabsorpcji i całkowitemu rozkładowi, jej poziom we krwi koreluje ze wskaźnikiem filtracji kłębuszkowej. Dodatkowym atutem tego pomiaru jest to, że nie jest on zależny od płci, wagi, wzrostu, masy mięśniowej i wieku (powyżej 1. roku życia).

Pomiar stężenia cystatyny C jest zatem stosowany do szacowania wskaźnika filtracji kłębuszkowej przy użyciu odpowiednich wzorów. Metoda ta jest prosta i często dokładniejsza niż oznaczanie klirensu kreatyniny[1][2][3]. Szacowanie wskaźnika filtracji kłębuszkowej na podstawie stężenia cystatyny C może prowadzić do błędnych wyników u pacjentów przyjmujących glikokortykosteroidy, u chorych z uogólnionym stanem zapalnym, a także u pacjentów z chorobami tarczycy[4][5].

Stwierdzono również, że podwyższenie poziomu cystatyny C we krwi jest czynnikiem ryzyka wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych (także u pacjentów po przebytym zawale mięśnia sercowego).

Rzadka mutacja genu kodującego cystatynę C (L68Q) wywołuje jeden z typów angiopatii amyloidowej – HCCAA (z ang. hereditary cystatin C amyloid angiopathy) – która we wczesnym wieku prowadzi do licznych krwotoków mózgowych; dziedziczenie tej mutacji jest autosomalne dominujące[6].

Przypisy

  1. ↑ Roos JF., Doust J., Tett SE., Kirkpatrick CM. Diagnostic accuracy of cystatin C compared to serum creatinine for the estimation of renal dysfunction in adults and children--a meta-analysis. „Clinical Biochemistry”. 5-6 (40), s. 383–91, 2007. DOI: 10.1016/j.clinbiochem.2006.10.026. PMID: 17316593. 
  2. ↑ Zahran A., El-Husseini A., Shoker A. Can cystatin C replace creatinine to estimate glomerular filtration rate? A literature review. „American Journal of Nephrology”. 2 (27), s. 197–205, 2007. DOI: 10.1159/000100907. PMID: 17361076. 
  3. ↑ Andrzej Szczeklik, Piotr Gajewski: Interna Szczeklika 2017. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2017, s. 1504. ISBN 978-83-7430-517-4.
  4. ↑ Paul E. Stevens i inni, KDIGO 2024 Clinical Practice Guideline for the Evaluation and Management of Chronic Kidney Disease, „Kidney International”, 105 (4), 2024, S117–S314, DOI: 10.1016/j.kint.2023.10.018 [dostęp 2024-10-30] (ang.).
  5. ↑ Debbie C. Chen i inni, Advantages, Limitations, and Clinical Considerations in Using Cystatin C to Estimate GFR, „Kidney360”, 3 (10), 2022, s. 1807–1814, DOI: 10.34067/KID.0003202022, ISSN 2641-7650, PMID: 36514729, PMCID: PMC9717651 [dostęp 2024-10-30] (ang.).
  6. ↑ E. Levy i inni, Stroke in Icelandic patients with hereditary amyloid angiopathy is related to a mutation in the cystatin C gene, an inhibitor of cysteine proteases, „The Journal of Experimental Medicine”, 169 (5), 1989, s. 1771–1778, DOI: 10.1084/jem.169.5.1771, PMID: 2541223, PMCID: PMC2189307.